Açıklanan Kasım ayı rakamlarına göre Ekim’de yüzde 25,24 olan enflasyon, 1.44 puanında bir düşüş göstererek yüzde 21,62’ye geriledi. Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak hemen bir açıklama yaparak bunun Yeni Ekonomik Programın ve Cumhurbaşkanlığı sisteminin başarısı olduğunu söyledi. Fakat diğer verilere bakıldığında bu tablonun bir başarı olup olmadığı şüpheli. Birçok ekonomist dövizin düşmesini ithalattaki Dolar ve Euro talebinin azalmasına bağlarken, bunların da fiyatlara yansımasının normal olduğunu ifade ediyor. Zira Ekim ayında dış ticaret rakamları içerisindeki ithalatın yüzde 23,8 azalması ise ekonomideki daralmaya işaret ediyor.

Peki, TÜİK’in rakamları aslında neyi gösteriyor, Albayrak’ın “Bu tablo enflasyonda düşüş eğiliminin süreceğini göstermektedir” iddiası ne kadar doğru? 

'DÜNYANIN EN YÜKSEK ENFLASYONLU İKİNCİ ÜLKESİ'

Ekonomist Mustafa Sönmez, Kasım ayında enflasyonun düşmesinin sürpriz olmadığını belirtiyor; zira son iki ayda toplam yüzde 9’a yakın bir artışın yaşandığını ve bunun daha fazla sürmeyeceğinin açık olduğunu söylüyor: “İki ay üst üste önce yüzde 6.5 sonra 2.5 puan artan enflasyonun alınan muhtelif vergi indirimi gibi tedbirlerle yüzde 1.4 soluklanması olağanüstü bir durum değil. Şu an Türkiye yüzde 21.5 ile Arjantin’den sonra dünyanın en yüksek enflasyonuna sahip ülke.  Bu anlamda öncelikle büyük resmi görmek lazım. Yani yüksek enflasyon hâlâ kontrol altına alınmış değil.” 

Öte yandan hükümet programında enflasyon rakamı olarak yüzde 21 gibi bir rakam hedefinin olduğunu ifade eden Sönmez, bunun aynı zamanda olağanüstü bir durumun yaşandığını da teyit ettiğini söylüyor. 

'EKONOMİ KÜÇÜLDÜĞÜ İÇİN FİYATLARA YANSIDI'

Ekonomist Sönmez'e göre, asıl önemli olan ise bundan sonrası: “Aralık ayında eğer fiyatlar artmazsa yüzde 21’lerde bir enflasyon olacak fakat yüzde 1 artarsa da 22 civarında seyreder. Ama nereden bakarsanız bakın çift rakamlı enflasyon dünya gerçeğinin üzerinde. Enflasyon yüzde 10’lardayken neden yüzde 20’lere çıktı, ona bakmak gerekli. Döviz krizi olağanüstü patladı. Bunun ithalata, oradan da üretime yansımaları oldu. Özellikle ABD ile yaşanan gerilim kuru çok yukarılara çekmişti. O gerilim düştü yanı sıra ekonomi küçülmeye başladı. İthalat azaldı, ithalat azalınca dövize talep de düştü. Yani dövizdeki yükseliş bu şekilde durdu. Bu da doğal olarak fiyatlara yansıdı. Enflasyonu tek başına okumak anlamlı değil. Diğer bütün göstergelerle birlikte ekonominin durumuna bakmak lazım. Ekonomi krizde ve küçülme var. Küçülen ekonomilerde malların fiyatları düşer çünkü talep azalır.” 

Ekonomideki küçülmenin birçok veride ortaya çıktığını ifade eden Mustafa Sönmez, “Hükümetin ekonomik programı 2018 için yüzde 3.5 bir büyüme öngörüyor. Bu abartılı bir hedef ve gerçekleşmeyecek. Haftaya bugün 2018 üçüncü çeyrek için büyüme rakamları açıklanacak. Orada da sandıkları kadar bir büyüme olmadığını göreceğiz. 2019’da da ekonomide negatif büyüme bekleniyor. Yeni ekonomik ya da orta vadeli programdaki hedefler çok iyimser. Bunları ne IMF’e ne de OECD paylaşıyor” diyor.

'İŞSİZLİK YÜZDE 15’LERE ULAŞACAK'

Türkiye’yi 2019’da nasıl bir tablonun beklediğini sorduğumuz Ekonomist Mustafa Sönmez, "çok sert bir düşüş yaşanmasa da sürünen bir ekonomi olacak" cevabını veriyor: "Önümüzdeki yıl olağanüstü bir daralma ya da küçülme olmayabilir ama önceki yılların bolluk, büyüme yılları gibi de olmayacak. Türkiye ekonomisi birkaç yıl üst üste oldukça alçak profilli, sürünen, belki çok sert düşmeyen ama belini de doğrultamayan bir istikrarda devam edecek. Asıl olarak işsizlik çok artacak. İşsizliğin 2019’da resmi rakamlara göre yüzde 15’lere kadar çıkması mümkün. Yüzde 20’lerde bir enflasyon, yüzde 15 işsizlik ve büyümeyen bir ekonomi matah falan değildir.”