Ýsveç’in kuzeyindeki Västerbotten bölgesinde yaşayan Samiler köy, kasaba ve illerine Samice adlarını belirten tabelalar asılması için başvuruyor. Bölgedeki diðer azınlıkların başvurusuyla birlikte yerleşim yerlerlerinin tabelalarında 3 dilli döneme doðru gidiliyor.

Kadastro Müdürü Lennart Dehlin, birçok yerleşim biriminde yaşayan Samilerin kendi dillerinde tabela asılması yönünde çok sayıda başvuru aldıklarını söylüyor. Dehlin’in açıklamalarına göre bu yıl içinde 60 civarında Samice tabela konuldu, 39 yeni başvuru da onay bekliyor.

ANAYASADA TANINMIŞ BÝR HAK

Ýsveç ve Finli sömürgeciler Laponyayı işgal ettikten sonra Samilerin dil, din ve kültürlerini yasaklamakla kalmadılar. Yerleşim birimlerinin adlarını da deðiştirdiler. Ulaşılması güç olan dað köyleri Samice adlarını korudu. Ancak ormanlık alanlar ve ovalardaki yerleşim birimlerinin tamamına Fince veya Ýsveçce isimler verildi. Yasaklara raðmen Samiler kendi aralarında yerleşim birimlerinin Samice adlarını kullanmayı sürdürdüler.

1972 yılında Birleşmiş Milletler ülkelere yerli halkların kendi dillerinde yer adlarını kullanmalarını kabul etmelerini önerdi. 1980’lı yılların başından itibaren Laponya’ya yerleşim birimlerinin Samice adlarının yazılı olduðu tabelaların asılmasına başlandı. 2000 yılında Samicenin resmi olarak azınlık dili kabul edilmesinden sonra yollara da Samice tabelalar dikilmeye başlandı. 1 Ocak 2010 yılında yürürlüðe giren bir yasa Samilere kurumlarla ilişkilerinde kendi dillerini kullanma olanaðı tanıdı ve aynı zamanda yerleşim birimlerinin adlarının Sami dilinde yazılmasını da güvence altına aldı.

TABELALARA IRKÇI SALDIRILAR

Bu yasanın çıkmasının ardından yerleşim birimlerine Samice ad verilmesini isteyen başvurularda belirgin bir artış görüldü. Samiler Samice adların o yerleşim biriminin tarihini anlattıðını ve her yerleşim biriminin adının tarihlerinin bir parçası olduðunu söylüyorlar.

Irkçı ve yabancı düşmanı parti ve gruplar yerleşim birimlerine Samice tabelalar asılmasından rahatsız. Samice yazılı tabelaları boyuyor ve bazen de ateş ederek delik deşik ediyorlar. 2010 yılında Kiruna ili ve çevresindeki Samice tabelalar neredeyse her gün saldırıya uðradı. Ancak Karayolları Müdürlüðü geri adım atmadı. Zarar verilen tabelaların yerlerine hemen yenisini koydu. Sonunda ırkçılar pes ederek tabelalara saldırmaktan vaz geçtiler.

3 DÝLDE TABELA

Laponya’da yaşayan ve 2000 yılında azınlık statüsü kazanan Tornedal Finlileri de tabelaların ana dilleri Meenkieli dilinde olmasını istiyor. Tornedal Finlileri Fedarasyonu Başkanı Birgitta Rantatalo Ýsveçceleştirilmiş bazı köy adlarının tamamen uydurma olduðunu, deðiştirilmediði ve eski adlarını almadıðı takdirde bu adların kanıksanacaðını söylüyor. Ancak bunun için yasalarda deðişiklik yapılması gerekiyor. Federasyon yasalarda deðişiklik yapılması için Kültür Bakanı Lena Adolshn’a başvurdu. Bakanlık öneriye sıcak yaklaşıyor. Kültür Bakanlıðı uzmanlarından Erik Kristow azınlıkların dillerinin korunmasınının önemli olduðunu, yerleşim birimlerinin eski adlarının kaybolmaması gerektiðini söylüyor.

Hükümetin yasa tasarısını hazırlaması halinde son sözü parlamento söyleyecek. Böylelikle Laponya’daki yerleşim birimlerine üç dilde tabelalar asılacak.