Son yıllarda silah ihracatının düşmesi nedeniyle silah sanayinin ağır baskısı altında olan İsviçre hükümeti, Uluslararası Silah Ticareti Antlaşması’nı onayladı. Silah satışlarına önemli kriterler getiren antlaşmanın İsviçre’nin son bir yılda silah ihracatını teşvik edici siyasetine nasıl yansıyacağı merak ediliyor.

İsviçre Federal Hükümeti, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 2013 yılında kabul edilen Uluslararası Silah Ticareti Antlaşması (ATT)‘yi onayladığını resmen bildirdi. Antlaşmanın onaylandığını gösteren belgenin BM’ye teslim edilmesiyle birlikte ATT 90 günlük bir süre içinde geçerli olacak.

İsviçre’nin de onaylaması ile birlikte toplamda 61 ülke ATT’yi yasal olarak uygulamaya koymuş olacak. 24 Aralık 2014’te yürürlüğe giren ATT’yi şimdiye kadar 130 ülke imzalamış iken, bunlardan 69 ülkenin daha yürürlüğe koyması için onaylaması gerekiyor.

Antlaşmaya taraf olan ülkeler ulusal bazda gerekli kontrol mekanizmalarını oluşturarak, özellikle konvansiyonel silahların illegal bir biçimde satışını engellemeyi taahhüt ediyorlar. Antlaşmanın 6’ıncı maddesi yasaklanmış silahların transferini yasaklarken, 7’inci madde ile de silah ihracatına yönelik izinlere ait kriterler belirleniyor.

İSVİÇRE BARIŞTA ‘DAHA AKTİF ROL OYNAMAK’ İSTİYORMUŞ!

İsviçre Hükümeti, antlaşmayı onayladığına dair belge ile birlikte BM’ye sunduğu resmi deklarasyonda ‘insani uluslararası hukuk’ değerlerini temel alacağını beyan etti. İsviçre, böylelikle uluslararası barış için ‘aktif ülke rolü’ oynayacağı iddiasında.

BM’nin silah satışlarındaki kriterlerini çizdiği antlaşma olan ATT’den sorumlu olan sekretarya da Cenevre’de bulunuyor.

ATT SON AYLARDAKİ POLİTİKALARLA UYUŞMAYABİLİR

İsviçre, BM tarafından kabul edilen antlaşmayı onaylaması ve barış için ‘aktif rol oynama’ isteğine rağmen, silah satışlarında ciddi eleştirilerin hedefinde olan bir ülke.

Son yıllarda silah ihracatı gerileyen İsviçreli üreticiler artık istedikleri ülkeye satış yapabilecekler, zira Mayıs ayında hükümet tarafından alınan karar doğrultusunda, savaş ve çatışmaların olduğu ülkelere silah satışını serbest bırakıyor.

Geçtiğimiz 1 Kasım’dan itibaren geçerli olan yeni kurallara göre, bir ülkeye silah ihracatı yapılabilmesi için o ülkede çatışma ve savaş yaşanmaması şartı aranmayacak. Böylelikle, insan hakları ihlallerinin yaşandığı ülkelere yönelik 2009 yılından bu yana getirilen kısıtlamalar ortadan kalkmış oldu.

Hükümet, silah satışlarını sadece ‘insan hakları ihlallerinde kullanılması’ durumunda engelleyecek.

İsviçre’nin silah ihracatını kolaylaştıran kararının, son yıllarda giderek gerileyen satışları tekrar arttırmak ve AB ülkeleri ile rekabet etmek için alındığı biliniyor. Ülkede 2008 yılında silah ihracatını sınırlandırılmasını isteyen referandumun kabul edilmesi ardından, satışlara 2009 yılından itibaren bir dizi kısıtlamalar getirilmişti.

2012 yılında 700 milyon İsviçre frangı değerinde silah ve askeri malzeme satışı yapılırken, 2013 yılı ihracatı ise 461 milyon franga gerilemişti. Silah sanayindeki geriye gidişin önüne geçilmesini isteyen iş dünyası ve sağ partiler, 2009 yılından bu yana geçerli olan kuralların gevşetilmesini ve istihdam kaybının önlenmesini istemişlerdi.