Türkiye, uluslararası sözleşmelerce yasaklanan misket bombalarını yaygın bir şekilde kullanmaya devam ediyor. Kullanılan misket bombalarının farklı biçimlerini fotoðraflarla gözler önüne seren Hawpar 2002 Anti-Mayın Girişimi, “Türkiye ve uluslar arası tüm sivil toplum kuruluşlarını ve insan hakları savunucularını bu insanlık suçuna ve bu suçu işleyenlere karşı durmaya ve duyarlı olmaya davet ediyoruz” dedi.

Türkiye, dünya genelinde kurbanlarının yüzde 98’i siviller olan misket bombalarını yasaklayan uluslar arası sözleşmeyi imzalamayı reddediyor. Handicap International, Observatoire des armements, Coalition contre les sous-munitions, Human Rights Watch, Amnesty International ve Oxfam’a göre dünya genelinde en az 37 ülkede bu bombalar kullanılıyor. Şu ana kadar 110’u aşkın ülke insani felaketlere yol açabilecek bu bombaların kullanımı ve üretimini nihai olarak yasakladı.

Bununla birlikte Handicap international’a göre, Mayıs 2011’de yayınladıðı “Worldwide investments in cluster munitions ; a shared responsibility” başlıklı raporunda en az 15 ülkeden 166 mali kurumun, misket bombası üreten sekiz üreticiye 39 milyar doları aşkın yatırım ve mali hizmet sundu.

KURBANLARIN YÜZDE 98’Ý SÝVÝL

Misket bombalarının yüzde 5 ila 40’ı yere çarptıkları anda patlamıyor ve anti personel mayına dönüşüyor. Handicap international, tedavi edilen misket bombası maðduru 13 bin 306 kişinin yüzde 98’inin sivil, bunların da yüzde 27’sinin çocuk olduðunu kaydediyor.

Türkiye ise bu bombaları özellikle Güney Kürdistan’a yönelik bombardımanda kullanıyor. Obüsler içerisinde de yer alabilen misket bombaları nedeniyle çok sayıda sivil hayatını kaybetti. Ocak 2012’de Zaxo’dan köyü Dola Marsisê’ye dönen 80 yaşındaki bir kişi, tarlasına atılan misket bombasının patlaması nedeniyle hayatını kaybetti. Misket bombalarının kullanımı özellikle 2008’den bu yana yoðunlaştı. Bu yıl içinde de misket bombalı saldırılar düzenlendi. En son 6 Nisan 2012’de Zap’a baðlı alanlara yönelik bombardımanda obüs topları içerisinde misket bombaları kullanılmıştı.

Misket bombalarının kullanımı bir çok kez görüntülendi ve üzerinde araştırma yürütüldü. Ocak 2009’da Federal Kürdistan Bölgesi makamları yaptıkları bir araştırma sonucu misket bombası kullanıldıðını doðruladı. Ancak Türkiye tepkileri görmezden gelerek bu bombaları kullanmaya devam etti.

24 Eylül 2012’de misket bombalarına ilişkin bir rapor yayınlayan Kürt anti-mayın girişimi Hawpar 2002, kullanılan bu bombaların çeşitli türlerine yer verdi.

ÖLÜM OYUNCAKLARI

Bu bombalar için “Ölüm oyuncakları” ifadesini kullanan Hawpar, “Ölüm oyuncakları dediðimiz şeyler misket bombalarıdır. Misket bombaları uluslar arası Cenevre sözleşmesinde savaş hukuku gereði günümüzde savaşın yaşandıðı ülkelerde sivil insanların toplu ölümüne neden olması sebebi ile yasaklanan silahlar arasında yer almaktadır” dedi.

Rapora, “Türk devletinin uluslar arası savaş hukuku anlaşmalarını imzalamasına raðmen bugün Kürdistan’da yürüttüðü savaşta savaş kurallarına aykırı davranmakta, savaş hukukunu ihlal etmekte, söz konusu silahları ve bomba’ları kullanmakta ve maalesef sivil insanların çoðunluklada çocukların ölümüne sebep olmaktadır” diye belirtildi.

OYUNCAK VE HEDÝYE SÜSÜ VERÝLMÝŞ BOMBALAR

Bir süre önce bir çocuðun da kırsal alanda bulduðu patlayıcı nedeniyle hayatını kaybettiðini ifade eden Hawpar, “Bu çocukların ellerinde patlayan maddelerin ne olduðuna ilişkin herhangi bir gerçeðe yakın bilimsel- Kriminal bir inceleme yapılmamaktadır” diye belirtti. Bu işi yapan ilgili görevli kurumlar gerçeði ortaya çıkarsalar da kamuoyundan gizlediði ve ordunun işlediði bu suça ortak olduðu tepkisinde bulunan Hawpar, insanları yanıltmak için bu bombalara çeşitli biçimler verildiðine dikkat çekti. Hawapar, Türk devletinin “savaş fabrikalarında üretilen” bu bombalara oyuncak, kol ve boyunlara takılan takılar, kurbanın tehlikeyi fark etmemesi için doðum günlerinde birbirlerine verdikleri hediye paketi süsü verildiðini kaydetti.

AMAÇLARI DAHA FAZLA ÝNSAN ÖLDÜRMEK

Raporda, “Bu ölüm bombalarına takılan süs eşyalarının takılmasının özellikle kırsal alanda, köylerin çevrelerinde, yaylalarda, mezralarda, geçimini saðlayan hayvanlarını güden, ot biçen, çalı çırpı toplayan, çocukların daha çok ölmesinden başka bir amaçları yoktur” denildi.

Ölüm tehlikesi taşıyan bu bombaların hiçbir emniyeti bulunmadıðının altını çizen Hawpar, yayınladıðı fotoðraflarla da misket bombalarının farklı biçimlerini gözler önüne serdi. Kürdistan arazilerine atılmış misket bombaları “sallandıðı andan itibaren” patlayabiliyor.

Raporda, “Ýçinde bu kadar tehlikeyi barındıran bu tip bombaların ve diðer savaş atıklarının Kürdistan arazilerine atılmaması, sivil insanların ve çocuklarımızın ölümüne sebebiyet vermemesi için, Türkiye ve uluslar arası tüm sivil toplum kuruluşlarını ve insan hakları savunucularını bu insanlık suçuna ve bu suçu işleyenlere karşı durmaya ve duyarlı olmaya davet ediyoruz” diye belirtildi.

AÝLELERE TAVSÝYE

Kürt ailelere de çaðrıda bulunan Hawpar şu tavsiyelerde bulundu: “Özellikle tüm yoksul Kürt aileleri anne ve babalara, tüm savaş atıklarına ve arazilerde buldukları her cisimden uzak durmaları için çocuklarını uygun kavratıcı bir dille uyarmalarını tavsiye ediyoruz. Arazilerde bulunan her cismin o cisme el veya ayak teması saðlanmadan çevresinin taş v.b. öðelerle işaretlendirilmesi ve uzman kişilere bildirilmelidir.”

BOMBA TÜRLERÝ

Yayınlanan fotoðraflar misket bombalarının ne kadar atlatıcı olduðunu gösteriyor. Bunlar arasında beyaz silindir plastik biçiminde üretilen ve masum gibi görünen ancak patladıðında insan vücudunun herhangi bir organını sakat bırakacak türden bombalar var. Yine, gümüş kalıbı biçiminde, tuzluk biçiminde, oyuncak biçiminde ve krem kutusu ve tabak biçiminde, sabun kalıbı ve üç köşeli sert plastik görünümünde bombalar dikkat çekiyor.