İnsan Hakları Derneği (İHD) Şırnak Şubesi Hapishane Komisyonu üyesi avukatlar, Şırnak T Tipi Kapalı Cezaevi’ndeki tutsaklarla yaptıkları görüşmelere ilişkin hazırladıkları raporu yayımladı. Raporda, tutsakların birçok hak ihlaline maruz kaldığı ve koronavirüs (Kovid-19) tehdidine karşı herhangi bir önlem alınmadığı belirtildi.
Raporda tutsakların verdiği bilgiler paylaşılırken, siyasi tutsaklara ayrımcı davranıldığı, hasta tutsakların mağdur edildiği, hijyenin olmadığı ve fiziki saldırıların yaşandığı belirtildi.
Koğuşlardaki tutsak sayısının da çok olduğunun belirtildiği raporda, tutsaklar, "Hapishanede koronavirüs tehlikesi var, hapishaneye bulaştığına dair iddialar var. Ancak şu ana kadar herhangi bir tedbir alınmadı" dedi.

TESPİTLER

İHD avukatları, tespitlerini şöyle sıraladı:
 
* Şırnak T Tipi Cezaevi'nde çok ciddi bir su sorunu mevcuttur. Mahpuslar su sorunundan dolayı iki haftada bir banyo yapabilmektedir.
 
* Kantinde birçok zaruri eşya bulunmamakta, satılan eşyalar ise fahiş sayılacak derecede yüksek bir fiyata satılmaktadır.
 
* Koğuşların elektrik faturaları çok fazla gelmektedir.
 
* Hapishane idaresi tarafından mahpuslara 10 adet kitap sınırlaması uygulanmakta, kitaplara ve defterlere aramalarda el konulmaktadır.
 
* Mahpuslarca koronavirüs (KOVID-19) salgınına karşı herhangi ek bir tedbir alınmadığı belirtilmektedir.
 
* Hapishane yemekleri hijyenik olmadığı gibi mahpuslara doyabilecekleri ölçüde verilmemektedir.
 
* Hapishane idaresi mahpuslarla iletişim kurmamakta, mahpusların hapishane sorunları diyalogsuzluk nedeniyle çözümsüz kalmaktadır.
 
* Aile ziyaretlerinde bazı gardiyanlar tarafından mahpus yakınlarına kötü muamelede bulunulmaktadır.
 
* Ağır hasta ve yaşlı mahpuslar tahliye edilmemekte, hastane sevklerinde sorunlar yaşanmaktadır.
 
* Bazı koğuşlarda acil durum butonu bozulmuş ve yaklaşık üç aydır tamir edilmemiştir.
 
* Mahpus girişlerinde çıplak arama dayatması söz konusudur.
 
*Bazı koğuşlarda kapasitenin üzerinde mahpuslar yatmak zorunda kalmaktadır.
 
* Aramalar çok sıkı, insanlık onuruna yakışmayacak şekilde yapılmaktadır.
 
* Bazı gardiyanlar provokasyon yaparak, olay çıkarmaya ve siyasi mahpusları baskı altına almaya çalışmaktadır.
 
* Koğuş değiştirme kabul edilmemekte, siyasi mahpusların başka hapishanelere sevki kabul edilmemekte ve hapishaneden hastaneye sevklerde sorun yaşanmaktadır.
 
* Sosyal faaliyet çerçevesinde hobiye çıkma ve atölye faaliyetleri yaptırılmamaktadır.
 
* Mahpusların diğer koğuşlardaki arkadaşlarıyla mektuplaşması cezaevi idaresince engellenmektedir.
 
* Türkçe dışında kitap verilmediği için yabancı uyruklu mahpuslar kitaplardan faydalanamamaktadır.
 
* Mahpusların istedikleri gazeteler verilmemekte, birkaç kanal dışında mahpusların izleyebileceği TV kanalları sınırlı tutulmaktadır."

YAPILMASI GEREKENLER

Raporda yapılması gerekenler ise şöyle açıklandı:

"* Şırnak T Tipi Hapishanelerinde insanlık onuruna yakışır muamele yapılmamakta ve mahpuslar şiddet, hakaret ve kötü muameleye ve hak ihlallerine maruz kalmakta, hasta olanların tedavileri aksatılmakta, iletişim ve bilgi edinme hakları engellenmektedir.
 
* Hapishanelerde son dönemlerde artış gösteren işkence darp vakalarına son verilmeli, sorumlu olan kişiler hakkında soruşturma açılmalı ve cezai yaptırımlar uygulanmalıdır.
 
* Hastaların havasız, kışın soğuk, yazın sıcak ringler ile hastaneye sevk edilmesi, hastane önlerinde ring araçları içerisinde saatlerce bekletilmesi uygulamalarına son verilmelidir.  Hastaların ring araçları ile değil, ambulanslar ile hastanelere sevkleri sağlanmalıdır. Hastaların revire çıkarılmaları, hastaneye sevkleri hızlandırılmalıdır. Teşhis, tedavi ve kontrollerinin uzman doktorlar tarafından yapılması sağlanmalıdır.
 
* Yasaklama kararı olmayan gazete ve dergilerin mahpuslara verilmesinin önündeki engeller kaldırılmalı, haber alma hakkına saygı gösterilmelidir.
 
* Ailelerinden uzakta olan mahpusların, maddi koşullar ve hastalıklar nedeniyle gelemeyen ailelerine yakın cezaevlerine nakil talepleri kabul edilmelidir.
 
* Hapishanelere bağımsız sağlık kurumlarının girmesine ve inceleme yapmasına izin verilmelidir. Cezaevleri denetiminde başta meslek kuruluşları ve insan hakları örgütleri olmak üzere ilgili kuruluşların yer alacakları şekilde yasal düzenlemeler yapılmalıdır.
 
* Hapishane infaz sistemi ve hukuk sistemi ile bir bütünlük içinde ele alınarak değerlendirilmeli, insan haklarına, evrensel hukuk ilkelerine uygun çözümler üretilmelidir.
 
* Koronavirüs (Kovid- 19) ile ilgili bütün kaynaklarda virüsün yayılmasını engellemek için kişisel hijyeni sağlamanın önemine dikkat çekilmektedir. Hapishanelerde mahpusların sağlıklarının korunabilmesi, bulundukları alan ve kendi kişisel temizliklerini sağlayabilmeleri için, acilen temizlik malzemelerinin kendilerine ücretsiz verilmesi sağlanarak parası olmayan mahpusların da temizlik ürünlerine erişimi sağlanmalıdır. Hapishanelerde de çevresel ve kişisel hijyenin sağlanması için gerekli önlemleri almak hastalığın yaygınlaşmasını önlemek için azami özen göstermek hapishane idarelerinin ve devletin temel sorumluğudur.
 
Risk grubunda ve kişisel hijyenlerini sağlamakta yetersiz olan kronik hasta, engelli, yaşlı, çocuklu, hamile mahpusların adli kontrol yoluyla cezalarının ertelenmesi gündeme alınmalı aksi takdirde bu mahpusların kalabalık koğuşlar yerine kapasitesi ve hijyen koşulları uygun ortamlarda tutulmasının sağlanması, hapishanelerde görev yapan tüm personelin bilgilendirilmesi, atılması gerekli olan adımların ve uyulması gerekli olan kuralların belirlenmesi, mahpusların iletişim araçlarına erişimlerindeki kısıt dikkate alınarak ilgili personel tarafından bu bilgilerin paylaşılması, kurumda düzenli ve yeterli sayıda sağlık personelinin bulunması, tüm hapishane çalışanı ve mahpus yakınlarından olası belirtiler gösteren kişilerin testlerinin hızlı ve güvenilir şekilde yapılabilmesi için gerekli önlemlerin alınması, görüşlerin yapıldığı alanlarda mahpusların görüş haklarını ihlal etmeyecek şekilde hızla önlemlerin artırılması ve alanların sıklıkla dezenfekte edilmesi, mahpusların yakınlarıyla haberleşebilmesi için imkanların arttırılması, mahpusların sağlık kurumlarına ve hastanelere ring araçlarıyla değil, daha hijyenik ve sağlığa uygun araçlarla taşınması, sağlık gerekçesiyle alınacak önlemlerin mahpusların temel haklarını ihlal etmeyecek şekilde uygulanmasına özen gösterilmesi, hapishanelerde koronavirüs salgını ile ilgili alınan ve alınacak önlemler ile alınacak sonuçlar konusunda başta mahpusların aile ve avukatları olmak üzere kamuoyunun düzenli olarak bilgilendirilmesi gerekmektedir."