Ýnşaat Mühendisleri Odası Diyarbakır Şube Başkanı Turan Kapan, Van depreminin 1. yıldönümüne ilişkin basın açıklaması yaptı. Kapan, depremin ardından yapılması gerekenlerin hala yapılmadıðını belirterek, Van merkezde aðır hasarlı 19 bin 518 konutun olduðunu söyledi.
Ýnşaat Mühendisleri Odası (ÝMO) Diyarbakır Şubesi, Van depreminin yıldönümüne ilişkin Sümerpark Sanat Galerisi önünde basın açıklaması yaptı. Açıklamaya, Ýnşaat Mühendisleri Odası Diyarbakır Şube Başkanı Turan Kapan, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi ve Sur Belediyesi yetkilileri katıldı. Burada açıklama yapan ÝMO Diyarbakır Şube Başkanı Turan Kapan, geçtiðimiz yıl 23 Ekim Pazar günü merkez üssü Van'ın Tabanlı köyü olan depremde nedeniyle 604 insanı kaybettiklerini belirterek, depremin hayatı olumsuz yönde etkilediði, özelikle Erciş ilçesinin büyük bir drama sahne olduðunu söyledi. Birçok binanın oturulamaz hale geldiði, afet sonrası müdahalede yaşanan sorunların, günlük hayatın asgari düzeyde devam ettirilmesini bile zorlaştırdıðını ifade eden Kapan, "Van ilk depremin şokunu henüz atlatmamışken, acılar hâlâ sıcakken, kent kelimenin tam anlamıyla afete teslim olmuşken, bu kez de 9 Kasımda merkez üssü Edremit ilçesi olan bir diðer deprem ile sarsıldık, ikinci depremde ise 32 insanımızı kaybettik. Anıları karşısında saygıyla eðiliyor yakınlarını kaybeden herkese bir kez daha başsaðlıðı diliyoruz" dedi.
Ýnşaat Mühendisleri Odası olarak Van depreminin ilk gününden beri kalplerinin Van halkıyla birlikte attıðını kaydeden Kapan, "Depremin üçüncü gününde gözlemde bulunmak için bölgeye gittiðimizde tüm örgütlülüðümüz dayanışma malzemelerini toplamak ve bölgeye ulaştırmak için çoktan çalışmalara başlamıştı. Bizler mesleðimizin birikimlerini de yara sarmak için seferber ettik. Birinci depremin ardından ön hasar tespit çalışmalarında gönüllü meslektaşlarımızın yer alması için Valiliðe başvurduk. Hasar tespit çalışmalarında görev alma talebimiz ikinci depremin ardından karşılık bulabildi. Valilik ve Belediye ile imzalanan protokol doðrultusunda meslektaşlarımız deprem bölgesindeki hasar tespit çalışmalarında üç hafta boyunca bilfiil görev aldı. Ýlk günden beri Vanda olan bizler, sadece yıkılan binaların birçoðunda seçilen taşıyıcı sistemlerin hem tasarım hem de imalat açısından depreme dayanıklı yapı tasarımı ilkelerine uymadıðına, beton dayanımının elle ufalanabilecek düzeyde kalitesiz olduðuna deðil aynı zamanda çadır yaşamının barındırdıðı risklerin ölümlere neden olduðuna, yakınlarını kaybetmenin yanı sıra aðır yaşam koşullarıyla mücadele etmek durumunda kalan Van halkının kentten göç etme dışında çare bulamadıðına da tanıklık ettik" diye konuştu.
HALK SORUNLARINI ÖZ GÜCÜYLE ÇÖZMEYE ÇALIŞIYOR
Depremle yıkılan Van'ın bir başka üzüntüsüne daha tanıklık ettiklerini vurgulayan Kapan, depremin yaralarını sarmaya çalışan başta Belediye Başkanı Bekir Kaya olmak üzere ve tüm ilçe belediye başkanlarının tutuklanmasının ne vicdan duygusuyla ne de adalet duygusuyla açıklamanın mümkün olmadıðını söyledi. "Bugün Van, halkın iradesiyle seçilmiş, tutuklanmış ve halkın sorunlarının çözümü için bedenini ölüme yatırmış Belediye Başkanı Bekir Kaya ve arkadaşları siyasal yargının afetine maruz kalmıştırlar" diyen Kapan, Van halkının kentin sorunlarını kendi öz gücüyle çözmeye çalıştıðına işaret etti. Siyasi iktidarın depremin üzerinden bir yıl geçmiş olmasına raðmen acil yapılması gerekenleri hala yapmadıðının, konteyner kentlerden ve tamamlanamamış TOKÝ konutlarından anlaşılmakta olduðuna dikkat çeken Kapan, bunun da Vanın ikinci defa kışı çaresizlikle karşılamak zorunda kalacaðını gösterdiðini belirtti.
Van depremlerinin kamuoyunda "Kentsel Dönüşüm Yasası" olarak bilinen "Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun" sayesinde popülizme malzeme edildiðini vurgulayan Kapan, "5 Ekimde 33 ilde aynı anda başlatılan yıkımlarla ilgili bilinen tek şey Çevre ve Şehircilik Bakanlıðı'nın Haziran ayında riskli alan ve riskli yapıların tespit çalışmalarının başlatılması için 81 il Valiliði ve belediyeye bir genelge göndererek talimat verilmiş olmasıdır. Valilik ya da belediyelerin nasıl bir çalışma yaptıðı, yıkımların hangi plan, veri ve önceliðe dayanılarak gerçekleştirildiði bir muammadır. Aynı yasa, yapı denetiminden muaf tutulan TOKÝ'ye rezerv alanlarının belirlenmesi gibi önemli bir yetki daha vererek asıl amaçlananın ne olduðunu açıkça ortaya koymuştur. Ülkemizin tüm kentleri adeta, Van ili özelinde jeolojik etüt çalışmaları tamamlanmaksızın inşaatlara başlayan ve hatta birçok inşaatını tamamlayan TOKÝ'nin insafına terk edilmiştir" dedi
Van depremlerinin birinci yıldönümünde, mesleki ve toplumsal sorumluluk gereði, kentsel dönüşüm sürecini 'oy kaybetme pahasına uygulayacaðını' ifade eden iktidara seslendiklerine kaydeden Kapan, "Deprem tehdidiyle kentsel dönüşüm projelerini meşrulaştırmaktan vazgeçin. Olası depremlerin yol açacaðı yıkımı önlenmek istiyorsanız, kentsel planlama ve uygulama süreçleri başlatın, dönüşüm alanlarını, sosyolojik ve çevresel deðişkenleri ve bu bölgelerde yaşayanların ihtiyaçları göz önüne alarak belirleyin, rant yaratacak uygulamalardan kaçının ve kamu yararı ilkesinden ayrılmayın. Mühendislik mesleðini itibarsızlaştıracak ve meslek örgütlerini güçsüzleştirecek uygulamalardan vazgeçin" şeklinde konuştu.
Kapan, Van depremin sonuçlarına ilişkin şu bilgileri açıkladı:
*Hasar tespitleri sonucu; 162 bin 459 binada inceleme yapılmıştır, 147 bin 675 bina deðerlendirmeye tabi tutulmuştur.
*Van genelinde (Van Merkez, Erciş, Edremit ve Bostaniçi); 72 bin 242 bina, konut, işyeri ve ahır yıkık ve aðır hasarlı olarak tespit edilmiştir. Bunun; 28 bin 532 bina; 33 bin 016 konut; 8 bin 254 ahır; 2 bin 440 işyeridir. Bugüne kadar yıkılan konut sayısı 8 bin 500 civarındadır. Bunların büyük bir kısmını vatandaş kendi imkanlarıyla yıkmıştır, halen Van merkezde 19 bin 518 tane aðır hasarlı konut var.
*Deprem sonrasında ekonomik destek sunulmamıştır, vergilerin ötelenmesi konusunda bir çalışma yapılmamıştır. Esnafa verilen KOSGEB kredileri büyük zorluklarla ve esnaf iflas etme aşamasına geldikten sonra bazılarına verilmiştir.
*Kentteki okulların büyük bir kısmı halen eðitim verecek düzeyde deðillerdir, bazı okullar da güçlendirme çalışmaları daha yeni başlanmıştır, güçlendirme çalışmalarına başlananlar ise daha da bitirilmemiştir.
*Yaklaşık 17300 civarında TOKÝ konutları yapılmıştır, 15 bin 430 konutun kuralları çekilmiştir; ancak hiçbir konut oturulacak durumda deðildirler. Yapılan incelemelerde bazı konutların iç kısımları daha bitmediði, ayrıca alt yapıları tamamlanmamış konutlar olduðu tespit edilmiştir.
*TOKÝ tarafından yapılan konutların maliyetinin çok üzerinde satıldıðı belirlenmiştir.
Açıklamanın ardından Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi, Van Belediyesi ve Sur Belediyesi, Van Depremine ilişkin karelerin yer aldıðı fotoðraf sergisini Sümerpark Sanat Galerisinde açtı. ÝMO yöneticileri ile belediyelerin yetkilileri, daha sonra fotoðraf sergisini gezdiler.