Asya filleri ölen yavrularını gömüyor, yasını tutuyor

Hindistan'da bilim insanları tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Asya filleri ölü yavrularını gömüyor ve üzüntülerini sesle ifade ediyor.

Çalışma, fillerin insanların cenaze törenlerini andıran dokunaklı davranışlarından bazılarını detaylandırıyor.

Çalışma kapsamında paylaşılan fotoğraflar ve görüntülerde ormandan çıkan bir Asya fili (Elephas maximus) sürüsü bir çay tarlasına doğru ilerliyor ve ölen bir yavruyu hortumundan ya da bacaklarından tutarak taşıyor. Fil yavrusunun cesedi prefabrik bir gömü alanına götürülüyor. Burası tarlanın sulama kanalları ve az sıklıkta kullanılan bir alan. Daha sonra fil yavrusu toprakla örtülmeden önce dikkatlice çukura yerleştiriliyor. Görüntülerde dışarıda kalan tek şeyin yavru filin dört bacağı olduğu görülüyor, zira küçük pakidermi sırt üstü gömülmüş. İki Hintli bilim insanının inceledikleri vakaların her birinde gözlemledikleri dokunaklı bir sahne olarak dikkat çekiyor.

Hindistan Orman Hizmetleri'nde görevli Parvin Kaswan ve Hindistan Eğitim ve Bilimsel Araştırma Enstitüsü'nde araştırmacı olan Akashdeep Roy, 2022 ve 2023 yıllarında Batı Bengal'in kuzeyinde, filler tarafından yavru bir filin gömüldüğü beş alan tespit etti.

Mart ayı başında Journal of Threatened Taxa dergisinde yayınlanan çalışmaya göre, üçü dişi ikisi erkek olan beş yavrunun yaşları üç ay ile bir yıl arasındaydı; otopsi sonrası yapılan analizler, tüm ölümlerin doğal olduğunu ve solunum yetmezliği ya da enfeksiyonla bağlantılı olduğunu gösterdi.

Çalışmada, "Zamanında yapılan gözlemler, dijital fotoğraflar, saha notları ve otopsi raporları sayesinde, buzağının ölüm nedeni ne olursa olsun, kalıntıların garip bir şekilde yatar vaziyette gömüldüğünü düşünüyoruz" denildi.

Bilim insanları, bir vakada sürünün gürültülü bir şekilde yerde yatan yavru filin etrafını sardığını da belirtiyor. Akashdeep Roy'un Live Science'ta yayınlanan bir makalede aktardığına göre, bu törenler son derece organize: "Rollerinin çok farkındalar".

Roy, fillerin baş ve gövdeyi gömmeye öncelik vermiş olabileceklerini ve kalıntıların etoburlar tarafından yenmesini önlemek istemiş olabileceklerini de sözlerine ekliyor.

Araştırmacıya göre bu yaklaşım fillerin muhteşem zekâsını ortaya koyuyor: "Kasıtlı olarak çay tarlalarını seçtiler çünkü leşi insanların çok fazla rahatsız ettiği köylere gömemezlerdi. Bunu, prefabrik çukurların olmadığı ve büyük çukurlar kazamayacaklarını bildikleri orman içinde de yapamazlardı.”

FİLLER HASSAS, DUYGUSAL, SOSYAL VE İŞBİRLİKÇİ

Filler sosyal ve işbirlikçi davranışlarıyla bilinirler, ancak genç fillerin gömülmesi Afrika orman filleri (Loxodonta cyclotis) arasında sadece "kısaca incelenmişti": Sürü üyeleri ölülerini dallar ve yapraklarla örterken, bazen birkaç saat boyunca ölen sevdiklerinin yanında kalırlar.

Bu olgu daha önce Asyalı kuzenleri arasında keşfedilmemişti. Dolayısıyla bu çalışma, Asya fillerinin cenazelerinin ilk kaydı ve bu hayvanların cenazelerinde toprak kullandıkları ve cesedin belirli bir şekilde konumlandırıldığına dair bilinen ilk örneği oluşturuyor. Çalışma, bu büyük otoburların hassasiyetini, duygusal davranışlarını ve sosyal zekâsını vurguluyor.

Videolar, yavru bir filin ölümüyle ilgili özellikle dokunaklı tavırları yakalamış görünüyor. Bazılarında yetişkin bir dişi -muhtemelen anne- yavrunun cesedini taşıyor. Cesedin çürüme durumuna bakıldığında, bu taşıma davranışının günlerce ya da haftalarca sürdüğü anlaşılıyor.

Vahşi Afrika ve Asya fillerinin, çürümenin farklı aşamalarındaki yetişkin meslektaşlarının kalıntılarını ziyaret ettikleri biliniyor, ancak bu çalışma farklı davranışlar ortaya koyuyor. Bengal'deki beş vakada, çay tarlası yöneticileri ve civar köylerde yaşayan insanlar fillerin otuz ila kırk dakika boyunca hırladığını ve borazan sesi duyduklarını belirtiyor. Akashdeep Roy bu seslerin "acı ve ıstırabı ifade etmek ve ölen fil yavrularına saygı göstermek" amacıyla çıkarıldığına inanıyor.

Sürünün "gömüldükten sonra kırk dakika içinde bölgeyi terk ettiklerini" belirten Roy’a göre, bu da fillerin insan ve insan olmayan alanları ayırt ettiğini ve insanlarla anlaşmazlıktan kaçınmak istediklerini gösteriyor olabilir.

Tahminen 26 bin Asya fili vahşi doğada, çoğunlukla Hindistan'da yaşıyor, ancak birkaçı da Güneydoğu Asya'da bulunuyor. Bu büyüleyici hayvanlar esaret dışında ortalama 60 ila 70 yıl yaşıyor. Asya filleri Uluslararası Doğa Koruma Birliği tarafından tehlike altında olarak kabul ediliyor.