Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan üzerindeki tecride karşı cezaevlerinde devam eden açlık grevlerini takip etmek için İnsan Hakları Derneği (İHD), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Çağdaş Hukukçular Derneği’nden (ÇHD) oluşan İzleme Heyeti, “Türkiye Hapishanelerinde Devam Eden Açlık Grevleri Tespit ve Değerlendirme Raporu” hazırlayarak Adalet Bakanlığı’na sundu.   

RAPORDAN

Raporda, tecridin kaldırılması talebiyle 8 Kasım 2018 günü DTK Eşbaşkanı Leyla Güven’in başlattığı süresiz dönüşümsüz açlık grevinin 182’nci gününde olduğu hatırlatılarak, 92 cezaevinde 3 bin civarında tutsağın açlık grevinde olduğunun tespit edildiği belirtildi. 

Raporda, rehin tutulan siyasetçiler Sebahat Tuncel ve Selma Irmak’ın 15 Ocak, HDP’li milletvekilleri Dersim Dağ’ın 3 Mart, Tayip Temel ve Murat Sarısaç’ın ise 8 Mart’tan beri açlık grevinde olduğu belirtildi. 

Raporda, tecridi protesto etmek için fedai eylemcilerin isimleri de şöyle sıralandı:

"Uğur Şakar, Zülküf Gezen, Ayten Beçet, Zehra Sağlam, Medya Çınar, Yonca Akıcı, Siraç Yüksek, Masum Pamay."

‘CEZAEVLERİNE BAĞIMSIZ HEYET VE HEKİMLER GİRMELİ’

Cezaevlerinde devam eden açlık grevlerinin geldiği aşamanın çok ciddi aşamada olduğunun belirtildiği raporda, "Cezaevlerine bağımsız heyet ve hekimler girmeli. Siyasi iktidarı bir an önce sorumlu davranarak hapishanelerdeki tecridi kaldırmaya davet ediyoruz” denildi.

AÇLIK GREVİNDEKİ TUTUKLULARDA BİRÇOK SAĞLIK PROBLEMİ YAŞANIYOR

Tutsaklarda birçok sağlık probleminin yaşandığına dikkat çekilen raporda, bu problemler de şöyle sıralandı: "Kilo kaybı, halsizlik, yürümede yavaşlık, ağızda ve boğazda oluşan yaralar, kabızlık, ishal, uyuyamama, görmede bulanıklık, kulak çınlaması, baş ağrısı, algıda zorlanma, ışık, koku ve sese duyarlılık, vücut kaslarında seğirme, mide yanması, ağız içi iltihaplanma, diş etlerinde sızlama, kaşıntı, puslu görme, konsantrasyon ve dikkat bozukluğu, denge bozukluğu, göz bebeklerinde sararma, idrar renginde koyulaşma, idrara çıkarken yanma, kemik batma hissi, el ve ayaklarda uyuşma..."

Raporda, açlık grevindeki tutsaklara Yeni Yaşam gazetesinin verilmediği, disiplin cezalarının verildiği, Amasya E Tipi Cezaevinde grevdeki tutsaklara temizlik maddelerinin verilmediği, Sincan Kadın Kapalı Cezaevinde borulardan kirli su geldiği,  Malatya E Tipi Kapalı Cezaevinde açlık grevindeki 13 tutsağın 8 kişilik koğuşlarda kaldığı belirtildi.

8 CEZAEVİNDE KARBONAT VERİLMİYOR

Karabük T Tipi, Tokat T Tipi, Buca Kırıklar 2 Nolu F Tipi, Kepsut L Tipi Hapishanesi, Tekirdağ 1 No’lu F Tipi Kapalı, Giresun E Tipi Hapishanesi, Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Cezaevi, Diyarbakır D Tipi Cezaevlerinde açlık grevindeki tutsaklara karbonat verilmediği de raporda belirtildi. 

TESPİTLER

Raporda, açlık grevindeki tutsaklara ilişkin tespitlere de şöyle yer verildi: 

“Birçok hapishanede açlık grevinin hekim gözetiminde sürdürülmediği, bir kısım hekimin meslek etiğine uygun ve gerekli bilinç ve donanımla yaklaşım göstermedikleri,  açlık grevindekilerin vücut endeksinin takibini sağlayacak düzeyde düzenli tahlil ve ölçümlerin yapılmaması   sebebiyle sürecin sağlıklı takip edilemediği, bazı hapishanelerde açlık grevinde bulunan mahpusların sağlık kontrolleri için bizzat revire gitmelerinin dayatıldığı anlaşılmıştır.

Ancak açlık grevindeki mahpusların süre itibariyle kritik eşiği aştıkları göz önüne alındığında enerji kaybının mahpusların vücut direncini ciddi derecede kırdığı ve kendilerine böyle bir dayatmada bulunmaya karşı refleks geliştirerek gitmek istemedikleri gözlemlenmiştir.  Bu durumda sağlık kontrollerinin  bizzat bulundukları oda veya koğuşta yapılması gerektiği, birçok hapishanede açlık grevindekilere refakatçi temin edilecek koşulların yaratılmaması sebebiyle açlık grevindekiler kişisel ihtiyaçlarını ve bulundukları ortamın temizliğini kendileri yaptıkları için daha çok enerji harcamaya bağlı kilo kaybının daha hızlı yaşandığı, açlık grevcilerinin genellikle tansiyon ve kilo ölçümü takibinin yapıldığı, birçok hapishanede ise kan tahlili ve vücut ısısı gibi ölçümlerin yapılmadığı. 

Açlık grevcilerinin sağlık durumlarının günlük olarak takibinin yapılması gerekirken, birçok hapishanede bu kontrollerin belli sürelerle yapıldığı özellikle hafta sonları sağlık memurlarının çalışmaması nedeniyle rutin kontrollerin dahi yapılamadığı,  2012 yılı açlık grevinde tedarik edilmesine karşın hapishanelerin açlık grevci mahpuslara saf B1 vitamini verilmemesi sebebiyle B1 vitaminin B Kompleks (içerisinde B1, B6 ve B12 bulunan) vitaminlerce karşılanmaya çalışılsa da yeterli dozda verilmemesinden kaynaklı B1 vitamini eksikliği yaşanabileceği, uzun süreli B kompleks vitamini alımında B6 ve B12’nin vücutta birikerek başka sorunlara yol açabileceği, B kompleks vitaminine karşı alerjisi olması sebebiyle B1 vitamini alamayan açlık grevcilerine dahi saf B1 vitamini verilmediği.

Halen açlık grevcilerinin kendi sağlık durumları ve talepleri konusunda kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla kurumlara gönderdikleri mektup ve fakslara el konulduğu, açlık grevine giren mahpuslar hakkında disiplin soruşturmalarının başlatıldığı ve bir takım disiplin cezalarının verildiği, açlık grevine giremeyip ancak desteklerini açıkça ifade eden mahpuslara da aynı disiplin yaptırımının uygulandığı.

Açlık grevci mahpusların aileleriyle yaptıkları telefon görüşmelerinde açlık grevinde olduklarına ilişkin bilgi vermeleri durumunda telefon görüşmelerine anında kesilerek son verildiği, ayrıca örgüt propagandası yapıldığı gerekçesiyle mahpuslara telefon görüş yasağı ve hücre cezası gibi disiplin cezaları verildiği, açlık grevinde olsun olmasın tüm mahpusların avukatlarıyla yapacakları görüşmelerin kayıt altına alınmasına ve gardiyan eşliğinde yapılmasına bazı hapishanelerde karar verilmeye başlandığı, açlık grevine giren mahpuslara bazı hapishanelerde müdür ve çalışanlar tarafından açlık grevlerini bırakmaları yönünde baskı uygulandığı, gözlemlenmiştir. 

Bu sorunların acilen giderilerek açlık grevinde bulunan mahpusların sağlıklarının tehlikeye girmemeleri konusunda gerekli tıbbi bakım ilkelerine uyulması sağlanmalıdır. Ayrıca mevzuata aykırı uygulama içerisinde bulunan hapishane yetkililerinin uyarılması ve bu konuda gerekli adli ve idari soruşturmaların açılması gerekmektedir.”

AÇLIK GREVİNDEKİ TUTSAKLAR

* Afyon Dinar T Tipi Hapishanesi; 4 tutuklu

* Afyonkarahisar E Tipi Hapishanesi; 3 tutuklu

* Akhisar T Tipi Hapishanesi; 17 tutuklu

* Alanya L Tipi Kadın Hapishanesi; 21 tutuklu

* Amasya E Tipi Hapishanesi; 3 tutuklu 

* Antalya L Tipi Hapishanesi; 43 tutuklu

* Bafra T Tipi Hapishanesi; 49 tutuklu

* Bakırköy Kadın Hapishanesi; 29 tutuklu

* Bandırma 1 Nolu T Tipi Hapishanesi; 69 tutuklu

* Bandırma 2 Nolu T Tipi Hapishanesi; 66 tutuklu

* Batman M Tipi Hapishanesi; 40 tutuklu

* Bayburt M Tipi Hapishanesi; 9 tutuklu

* Bolu F Tipi Hapishanesi: 93 tutuklu

* Buca Kırıklar 1 Nolu F Tipi Hapishanesi; 12 tutuklu

* Buca Kırıklar 2 Nolu F Tipi Hapishanesi; 10 tutuklu

* Burhaniye D Tipi Hapishanesi; 2 tutuklu

* Burhaniye T Tipi Hapishanesi; 13 tutuklu

* Burhaniye T Tipi Hapishanesi; 16 tutuklu

* Bursa H Tipi Hapishanesi; 15 tutuklu

* Bünyan 2 nolu T Tipi Hapishanesi; 64 tutuklu

* Bünyan Kadın Kapalı Hapishanesi; 28 tutuklu

* Ceyhan M Tipi Hapishanesi; 8 tutuklu

* Çankırı E Tipi Hapishanesi; 4 tutuklu

* Denizli T Tipi Hapishanesi; 10 tutuklu

* Diyarbakır 1 Nolu Hapishanesi; 35 tutuklu

* Diyarbakır D Tipi Hapishanesi; 186 tutuklu

* Düzce T Tipi Hapishanesi; 12 tutuklu

* Edirne F Tipi Hapishanesi; 24 tutuklu

* Elazığ 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi: 57 tutuklu

* Elazığ 2 Nolu Yüksek Güvenlikli Hapishanesi; 74 tutuklu

* Elazığ Kadın Hapishanesi; 3 tutuklu

* Ereğli T Tipi Hapishanesi, 2 tutuklu

* Erzincan T Tipi Hapishanesi, 1 tutuklu

* Eskişehir H Tipi Hapishanesi; 3 tutuklu

* Gaziantep L Tipi Hapishanesi; 3 tutuklu

* Gebze Kadın Hapishanesi; 31 tutuklu

* Giresun E Tipi Kapalı Hapishanesi: 15 tutuklu

* Gümüşhane E Tipi Hapishanesi; 5 tutuklu

* Kahramanmaraş Türkoğlu 2 Nolu T Tipi Hapishanesi; 7 tutuklu

* Kalkandere L Tipi Hapishanesi; 9 tutuklu

* Kandıra 1 Nolu F Tipi Hapishanesi; 44 tutuklu

* Kandıra 2 Nolu F Tipi Hapishanesi; 24 tutuklu

* Kandıra 2 nolu T Tipi Hapishanesi; 5 tutuklu

* Karabük T Tipi Hapishanesi: 30 tutuklu

* Kepsut L Tipi Hapishanesi; 4 tutuklu

* Kırıkkale F Tipi Hapishanesi; 46 tutuklu

* Kürkçüler F Tipi Hapishanesi; 20 tutuklu

* Malatya E Tipi Hapishanesi; 15 tutuklu

* Maltepe 1 Nolu L Tipi Hapishanesi; 7 tutuklu

* Maltepe 2 Nolu L Tipi Hapishanesi; 16 tutuklu

* Manisa T Tipi Hapishanesi; 5 tutuklu

* Mardin E Tipi Hapishanesi; 131 tutuklu

* Menemen R Tipi Hapishanesi; 1 tutuklu

* Menemen T Tipi Hapishanesi; 6 tutuklu

* Oltu T Tipi Hapishanesi; 8 tutuklu

* Ordu E Tipi Hapishanesi; 21 tutuklu

* Osmaniye 1 ve 2 Nolu T Tipi Hapishanesi; 32 tutuklu

* Ödemiş T Tipi Hapishanesi; 27 tutuklu

* Patnos L Tipi Hapishanesi; 163 tutuklu

* Seydişehir T Tipi Hapishanesi, 2 tutuklu

* Siirt Hapishanesi: 9 tutuklu

* Silivri 5 Nolu F Tipi Hapishanesi; 186 tutuklu

* Silivri 9 Nolu F Tipi Hapishanesi; 9 tutuklu

* Sincan Kapın Kapalı Hapishanesi; 27 tutuklu

* Siverek T Tipi Hapishanesi; 25 tutuklu

* Şakran 1 Nolu T Tipi Hapishanesi; 5 tutuklu

* Şakran 2 Nolu T Tipi Hapishanesi; 55 tutuklu

* Şakran 3 Nolu T Tipi Hapishanesi; 43 tutuklu

* Şakran 4 Nolu T Tipi Hapishanesi; 43 tutuklu

* Şakran Kadın Hapishanesi; 30 tutuklu

* Şırnak T Tipi Hapishanesi; 14 tutuklu

* Tarsus 1 Nolu T Tipi Hapishanesi; 73 tutuklu

* Tarsus 2 Nolu T Tipi Hapishanesi; 23 tutuklu

* Tarsus 3 Nolu T Tipi Hapishanesi; 24 tutuklu

* Tarsus Kadın Kapalı Hapishanesi; 20 tutuklu

* Tekirdağ 1 Nolu F Tipi Hapishanesi; 55 tutuklu

* Tekirdağ 1 Nolu T Tipi Hapishanesi; 21 tutuklu

* Tekirdağ 2 Nolu F Tipi Hapishanesi; 55 tutuklu

* Tekirdağ 2 Nolu T Tipi Hapishanesi; 16 tutuklu

* Tokat T Tipi Hapishanesi; 16 tutuklu

* Trabzon M Tipi Hapishanesi, 2 tutuklu

* Urfa 1 Nolu T Tipi Hapishanesi; 85 tutuklu

* Urfa 2 Nolu T Tipi Hapishanesi; 99 tutuklu

* Ümraniye E Tipi Hapishanesi; 6 tutuklu

* Van F Tipi Hapishanesi; 67 tutuklu

* Van T Tipi Hapishanesi; 194 tutuklu

* Van Yüksek Güvenlikli Hapishanesi; 148 tutuklu

* Vezirköprü M Tipi Kapalı Hapishanesi; 3 tutuklu

* Yozgat E Tipi Hapishanesi; 4 tutuklu