Kürt sorununun çözülmesi için 3 yıl önce başlatılan ateşkes sonrasında devreye konulan karakol, kalekol inşaatı ile HES ve baraj projeleri hayata geçiriliyor. Bir yandan Kürt sorununun demokratik yöntemlerle çözülmesi tartışmaları, diğer yandan yapılan savaş hazırlıkları olan 'güvenlik' barajları ve kalekollar, bölgede tansiyonu yükseltti. 

Kuzey Kürdistan’da neredeyse akan her nehir ve akarsu üzerinde baraj ve HES projesi devreye konuyor. Birçok baraj ve HES’in "güvenlik" gerekçesiyle yapıldığı devlet yetkilileri tarafından dile getirilmişti. 

2013 yılında başlatılan fiili ateşkes döneminde yüzlerce kalekol, HES ve baraj projeleri hayata geçirilirken, son dönemde KCK’nin Kürdistan’da devam eden kalekol, HES ve baraj projelerine yönelik yaptığı açıklamanın ardından savaşta ısrar AKP'nin "barış süreci"nde yaptığı kalekol ve karakollarla ilgili rapor hazırlayan İHD Amed, Hakkari, Şırnak ve Dersim başta olmak üzere son bir yıl içerisinde bölge genelinde 341 yeni karakol yapımı ihale edildiğini, bunların bir bölümü tamamlandığını açıkladı. 341 adet karakoldan 102 adedinin inşaatları tamamlanarak teslim edilirken, 189 karakolun inşaat çalışmalarının devam ettiği, 36 karakolun ise ihale aşamasında olduğu tespit edildi.

KARAKOLLAR

TOKİ tarafından 189 adet karakol ihalesi yapıldığı belirtilirken, şu an inşaatı bitmiş ve yapılmakta olan karakolların isimleri raporda şöyle paylaşıldı:

"HAKKARİ

"Şemdinli’ye 50 kilometre uzakta olan, İran sınırında, Şehidan Dağı karşısında bulunan Mağaraönü (Şikeftan), Gola, Aşağı Kayalar (Ketuna Binî), Yukarı Kayalar (Ketuna Seri), Seçkin (Zivkan), Bal (Balê), Sarıca (Zerikî) ve Hasrova (Gosrova) köylerinin bulunduğu alanlara yeni karakollar ve asker yığınak yapılmaktadır. Bu bölgede Varıbozu, Dema Çiya, Girê Eshaba, Berê Evrazê, Kaniyaspi, Banige, Tilsê, Kola, Nerduşe, Bihiyahorê, Gendalok, Vargeniman, Şikeftan, Garê, Gelişim, Evrestepe, Masîro, Meleyan, Zini Tepesi, Türkan Tepesi ve Çimeni Hesci alanlarında karakol yapımları sürüyor. Sınırın karşısında İran da Xelila 1, Xelila 2, Zerpele, Şikeftan tepesi, Şehidan alanı, Fişe karşısı, Kendalok karşısı ve Kemalok’ta karakollar yapılırken, Şehidan Dağı zirvesine İran tarafından uçaklara karşı radar sistemi kurulmuştur.

Yüksekova ilçesi: Dağlıca bölgesi 3 adet, Çobanpınar köyü, Doskî Bölgesi 2 adet, Büyükçiftlik beldesi, Kısıklı köyü, Perihan mıntıkası, Güvenli köyü.

DERSİM

Dersim’de 5’i kale, 16’sı mobil karakol ve 31 tanesi de askeri kule olmak üzere toplamda 52 askeri üssün 22’sinin yapımına başlandı. Bunun yanında daha önce Dersim’de yapılan karakollar ise daha stratejik tepelere taşınıyor. Stratejik tepelere taşınan karakollar için ise ormanlar seyreltiliyor. Özellikle Nazimiye yolu, Ovacık yolu, Pertek’in bazı noktalarında, Dersim merkeze bağlı Çiçekli köyü kırsalında ve birçok noktada ormanlar seyreltilmekte. Yeni karakol yapımları için ise İl Jandarma Komutanlığı’nın Orman İşletme Müdürlüğü’nden ormanlık bölgelerin tahsis edilmesi için talepte bulunduğu da belirtildi.

Dersim’de yapılmak istenen karakolların en fazla yoğunlaştığı yerlerin başında Pülümür Vadisi geliyor.

Pülümür Vadisi’nde sadece 16 mobil karakol, 5 kalekol ve 16 kule yapılması planlanıyor. Yapılacak karakolların içinde Zel Dağı ve Sinan Kalesi de yer alıyor.

Pülümür’e bağlı Kırmızı Köprü’de 5 adet karakol, bir kule yapımına başlandı. Yine Pülümür’e bağlı Üçdam köyü ve Kocatepe karakolları ise çevreye daha hakim olan tepe ve dağların başına taşınıyor.

Ovacık’a bağlı Kuşluca (Bilgeç) köyü karakolu, eski yerinden daha stratejik alana taşınıyor. Cevizlidere köyü karakolunun yanına ise ek olarak askerlerin kalması için 4-5 konteyner yerleştirilmiş durumda.

Mazgirt Darıkent köy karakolu eski yerinden köyün en üst tepesine taşınıyor. Xıran bölgesinde de bir karakol yapılmakta.

Çemişgezek sınırları içerisinde bulunan Aliboğazı’nda yeni bir karakol inşaatına başlandı.

Nazımiye’de askeri üslerden çok asker sayısındaki artış dikkat çekerken, İlçe Jandarma Komutanlığı, yarbay düzeyinde iken yaklaşık 2 aydır albay konumuna yükseltilmiş durumda. Bunun haricinde karakolda bulunması gereken maksimum asker sayısının üzerinde askerin karakolda tutulduğu belirtiliyor.

Bu bölgeler dışında Amed ve Van bölgesi başta olmak üzere bazı illerde yeni karakol yapımları ve karakollarda yenileme çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Lice ilçesine bağlı Kayacık köyünde yapımı devam eden karakol, Elazığ’ın Arıcak ilçesinde yeni bir karakol yapımı ile Van’ın Gürpınar ilçesi Oğuldamı (Aksin) köyü ve Çatak ilçesi Övecek (Şaminis) köyünde yapılan karakol buna örnek."

GÜVENLİK BARAJLARI

İHD, "barış süreci"nin başlamasıyla birlikte dikkat çeken konulardan birinin de “güvenlik barajı” olarak tabir edilen çok sayıda barajın yapımı olduğunu vurguladı. "Dersim’de Munzur Vadisi üzerinde yapımı devam eden 4 güvenlik barajı olduğu biliniyor. Yine Çemişgezek ilçesinde Tagar Suyu üzerinde yapılan baraj ve Aliboğazı’nda yapımı devam eden barajlar bulunuyor" diyen İHD, şunları kaydetti:

"Yapımı 1970'li yıllarda tamamlanan Keban Barajı ile Dersim-Elazığ sınırının neredeyse tamamı ayrılırken, Dersim'in Nazımiye ile Elazığ'ın Karakoçan ilçeleri ve Bingöl arasında sınır hattı oluşturan Peri Vadisi'nde kurulan Pembelik, Seyrantepe ve Tatar barajları ile bu 2 kent arasındaki bağlantılar da kopma aşamasına geldi. Yine Dersim-Bingöl ve Dersim-Erzincan il sınırlarını oluşturan Munzur, Pülümür ve Mercan vadilerinde inşa edilen Dinar, Mercan, Çemişgezek ve Uzunçayır barajları ile Dersim'in bu kentlerle olan bağlantı noktaları koparıldı. HES'ler ve barajlarla Dersim ablukaya alınırken, Mazgirt Köprüsü'nde inşa edilen Uzunçayır Barajı'nın suları kent merkezinden akan Munzur'a kadar ulaşmış durumda.

İl sınırları içerisinde yapılması planlanan 27 baraj ve HES projesinin yapılmasının gündemde olduğu kentte, şu anda faaliyet gösteren 7 HES'in ve baraj, kentin doğal güzellikleri ve endemik canlı türlerini yok ediyor. Su altında bırakılan yerleşim yerleri ve tarım alanları ise insanları zorunlu göçe zorluyor."

'DOĞA TALAN EDİLİYOR; DAĞLAR YIKILIYOR...'

Munzur Doğal Yaşamı Koruma Derneği Başkanı Haydar Çetinkaya, konuya ilişkin şu bilgileri verdi:

"Türkiye akarsuları üzerinde projelendirilen baraj ve HES sayısı 1487. Türkiye geneli tamamlanan baraj sayısı 503. 150’yi aşkın baraj inşası da devam etmektedir. Dersim genelinde yapılması planlanan baraj sayısı 27 olup, bu projelerden 7 tanesi çeşitli dönemlerde tamamlanarak enerji üretimine başladı. Dersim'de tamamlanan baraj ve HES'ler; Mercan HES, Uzunçayır barajı ve HES, Dinar HES, Çemişgezek HES, Tatar Barajı ve HES, Seyrantepe Barajı ve HES, Pembelik barajı ve HES. Barajlar yapımına başlanmadan önce karakollar yapılıp baraj güvenliği alınıyor. Dersim'de bulunan her barajın çevresinde çok sayıda karakol yapılmış durumda. Karakollar yapılırken de doğa talan ediliyor. Dağlar yıkılıyor, ağaçlar yerinden sökülüyor ve güvenlik bahane edilerek karakol çevresinde bulunan ormanlık alanlar zaman zaman ateşe veriliyor. Biz buna defalarca tanık olduk. Bölge genelinde yapılması projelendirilen baraj ve HES sayısı 300'ün üzerinde bulunuyor."

ŞIRNAK

Rapora göre, Şırnak’ta toplamda 10 yeni karakol yapımı sürerken, bazı karakollarda da yenileme çalışmaları devam ediyor. Yapılan bazı karakollar şunlar:

"Merkez: Milli Karakolu, Balveren Beldesi üs bölgesi, Kızılsu Karakolu

İdil ilçesinde Solak (Basê) Köyü karakolu, Silopi’de Mağara Karakolu ve Ovaköy Karakolu, Silopi’de ayrıca 15 karakol yenilenip büyütülüyor, bu karakollardan bazıları şunlar: Kenkara, Kabaközü, Bostancı, Yankale, Gilpevre, Ortaköy, Habur, Katılı, Çalışkan. Cizre’de Derbaçya Köyü’nde yeni bir karakol yapılıyor.

Güçlükonak’ta Gümüşyazı Karakolu ve Fındık Beldesi Karakolu."

BEYTÜŞŞEBAP

Beytüşşebap’ta merkez karakolu büyütüldü, Mezra beldesinde de tabur büyütüldü.

Uludere ilçesine bağlı Uzungeçit beldesinde mahalle içinde ve tapusu mahalle sakinlerine ait arsa üzerinde yeni bir karakol yapımına başlandı ve konu yargıya intikal etti.

Halen Şırnak’ta 11 adet güvenlik barajının yapımı devam etmekte. Yine Siirt’te Botan Çayı üzerinde yapılan baraj dikkat çekiyor.

Raporda, şunlar kaydedildi: "Şırnak’ta sınır boyunda Türkiye ve Irak sınırının kesiştiği noktalarda yapımı devam eden güvenlik barajları, iki coğrafyayı adeta birbirinden ayırmayı hedefliyor. Güvenlik barajı adı altında yeni baraj yapımlarına neden ihtiyaç duyulduğu bölge halkında kafaları kurcalayan bir soru işareti. Devletin bu barajlarla uzun vadede aslında bölgede yeni güvenlik politikalarıyla çepeçevre sarmak istediği izlenimi tüm kamuoyunda oluşuyor. Aynı akarsu üzerinde bu kadar çok baraj yapılması uluslararası hukuk açısından sorun yaratacak. Yine bu barajlarla doğal yaşamın tahrip edildiği görülüyor. Derin vadilerde yapılan barajların bitki örtüsünü yok edeceği ve bölgenin iklimini değiştireceği de biliniyor. Bu nedenle yapımı devam eden bu barajların yapım çalışmaları bir an önce durdurulması için girişimler devam ediyor.

Botan’da 11 güvenlik barajı bulunuyor. Silopi’den Hakkari’ye kadar devam eden güvenlik barajlarının yüksekliği 30 metreden 85 metreye kadar çıkmakta. Bu barajlarla amaçlanan gerillanın geçiş güzergahları suyla doldurmaktır. Artık gerillanın Kürdistan’da ‘rahat hareket edilmeme’ planı olarak gösteriliyor."

ÜRÜN: BARAJ SUYUYLA ARAMIZA SINIRLAR KONUYOR

Uludere Belediyesi Eşbaşkanı Zeynep Ürün: "Uludere’de şu an 8 güvenlik barajı yapılmakta, bir tasni Sêgirkê ve Şêxan arasında bulunan baraj su tutulmaya başlandı. Bu vadilerde güvenlik adı altında yapılan barajların yapıldığı bölgelerde yerleşim yerleri bulunmaktadır. Şu an inşaatı devam eden güvenlik barajları Güney Kürdistan ile Uludere bölgesinin irtibatını tamamen kesmektedir. Bir nevi baraj suyuyla aramıza sınırlar konulmaktadır. Zaten bu barajlar biterse bölge tümden insansızlaştırılacak. Hükümdarlar yaşamımızın tamamına hükmetmek isteyenlerin yaptığı darbeden başka bir yanı yoktur. Geleceğimizi talan edenlere karşı karşı koyuştan başka şansımız bulunmamaktadır. 1994 yılında Botan bölgesinde köylerimiz askerlerce silah zoruyla boşalttılar şimdi de baraj komploları ile ikinci bir göçü dayatıyorlar. Bu barajlar, kalekol ve güvenlik yolları ile Kürdistan’da insansızlaştırma politikasını devreye koyuyorlar."

SARIYILDIZ: KÖTÜ NİYET!

HDP Şırnak Milletvekili Faysal Sarıyıldız: "Devletin güvenlik barajlarındaki niyeti kötü bir niyettir. Eğer çözüm niyetleri olsa güvenlik barajları inşa etmezlerdi. Demek ki devletin Kürt sorunu çözme niyeti yoktur. Eğer olsaydı; eşit ve ortak bir yaşamın inşası için uğraş verirlerdi. Ama imdi güvenlik barajları ile yaratmak istedikleri savaş hazırlığıdır. Kürdistan’da vadilerde barajlar inşa ediyorlar, bu barajların epelerinde de kalekol inşaatlarına başlıyorlar. Bu barajlar halkın iktisadi yararına olacak barajlar değildir. Devasa paralarla yapılan bu barajların amacı; bu vadileri suyla doldurup, tarihi zenginliklerimizi yok etmektir. Bizi köklerimizden kopartarak halkımızı çaresiz bırakarak yeni bir göçe zorlamak amacını taşıyor. Ama şunu söyleyeyim; mücadelemiz insani ve toplumsaldı bu nedenle çağrıda bulunuyoruz; bu kirli politikadan vazgeçin, eğer vazgeçmezseniz bu barajlardan hayır göremezsiniz. Bu barajlarla halkımızı birbirinden ayırtması Kürdistan’da savaş gerekçesidir. Burada yaşanan savaş tüm ülkede yayılacak."

ENÇ: İKİNCİ GÖÇ HALKA DAYATILIYOR

Şırnak İl Genel Meclis Üyesi İrfan Enç: "Uludere’nin Nêrwe köyünde yapılan güvenlik barajının elektrik üretimi için yaptıklarını iddia etseler de bu barajlar güvenlik barajı olduğunu biliyoruz. Botan’da yapılan mevcut barajlardan hiçbir kar elde etmemelerine rağmen 800 milyon TL bütçeden pay ayrılmış. Bu para ile Kürdistan’da köyleri yakılan ve geri dönmek isteyen binlerce insanın tekrar kendi yurduna dönebilme olanağını sağlanabilir. Ancak devlet güvenlik adı altında yaptıkları barajlarla ikinci bir göçü halka dayatmaktadır. Kürdistan’ı insansızlaştırma politikasını devreye koyan devletin ilk icraatı Güney ve Kuzey Kürdistan arasındaki yapılan barajların güçlü bir sınır olarak tanımlıyor. Fakat Kürt halkı, Kürdistan’da ne baraj nede tel örgülerden oluşan sınırları tanımayacak."

BATMAN

Batman’da Dicle Vadisi üzerinde kurulacak olan Ilısu Barajı’nın Botan ve Xerzan Bölgesini birbirinden ayrıştırmak için derin vadileri su ile dolduracak. Dicle Vadisi'nde bulunan yüzlerce yerleşim yeri, bir milyonu aşkın birinci derecede verimli sulu topraklar yok edilecek, 200’ü aşkın gün yüzüne çıkartılmamış binlerce yıllık höyükler sulara gömülecek. Yanı sıra 12 bin yıllık tarihi antik kent Hasankeyf sular altında kalacak. Diğer yandan Sason’un Cacaz bölgesinde 3 ayrı Hidro Elektrik Santrali kurularak Sason-Muş ve Kulp ilçesinin bağlantısını tamamen birbirinden kesecek. Kozluk İlçesinde yapılacak HES’ler ise, ÇED raporu verilmemesine karşı yapılmasında ısrar ediliyor.

Batman Gönüllüleri Derneği Başkanı Recep Kavuş: "Kürdistan’da yapılan barajların temel nedeni güvenlik amaçlı yapılmaktadır. Ayrıca güvenlik için inşa edilen Ilısu Barajı dünyanın en eski yerleşim merkezlerinden bir tanesi olan Hasankeyf’i sular altında bırakmayı hedeflşenmektedir."

Çözüm sürecinden bu yana Kuzey Kürdistan’da yapılması planlanan Hidro Elektrik Santralleri (HES) ile baraj projelerin Devlet Su İşlerinin (DSİ) verilerine göre yapılmasına başlanan iller şunlar:

"Maraş: 54

Adıyaman: 25

Malatya: 27

Elazığ: 16

Dersim: 9

Erzincan:29

Erzurum:63

Ardahan: 10

Kars:21

Iğdır:3

Ağrı:3

Muş: 11

Bingöl: 19

Bitlis: 18

Batman:9

Mardin1

Urfa: 3

Siirt:13

Van:29

Hakkari:20."