Toprakları dört ülke; Norveç, İsveç, Finlandiya ve Rusya tarafından paylaşılan Samiler ulusal günleri 6 Şubat’ı Laponya ve yaşadıkları diğer yerleşim birimlerine, ırkçılık ve ayrımcılığın arttığı koşullarda buruk kutladı. Sorunlarını, geçmişten günümüze uğradıkları asimilasyon, baskı ve ırkçılığı kamuoyuna duyurmak amacıyla bir dizi konferans ve panel düzenledi.

Her yıl olduğu gibi, bu yıl da Norveç’te Parlamento binasının önündeki göndere milli marşlarının eşliğinde bayraklarını çekti. İsveç ve Norveç’te Samilerin yoğun olarak yaşadıkları yerleşim birimlerindeki belediye binası önündeki gönderlere de Sami bayrakları çekildi. Nobel yemeklerinin verildiği Stockholm Belediye Sarayı’nın önünde de İsveç ve Sami bayrakları yan yana dalgalandı.  İsveç’in güneyinde bulunan Göteborg, Malmö ve Helsinborg illerinde ilk kez belediye ve İl İdare Meclisi binalarına Sami bayrakları asıldı.

Samilerin çoğunluğu düzenlenen kutlama ve etkinliklere sarı, kırmızı, yeşil ve mavinin ağırlıkta olduğu “Kolt” olarak adlandırdıkları ulusal giysileriyle katıldılar. Bazı yerleşim birimlerinde çocuklara yönelik masal okuma, gençlere yönelik spor etkinlikleri düzenlenirken Stockholm’deki “Kültür Binası”nda yapılan geceye Samilerin tanınmış müzisyenlerinden Norveç’te yaşayan Niko Valkeaää de katılarak “Jojka” olarak adlandırılan geleneksel halk şarkılarını söyledi.

Samilerin 6 Şubat’ı ulusal gün olarak kabul etmelerinin nedeni dört ülkede yaşayan Samilerin ilk kez 6 Şubat 1917 tarihinde Norveç’in Trondheim ilinde bir araya gelerek sorunlarına çözüm bulmak için birlikte mücadele etmeyi kararlaştırmaları. 1992 yılında Finlandiya’nın Başkenti Helsinki’de toplanan Sami Parlamentosu 6 Şubat’ı ulusal gün olarak ilan etti ve dört ülkede yaşayan Samiler tarafından kutlanmasını kararlaştırdı. 1986 yılında da İsveç’in Åre ilinde toplanan Sami Konferansı’nda Samilerin ortak bir bayrak kullanmaları kararlaştırılmıştı. Bayraktaki sarı, kırmızı, mavi ve yeşil renkler Samilerin geleneksel kıyafetlerinden geliyor. Samilerin yaşamlarında önemli bir yeri olan güneş, ateş, su ve bitkileri sembolize ediyor.

Laponya’da Samilerin yoğun olarak yaşadıkları Jokkmokk ilinde bu yıl 408.düzenlenen “Jokkmokk Pazarı”nın bu yılkı teması “Yarar ve Eğlence için Sanat”. 6 Şubat’ta başlayan ve 3 gün sürecek olan Pazar süresince sanatı konu alan konferans ve paneller düzenlenecek ve film gösterimleri yapılacak. Samilerin ürettikleri ürünleri, el işlerini ve geleneksel kıyafetlerini sattıkları pazarda geyik yarışları da yapılacak.

SAMİLERİN İNSAN HAKLARI İHLAL EDİLİYOR

Samilerin ulusal günleri nedeniyle bir açıklama yapan Ayrımcılık Ombudsmanı Agneta Broberg günümüzde halen Samilerin bir çoğunun insan haklarından yararlanamadığını, Samilerin dil, kültür ve geçim kaynaklarının ölmekte olduğunu ve önyargı ve ırkçılıkla karşılaştıklarını söyledi. Hükümetten Samilerin yerli halk oldukları temel alarak kültür, dil ve geleneksel uğraşlarını güvence altına alacak bir politika uygulamasını talep etti.

“Ayrımcılık ve Irkçılığa Karşı Sami Merkezi” Başkanı Lars-Nila Lasko son yıllarda Samilere yönelik nefret suçu ve ayrımcılığın “felaket” derecede arttığını söyledi. Samice trafik tabelalarının tahrip edildiğini, Sami oyuncak bebeklerin iple boyunlarından asıldığını, okulların avlularında çocukların Samice konuşmalarının yasaklandığını ve internetin ortaya çıkmasından bu yana siteler ve sosyal medyalarda Samilerin daha fazla ırkçılığa maruz kaldıklarını belirterek Hükümet ve yetkili kurumları şu cümlelerle eleştirdi.”

“Hükümet, Valiler, İl Genel Meclisleri ve belediyeler hiç bir şey yapmıyor. O zaman biz kendimiz bu karşı dalgaya karşı, ırkçılığa karşı mücadele etmeliyiz. Bugün okullarda öğrenciler Samilerden çok Amerika’daki Kızılderililer hakkında okuyor. İsveç’in kuzeyinde Samilerin diğer halklardan daha az değerli olduğunu düşünen çok sayıda insan var. Bundan iki yıl önce orman sahipleri derneğinin başkanı Samilerin zeka derecelerinin düşük olduğunu söyledi.”

SAMİ GENÇLERDE İNTİHAR ETME DÜŞÜNCESİ

Geçtiğimiz hafta Umeå Üniversitesi  Doçentlerinden  Lotta Omma Sami çocuk ve gençlerin yaşam koşulları ve sağlıklarını konu alan araştırmasının sonuçlarını kamuoyuna açıkladı. 13-28 yaş grubundaki  Sami çocuk ve gençlerin yarısının etnik kökenlerinden dolayı dışlandıklarını ve kötü muameleye tabi tutulduklarını söylüyor.

Omma, ayrımcılık ve dışlanmaya uğrayan gençlerin kaygılı, endişeli ve üzüntülü olduklarını ve intihar etme düşüncesinin diğer Sami gençlerine kıyasla iki kat fazla olduğunu, rengeyiği bakıcılığıyla uğraşan kadınlarda bu oranın daha yüksek olduğunu  ifade ediyor. İntihara teşebbüs eden  ren geyiği bakıcısı kadınların oranının Sami erkeklere kıyasla üç kat daha fazla olduğunu söylüyor.