Kuzey ve Doğu Suriye’deki özerk yönetim bölgelerinde örgütlenen Mezopotamya Demokratik Kültür ve Sanat Hareketi (TEV-ÇAND), ünlü Kürt dengbêj Evdalê Zeynikê’yi konu alan bir tiyatro hazırladı.

Dekor, kostüm, senaryo ve tüm hazırlıklarıyla 6 ayda tamamlanan oyunda 26 oyuncu yer aldı.

Oyunda sahne alacak oyuncular, kendi aralarındaki iş bölümü sonucunda sadece oyuncu olarak değil hem dekor, hem kostüm, hem senaryo çalışmasında yer alarak kolektif bir ürün ortaya çıkardı. Evdalê Zeynê’nin hayat hikayesinin bir kısmının işlendiği oyunda Evdal, Ağrı’nın Tutak ilçesinden olduğundan tiyatroda dekor, kostüm, makyaj ve diğer detaylar Serhat bölgesinin kültürel özelliklerine göre hazırlandı.

Dekor için ise Ağrı’nın sembolleri arasında yer alan İshak Paşa Sarayı tercih edilirken, kostümler için uzun bir araştırma ardından Serhat’ın yöresel Kürt kıyafetlerinde karara varıldı. Ekip, çizimden kesime kesimden dikime kadar kostümlerle birebir ilgilendi.

DEMOKRATİK ULUS TİYATROSUNUN ÖRNEĞİ

Bir saat 19 dakikalık Evdalê Zeynikê’nin oyunculardan 22’sinin ilk tiyatro deneyimi olmamasına rağmen kısa sürede rollerine uyum sağlamaları dikkat çekti.

Kürt, Arap ve Brezilyalı oyuncuların yer aldığı oyun, bir nevi demokratik ulus tiyatrosunun örneklerinden biri. 31 Ekim Pazar günü Rimêlan’da tiyatro severlerle buluşacak olan Evdalê Zeynikê, 3 Kasım’da Qamişlo’daki Mihemed Şêxo Kültür ve Sanat Merkezi’nde, 7 Kasım ise Dêrîk’te müzikal tiyatro türüyle halkla buluşacak.

Tiyatronun oyuncularından ve yönetmeni Osman Kurtalan, Evdalê Zeynikê’nin hazırlık aşamasını, önemini ve amacını ANF’ye anlattı.

Evdalê Zeynikê’nin hikayesinin tiyatro sanatıyla halka ulaşmasının bir ihtiyaç olduğunu belirten Osman Kurtalan, “Evdal, Kürdistan tarihinde Kürtlerin Homeros’ı olarak biliniyor. Homeros Yunan tarihi için ne ifade ediyorsa Evdalê Zeynikê de Kurdistan tarihi için aynı anlamı ifade ediyor” diye konuştu.

EVDALÊ ZEYNİKÊ SADECE BİR DENGBÊJ DEĞİL

Kürt halkının kendi içerisinde yaşadığı ihanet ve direniş çizgisinin de Evdalê Zeynikê hikayesinde yaşam bulduğuna dikkat çeken Kurtulan, devamla şu hususları dile getirdi: “Tabii sadece dengbêj demek, Evdalê Zeynikê’nin tarihte üstlendiği rolün eksik kalmasına neden olur. Evdal, ihaneti reddeden ve direnişi benimseyen bir Kürt dengbêj. İhanet ve direnişin aynı anda yaşandığı dönemde rolünü oynayan bir efsane.

Hazırladıkları tiyatro oyunuyla Evdal’ın hikâyesiyle çevresindeki insanların özelliklerini de gözler önüne serdiklerini belirten Kurtulan, “Bunlardan biri de Gulê. Kadının otoritesinin sembolü, teslim olmayan ve toplumda söz hakkı sahibi olan Gulê’nin sadece bir dengbêj değil, topluma yön veren ve toplumsal sorunlara el atan bir kadın olması da işleniyor” diye konuştu.

KURDİSTAN TARİHİ TİYATRO İLE ANLATILMALI

TEV-ÇAND’ın ihtiyaçlar doğrultusunda her ülkeye üyelerini gönderdiği bilgisini paylaştıklarını bildiren Osman Kurtalan, Rojava’da icra edilen tiyatro sanatına ilişkin ise şu değerlendirmelerde bulundu: “Rojava’da tiyatro sanatına ihtiyaç oldukça fazla. Bu ihtiyacın farkında olan TEV-ÇAND,  Tiyatro Ekibi’nin bir kısmını Rojava’ya gönderdi. Kurdistan tarihi, Rojava Devrimi’nde yaratılan tiyatro sanatıyla anlatılmalı, halka ulaştırılmalı.”

Tiyatronun rağbet görmesi-görmemesi konusunun sürekli tartışıldığına dikkat çeken Osman Kurtalan devamla şöyle konuştu: “Kendisini sürekli yenilen bir şey asla tükenmez, zaman aşımına uğramaz ve sonlanmaz. Tiyatronun temeli bir devrimdir. Şu an toplumun en önemli ihtiyaçlarından biri de tiyatrodur.”

OYUNU HAZIRLAYAN VE SAHNELEYEN EKİP

Yönetmenliğini Osman Kurtalan ve senaristliğini Kurdê Tavya’nın yaptığı oyunda; Evdalê Zeynikê rolünü Rodî Ardıl, Gulê rolünü Delal Serhed, Tahir Xan rolünü Harun Hêvî, Şêx Silê rolünü Osman Kurtalan, Qasim rolünü Mihemed Yusif,  Quling rolünü Rojda Dandara, Eyşê rolünü Rûken Omer, Temo rolünü Xelîl Yusif, Mihê rolünü Cudî Edene, Binevş rolünü Zînê Ebbas, Jîr rolünü Xalid Dêrik, Selman rolünü Simko Cûdî, Telal rolünü Îbrahim Hemê, Jin 1 rolünü Sûad Osman, Jin 2 rolünü Gulê Rojava, Jin 3 rolünü Yasmîn Omer, Jin 4 Gulistan Sileman, Jin 5 rolünü  Arîn Ebbas , Tahir Xan’ın hizmetçisi rolünü Rêwî Omer, Tahir’in hizmetçisi rolünü Diyar Omer, Qasim’ın hizmetçisi-1 rolünü Bilind Mihemed, Qasim’ın hizmetçisi-2 rolünü Diyar Omer, Tahir Xan’ın savaşçısı rolünü Ridwan Gêrid, Mihemed El-Xidir ve Miced El-Xidir, Qasim’ın savaşçısı rolünü Simko Cûdî, Basil El-Xelef ve Mehmûd Xelef, Osmanlı askeri rolünü Mihemed Ehmo ve Ramy Hasso canlandırıyor.

Kostüm: Nesrîn Med, Harun Hêvî ve Îbrahîm Hemê

Dekor: Armanc Arî ve Rodî Ardil

Makyaj: Dîlara Demîr, Mehmûd Mihemed ve Mihemed Osman

Ses: Konî Docolomansky

Görüntü Yönetmeni: Şêro Hindê, Nûman Yîgît, Dijwar Mûsa

Müzik Yönetmeni: Seyîd Riza Silbus

Işık: Şems Soz

Aşçı: Nefîse Hesen

Kameraman: Ararat Suveyda, Dijwar Mûsa, Nûjîn Dêrîk, Deysem Mihemed, Reşîd Mihemed, Nêvîn Yusif, Laleş Abdulrehman, Abdulmuhsin Dabah

Montaj: Rûbaar Zelal

Renk: Çiya Serêkanî

Yönetmen Yardımcısı: Simko Cûdî

Prodüksiyon: Ekîn Ronî