Hakkari’nin Şemdinli ilçesinde 23 Temmuz’da başlayan gerilla denetimi genişliyor. Türkiye-Irak-Ýran sınırı fiili olarak kaldırılırken, Şemdinli’nin doðusu, güneyi ve batısı gerillanın mutlak denetiminde. Ayrıca Hakkari-Yüksekova-Esendere hattında da gerilla denetimi var.

Kürdistan’da baharla birlikte başlayan gerilla harekâtı Temmuz ayında doruða çıkarken, Aðustos sıcaðında da bütün hızıyla sürdü. Gerilla hareketliliðinin en yoðun yaşandıðı bölge ise Şemzînan (Şemdinli).

Şemzînan kırsalında başlayan gerilla operasyonu kırsalı aştı, ovaya indi ve kentin içlerine kadar ilerledi. Hakkâri ili ve ilçelerinin baðlantısını saðlayan ana yollar da gerilla kontrolüne girmiş durumda. Üçgen diye tabir edilen ve Lozan’ın çizdiði sınırlara göre üç ülkenin(Ýran-Irak, Ýran-Türkiye, Türkiye-Irak) sınırlarının kesiştiði Hecibeg vadisi boyunca başlayan gerilla harekatı Oramar, Gerdiya, Şemzînan, Yüksekova ve Hakkari’ye doðru genişleyerek devam ediyor.

Şemzînan kırsalı tamamen gerilla denetiminde bulunuyor. Çatışma bölgesine hâkim tepeler olan Goman, Gostê, Karker, Geniş tepe, Konserve (Gediktepe), Kanal Tepesi ve Bunalım gerillanın elinde bulunuyor. Şemzinan merkezine çok yakın bir mesafede bulunan Gostê-Goman-Nêrkola hattı da gerilla denetiminde. Zerzan bölgesi ve Şehidan alanı da hakeza. Buraya kadar olan kısmı, pratikte Türk devleti de kabul ediyor.

Ancak, gerillanın hakimiyet alanı sadece kırsal alanla sınırlı deðil. Türk devleti ve askeri yetkililer, Şemzînan’ın kontrolünün kendilerinde olduðunu iddia ederek bununla övünüyorlar. Peki, gerçekten de durum öyle mi?

GERÝLLANIN DENETÝMÝNDEKÝ ALANLAR

Yakın zamana kadar çatışma bölgesi olan Konserve tepesinde ve Goman’daydık. Burada bölge halkıyla konuştuk. Durumu bir de onlara sorduk.

Kırsal alanın yanı sıra Gerdiya-Şemzînan, Gever (Yüksekova)-Şemzînan, Hakkari-Gever-Bajêrgan (Esendere) hattı gerilla denetimine girmiş durumda. Merkezi yollar, birçok köy ve mezra da gerilla denetiminde. Zerzan köyler olarak bilinen Gelişim(Tanyolu), Meleyan(Ulaklı), Garê(Tekeli), Masiro(Balıklı), Şewirtê(Üstün aðaç), Kepenek, Kadana(Çalışkan), Xıznê, Gemana, Feqiyan(Yeşil yüz), Bêbab(Olgunlar), Qelaşk(Günyazı), Şexan köyleri; Şemzînan’ın öte yakasında ise Nerkola, Rubinus, Navreza, Evliya, Nehrê, Begirdê, Moşê, Bêşems, Demlatê, Betera, Sênala…

Şemzînan’dan Rubarok’a (Derecik) kadar onlarca köy ve mezraya Türk ordusu giremiyor. Şehidan bölgesinde de durum bundan farksız. Kayalar muhtarlıðı olarak bilinen alanda karakolların bulunduðu Helena ve Kayalar (Katuna Jêrîn ve Katuna Jurîn) köyü dışında Türk ordusunun denetimi söz konusu deðil. Bu alanda bulunan Xusruwa, Zerkê, Balê, Qulê, Şkeftan(Maðara önü) köyleri de gerilla denetiminde.

ASKERÝN ELÝNDE ŞEMDÝNLÝ TUGAYI VE TEKELÝ TABURU KALDI

40 günü aşkın bir süredir onlarca köy ve kasaba gerilla denetiminde bulunuyor. Gerillalar, devletin ordudan ibaret olan otoritelerine pratikte son verdi. Buradaki köylere onlarca gündür asker girememiş, köylüler bir buçuk aydır askerle karşılaşmamışlar.

Rubarok- Şemzînan, Gerdiya- Şemzînan yolu tam kırk beş gündür askere kapalı. Zırhlı araçlar geçemiyor. Gerilla birlikleri Goman hattında 35 km’lik alanda denetim saðlayarak şehir merkezinde eylem yapıyorlar. Zerzan hattında yani Şemzînan’nın öte yakasında ise Türk ordusu Şemzinan Tugayı’nın hemen yanı başında bulunan Qelaşk(Günyazı) köyüne bile giremiyor. Burada da Tanyolu köyünden Şemzînan merkeze kadar 17 km’lik alan gerilla denetiminde bulunuyor. Türk devletinin elinde kala kala Şemzînan tugayı ve Tekeli taburu kalmış durumda.

ASKER ‘SÝVÝLE YASAKLADIÐI’ BÖLGELERE KENDÝSÝ GÝREMÝYOR

Türk devleti de, “bölgeyi askeri bölge ilan ederek” bu gerçeði kabul etmiş oldu. Nêrkola, Nehrê, Bêgirdê, Navreza, Demlatê, Bêtera, Bêşems köyleri denetimlerinden çıktıðı için Türk devleti tarafından boşaltıldı.

“Askeri bölge ilan ettik, bölgeyi sivillere kapattık” yönündeki açıklamaları, pratikte bölgenin gerilla denetiminde olduðu anlamına geliyor. Zira Türk ordusu mevcut durumda Şemzînan’dan Tanyolu’na ve diðer tarafta ise Gerdiya’ya geçişleri durdurmanın ötesine geçemiyor. Ýlk günlerde Şemzînan’dan bu bölgelere gidişi yasakladılar, şimdi bu yasaðı bile tanıyan yok.

Bahsedilen bu yerleşim yerlerinde ise zaten askerin izine rastlanmıyor. Yasak kararı fiiliyatta geçerliliðini yitirmiş durumda. Bu bölgede bulunan halk ilk defa engelleme olmadan, askerlerin hakaretlerine uðramadan bölgede dolaşıyor.

Zerzan köylüleri, askerlerin Garê (Tekeli) köyünü geçmediðini, Garê’nin etrafında zaman zaman pusuya yattıklarını söylüyor. Goman’ın eteklerine kurulu köylerin sakinleri de bunu doðruluyor. Köylüler, askerlerin karakollardan çıkamadıðını, gerillaların yolların kontrolünü ele geçirmesinden sonra askerlerin karayollarını kullanamadıðını söylüyorlar. Bölge halkından, askerlerin karakollardan ancak sivil giyinerek çıkabildiðini öðreniyoruz.

Mevcut durum askerin ruh halinde de kendisini dışa vuruyor. 20 Aðustos’ta Van-Hakkari yolu üzerinde gerillaların gerçekleştirdiði bir sabotaj eylemi sonrası bir askeri araç Zap suyuna uçtu. Eylemden sonra olay yerine giden asker, olayı görüntülemek isteyen bir vatandaşa “Çekme kardeşim. Ben canımın derdindeyim, sen çekim yapıyorsun” şeklinde serzenişte bulundu. Ayrıca bölgeye atanan tuðgeneral istifa etti, erken emeklilik istedi. Katuna(Kayalar) karakolu komutanı firar etti.

Şemzînan’nin doðusu, güneyi ve batısı gerillanın mutlak denetiminde bulunuyor. Kuzey tarafında ise Esendere yolunda gerilla kontrolü söz konusu. Özcesi Şemzînan’da devlet ve Türk ordusu karakollardan ibaret ve gerilla bu çemberi giderek daraltıyor.

En son 2 Eylül'ü Şırnak’ın Beytüşşebap ilçesinde düzenlenen gerilla operasyonu ardından gerillanın hakimiyet alanı daha da genişledi.