Irak'taki gösteriler için İran, ABD ve BM devrede-YENİLENDİ

Irak’ta protesto eylemleri ve güvenlik güçlerinin saldırıları sonucu kan akmaya devam ederken, ABD ve BM devreye girdi. İran’ın baskısı sonucu Şii lider Muktada Sadr’ın hükümetle anlaştığı iddialarına, Sadr’dan yalanlama geldi.

Hafta sonu Bağdat ve ülkenin güneyindeki protesto eylemlerinde en az 12 kişi daha hayatını kaybetti. Resmi bilançoya göre 1 Ekim’den bu yana en az 319 kişi yaralandı, 15 bin dolayında kişi yaralandı.

Sağlık Bakanlığı, Bağdat’taki gösteriler sırasında 7 kişinin öldüğünü doğruladı. Başka kaynaklar Cumartesi günü başkentte 9 kişinin öldüğünü belirtiyor. Güneydeki Nasıriye’de ise Pazar günü üç kişi daha hayatını kaybetti, 200 dolayında kişi yaralandı.

Irak savunma bakanlığından bir yetkili meydanlara müdahale konusunda yapılan haberlerin gerçeği yansıtmadığını savundu. Bakanlıktan Yüzbaşı Kays el Mehdavi, "Taleplerin gerçekleşmesini sağlayacak olanlar göstericilerdir ve bizim görevimiz de Tahrir ve diğer meydanlardaki göstericileri korumaktır" dedi.

Göstericilerin kalesi olarak değerlendirilen başkentteki Tahrir Meydanı'nda protestolar kesintisiz sürüyor. Eylemciler, 1 Ekim’den bu yana işgal ettiği Tiran Meydanı ise Pazar günü boşaltıldı. Bu meydan Tahrir’e yakın bir mesafede bulunuyor. Eylemlerin diğer bir adresi olan Hıllani meydanı ise yüksek güvenlikli Yeşil Bölge’ye açılan Sinek Köprüsü yakınında yer alıyor.

İRAN ARABULUCULUĞUNDA ANLAŞMA İDDİASI

Irak’taki siyasi tarafların İran arabulucuğunda görüşerek anlaştığı yönünde iddialara ilişkin yeni bir tartışma başladı. Irak’taki bazı medya organlarında yer alan haberlerde İran Devrim Muhafızları Ordusu’na bağlı Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani arabuluculuğunda, Iraklı liderlerin, gösterilerin durması ve Adil Abdulmehdi’nin başbakanlığa devam etmesi konusunda anlaşmaya vardığı iddia edilmişti. Aynı iddia bir çok uluslararası medya tarafından da duyuruldu.

İddiaya göre İran Devrim Muhafızları’nın dış operasyonlar sorumlusu Kasım Süleymani, Irak’ın en yüksek Şii otoritesi Ayetullah Ali Sistani’nin oğlu Muhammed Rıza Sistani ve Ulusal Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim’in de aralarında bulunduğu bir grup yetkili ile bir araya gelerek Abdulmehdi’nin görevini sürdürmesi konusunda anlaştı. Irak eski Başbakanı Haydar Abadi’nin ise buna razı olmadığı belirtildi.

SİSTANİ VE SADR’DAN YALANLAMA

Aynı iddiaya göre Şii lider Muktada Sadr da, iktidarın korunmasını ve eylemlere son verilmesini öngören anlaşmaya katıldı. Ancak dini lider Sistani’nin basın ofisinden de konuya ilişkin bir açıklama geldi. Açıklamada, ülkede yaşanan gösterilerin durması ve Adil Abdulmehdi’nin görevine devam etmesi konusunda Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin arabuluculuğunda varılan anlaşmada Sistani’nin hiçbir rolünün olmadığı belirtildi.

Açıklamada, Sistani’nin gösterilerle ilgili tutumunun Cuma hutbesinde sözcüsü tarafından aktarıldığı belirtilirken, bazı güvenlik güçlerinin Sistani’nin posterlerini taşımasının da kabul edilmediği ifade edildi.

Iraklı Şii lider Mukteda es-Sadr’ın liderliğindeki Sairun Koalisyonu da Abdulmehdi’nin görevine devam etmesi konusunda bir uzlaşmaya varıldığı haberlerinin gerçeği yansıtmadığını açıkladı.

Sairun listesi Milletvekili Emced Ukabi, Sairun Koalisyonu’nun hükümete soruşturma açılması ve güven oyunun geri alınması konusunda kararlı olduklarını dile getirdi. Sadr’ın sözcüsü Salah Ubeydi ise, bahsi geçen toplantıda El-Sadr’ın bulunmadığını belirtti.

ABDULMEHDİ’DEN DİKKAT ÇEKEN AÇIKLAMA

Anlaşma yapıldığı iddiaları ardından Başbakan Adıl Abdulmehdi, gösterilerin durması için dikkat çekici açıklamalarda bulundu. Irak Başbakanı Abdulmehdi, göstericilerin taleplerinin yerine getirileceğini ve önümüzdeki günlerde bazı önemli bakanlıklarda bir dizi değişiklik yapılacağını açıkladı.

Yeni bir seçim yasasının hazırlandığını kaydeden Abdulmehdi, göstericilere karşı şiddet kullanan güvenlik görevlileriyle ilgili soruşturma sürecinin başlatılacağını söyledi.

BM’DEN YOL HARİTASI

Birlemiş Milletler’in Irak misyonu UNAMİ de ilk defa gösterilerin son bulması için Irak hükumetinin yapması gerekenler konusunda bir dizi öneride bulundu.

BM Irak Sorumlusu Jeanine Hennis-Plasschaert, Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamada, göstericilerin taleplerinin ivedilikle karşılanması hususunda hükümete bazı öneriler sunduklarını bildirdi.

Plasschaert, önerilerin 1 Ekim'de başlayan gösterilerin ardından Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, Başbakan Adil Abdulmehdi, Parlamento Başkanı Muhammed Halbusi ve ülkedeki tüm siyasi partilerle yapılan görüşmeler sonrasında hazırlandığını söyledi.

Başkent Bağdat başta olmak üzere, gösterilerin sona ermesi için somut adımların atılmasının önemine dikkati çeken Plasschaert, hükümete sundukları önerileri şöyle sıraladı:

"1 Ekim'den bu yana gözaltına alınan tüm göstericilerin serbest bırakılması. Barışçıl gösterilere müdahale edilmemesi. Kaçırma vakalarıyla ilgili kapsamlı soruşturma başlatılması ve faillerin ortaya çıkarılması. Göstericileri hedef alanların kimliklerinin açıklanması ve yargılanmaları. Şiddete başvurmaktan sorumlu olanlarla, yasaları ihlal edenlerin kanunlara göre cezalandırılması. Son olarak tüm kamuoyu önünde hem bölgesel hem de uluslararası topluma iç işlerimize müdahil olmayın ve egemenliğimize saygı duyun çağrısında bulunulması."

Irak Meclisine bağlı İnsan Hakları Komisyonunca yapılan yazılı açıklamada, 1 Ekim'den bu yana devam eden gösterilerde hayatını kaybeden gösterici sayısının 319'a, yaralıların ise 15 bine ulaştığı ifade edilmişti.

ABD ERKEN SEÇİM İSTEDİ

ABD ise erken seçim istedi. Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada, Irak'ta göstericiler, sivil aktivistler ve medyaya yönelik saldırıların ve internete erişimin kısıtlanmasının son derece endişe verici olduğu belirtildi.

İran'daki rejimin, Irak'ın “kaynaklarını kuruturken ve barışçıl gösterileri durdurmak için silahlı gruplar kullanırken”, Irak halkının sessiz kalmayacağı vurgulanan açıklamada, ölümle sonuçlanan şiddete ve internetin kısıtlanmasına rağmen Irak halkının, sesini duyurabildiğine işaret edildi.

Amerikan yönetimi Irak hükümetine göstericilere yönelik şiddete son verme, seçim reformu yapma ve erken seçim çağrısında bulunuldu.