Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK), Hakkari’nin Yüksekova ilçesinde 8 Ekim 2016’da 4 sivilin ölümüne, 2 sivilin de yaralanmasına neden olan Kobra tipi tekerlekli zırhlı araçla ilgili rapor hazırladı. Keskin kule sistemindeki silahın, atış yapmasının olası nedenleri üzerine hazırlanan raporda, çarpıcı tespit ve değerlendirmeler yer aldı.

Raporda, olay anına ait aracın kule kamerasında çekilen görüntüler üzerinde yapılan incelenmede; görüntülerde herhangi bir arızayı gösterecek bir uyarı işareti olmadığı, aracın atış sırasında ve sonrasında düşük hızda hareket ettiği ifade edildi. Kobra marka araç üzerine monte edilen keskin uzaktan kumandalı kule sisteminin temel olarak 5 ana sistemden oluştuğunun belirtildiği raporda, bunların silah kulesi, görüntüleme ünitesi, kontrol ünitesi, nişancı kumanda kolları ünitesi ve komutan atış yetki anahtarı olduğu kaydedildi. Aracın kulesinde bulunan silah sistemi ile ateş edilmesi için 3 emniyet anahtarının açık olması gerektiğine dikkat çekildi.

'GÜVENLİ DEĞİL'

Raporda, büyük paralar ödenerek satın alınan, “ölüm makinesi” olarak devlet güçlerinin Kürdistan'da yaygın olarak kullandığı Kobra tipi araçlarda, hatalı ateş etme olasılığını arttıracak veya sebep olabilecek “tasarımsal uygunsuzlar” tespit edildiği vurgulandı.

RAPORDAN

Raporda yer alan bazı tespitler şöyle:

“Silah sisteminin ‘Atışa Hazır’ olması, titreşim seviyelerinin düşüklüğü ve olay sırasında iki seri atış gözlenmiş olması solenoidin (Bobin) silah tetiğini titreşim kaynaklı ateşleme ihtimalini oldukça düşürmektedir. Ancak, silah sisteminin hazır olmadığı durumlarda bile atış yapabileceği geçmiş olaylar için düzenlenmiş tutanaklarda görülmüştür. Bu gibi olayların titreşim kaynaklı olduğu ve silahın elektronik sisteminden bağımsız olarak ateşlenebileceği ilgili tutanaklarda verilmiştir.

* Silah kulesi kısmında (bölüm2.1) bahsedilen tetik ayarı oldukça kritik öneme sahiptir. Bu ayar kullanıcı müdahalesine açık görünmektedir. Sıkı bir tetik ayarı yapıldığında, silahın en ufak bir sarsıntıda bile atış yapması mümkündür. Bu durum olay ile açık bir bağlantısı tespit edilememiş olsa da tasarımsal uygunsuzluk olarak değerlendirilmektedir.

* Yönlendirme kolu sağa doğru hareket ettirilirken yönlendirme kolundaki tetiğe kazara basılabilmektedir. Bu durum kaza olasılıklarından birisi olarak görünmektedir. Ayrıca, silah sisteminin önemli bir tasarımsal uygunsuzluğu olarak değerlendirmektedir.

* Kaza ile ateşleme durumu dışında yönlendirme kolu kontrol sistemindeki sinyallerin çakışması (hareket motorlarını serbest bırakan butonunu da aktive etmesi) olasılığı da değerlendirilmiştir. .

Yapılan inceleme sırasında kule sisteminin ekranında rastlantısal olduğu düşünülen ‘silah kurma’ mesajları görülmüştür. Ekranda bu mesajların görüldüğü anlar silah kurma ile ilgili herhangi bir işlemin yapılmadığı durumlardır. Kule sistemini kullanan personel de bu durumun sürekli olarak tekrar ettiğini söylemiştir. (hangi durumlarda bu mesajın ekranda görüntülendiğinin detayları mevcut değildir. Yazılım kaynaklı bir sorundan dolayı ekranda rastlantısal olarak hata mesajlarının görünmesi yine yazılım kaynaklı bir sorundan kaynaklı silahın ateş alması ihtimali ile benzerdir.) Bu yüzden ünite içerisine girecek sıvı veya herhangi bir cismin ünite içerisinde soruna sebep olacağı muhtemeldir. Tetik gibi önemli sinyallerin bulunduğu bu ünitede böyle bir hasarın olması çok sakıncalı bulunmuştur. Nişancı kumanda kolları ünitesinin tüm teknik detayları bilinmemekle birlikte, ‘Atışa Hazır’ durumundaki kule sisteminin bu yırtıktan kaynaklı bir hatadan dolayı ateş alması teknik olarak ihtimaller dâhilindedir.”

Raporun değerlendirme bölümünde ise silahın gözden geçirilmesi gerektiği belirtildi.

EMNİYETİN AÇIKLAMASI BOŞA ÇIKTI

Olay anına ilişkin zırhlı araç kamera görüntülerinin Mezopotamya Ajansı (MA) tarafından yayımlanmasının ardından Emniyet Genel Müdürlüğü "Terörle mücadele tehditlere karşı tüm silahların hazırda tutulması görev gereği" iddiasında bulunulmuştu. TÜBİTAK raporunda ise EGM'nin bu açıklamasını boşa çıkaran, "Sadece atış yapılacak zamanlarda 'atışa hazır' konuma getirilmelidir" tespiti dikkat çekti.

NE OLMUŞTU?

Hakkari’nin Yüksekova ilçe merkezinde 8 Ekim 2016 günü Cengiz Topel Caddesi’nde seyir halinde olan Hakkari Özel Harekat Şube Müdürlüğü’ne ait 30 A 0593 plakalı kobra tipi zırhlı polis aracından, yolda yürüyenlere ve kaldırımda bekleyenlere rastgele ateş açılmıştı. Saldırıda, Serhat Buldan, Rahmi Safhalı, Necdet İşözü ve Aydın Tümen yaşamını yitirmiş, Şemsettin Kaya ve Mehmet Ali Kaya ise yaralanmıştı.