Bir fotoðrafın tanıklıðı: Kürdistan'da idam mangası…

Bir fotoðrafın tanıklıðı: Kürdistan'da idam mangası…

Elleri baðlı 10 kişi hakim karşısında oturmuş, on birincisi ise yaralı halde yerde uzanmış. Hakim kurşuna dizilmelerine karar veriyor ve birkaç kişi hükmün infazı için onları götürüyor.

Ýnfazın uygulayıcıları ellerinde G3 silahlarıyla hazır olda… “Ateş”

On bir silahtan çıkan ses arşa ulaşıyor, 11 kişi eðiliyor ve çöküyor kanlar içinde. Henüz hepsi ölmemişti, bazıları yaşıyordu. Hakimin koruması tabancasını çıkarıyor her birine bir kurşun sıkıyor!

“Nikon” marka fotoðraf makinesinin objektifi infazdan bir bir kare alıyor. Her birine bir kurşun ve tetik sesi…

27 Aðustos, Doðu Kürdistan’ın Sine kentinde 1979 yılı baharından bir gün, bu tarihi cinayete tanıklık ediyor. 11 Kürt mücadeleci Sine havaalanında kurşuna diziliyor.

Ýran halkının devrimi ve Kürtlerin özgürlük için başkaldırısından sonra, hükümeti askeri güçlerini Kürdistan’a gönderiyor. Devrimin ilk yedi ayında, Humeyni’nin emri ve Sediq Xelxali’nin komutanı ve gözetiminde 500’e yakın Kürt Ýran hükümeti tarafından öldürülüyor.

O yıllarda, Ýtlaat gazetesi muhabiri Cihangir Remzi ile bir iş ortaðı savaşın olduðu bölgelere doðru gidiyor ve bu ölümlere tanık oluyor.

Çekilen fotoðrafların arasından biri seçiliyor ve gazetede yayınlanıyor ancak imzasız. Gazete kısa sürede tükeniyor, haber ajansları fotoðrafı satın almak için yoðun bir talepte bulunuyor.

Fotoðrafların yayınlanması ardından, gazetenin kuruluş yıldönümünde hükümet gazeteye el koyarak devlet gazetesi haline dönüştürüyor.

11 Kürdün infazına tanık olan fotoðraf daha sonra tüm dünyaya yayılıyor. Bu fotoðrafın yayılmasından önce, dünya Kürtlere yönelik bu katliamdan habersizdi.

Fotoðrafın yayınlanmasından iki gün sonra, yani 29 Aðustos 1979’da Washington’daki fotoðraf ajansı United Press (UPI) bu fotoðrafı kullanıyor, ardından da çoðu gazetenin birinci sayfasında yer alıyor.

Ýranlı fotoðrafçı Cihangir Remzi’nin objektifinden çıkan bu fotoðrafa 14 Nisan 1980’de Pulitzer Ödülü verildi ancak çekeni halen bilinmiyordu.

10 Aralık Dünya Ýnsan Hakları Günü’nde Alman Spiegel dergisi Politzer ödüllü bu fotoðrafın öyküsünü yayınladı, geçen 27 yıla raðmen halen de kimse fotoðrafın sahibini tanımıyordu. Bu nedenle ödül resmi olarak isimsiz fotoðrafçılara verildi. Pulitzer Ödülü, 80 yıllık tarihinde ilk kez bilinmeyen birine ödül veriyordu.

Bazı kişiler bu durumu fırsat bilerek kendilerini “Ýran’da idam mangası” fotoðrafının sahibi olduklarını öne sürdü ancak bunu kanıtlayacak yeterli belgeleri sunamadı.

2006 yılında Wall Street Journal gazetesinin muhabiri 'Joshua Prager', beş yıllık bir araştırmanın sonucunda “Ýdam Mangası” fotoðrafçısının izini buldu. Prager’in “Sarsıcı bir fotoðrafın tarihi sırrı” başlıklı haberi birçok gazetecinin ilgisini çekti.

58 yaşındaki fotoðrafçı Cihangir Remzi, yaklaşık 30 yıllık sessizliðinin ardından 2007 yılında Colombiya üniversitesindeki bir tören sırasında resmi olarak ödülünü aldı.

Remzi ödül töreninde, “Doðrusu, ben bundan 26 yıl önce ödülümü aldım, çünkü fotoðraflarım insan ölümlerinin önüne geçilmesi için bir neden oldu ve bir gazeteci olarak benim açımdan en anlamlı duygu budur. Gerçekte, bu benim için ikinci bir ödüldür” dedi.

Wall Street Journal gazetesi de Kürdistan’daki katliam için şunları yazdı: “Karşı karşıya dizilmiş 11'er kişilik iki sıra. Birinde gözler baðlı, diðerinde elde silah. Ateş emri verildi, ve o anda 12’inci kişi de deklanşöre bastı, Nikon marka makinesindeki Kodak filmle katliamı siyah-beyaz görüntüledi.”