İskandinavya’nın yerli halkı Samiler ilk onur festivallerini İsveç’in kuzeyindeki maden şehri Kiruna’da (Samice Giron) gerçekleştirdi. 16 Ekim Perşembe günü başlayan festival dün yapılan bir yürüyüş ve ayinle sona erdi.  Kiruna’deki festivale Finlandiya ve Norveç’in kuzeyinde yaşayan bir grup Sami de katıldı. Putin Hükümeti’nin eşcinsellere karşı aldığı sert tutumdan dolayı Rusya’nın Kola Yarımadası’nda yaşayan Samilerin festivalE katılmadıkları belirtildi.

Samiler 4 gün süren festival süresince eşcinsellerin sorunlarının yanı sıra Sami Halkına yönelik ırkçılığı, Laponya’da açılan maden ocaklarını, geyik bakıcılığının sorunları ve geleceğini ele alan bir dizi seminer, panel ve konferans düzenlediler.

Festivalde Samilerin maden ocaklarına karşı verdikleri mücadeleleri yansıtan resim sergileri açıldı, film gösterimi yapıldı. Giron Sami Tiyatrosu da, Gallok adlı yerleşim biriminde Samilerin maden tekellerinin topraklarını yağmalamalarına karşı direnişlerini anlatan oyunu sahneledi.

Son bir kaç yıldır Laponya’da Samiler escinsellerin sorunlarını konu alan küçük çapta etkinlikler düzenliyorlar. Festivali örgütleyen dört kişiden biri olan Tove Fahlgren, uzun süredir Sami gençlerinin bir festival düzenleme özlemleri olduğunu ve bu talebi gözönüne alarak festivali düzenleme kararı aldıklarını söylüyor.

Festival öncesi ve sırasında olumlu tepkiler aldıklarını, yöre halkı ve medyanın etkinliklerine destek verdiklerini ifade ediyor.

YERLİ HALKLARIN DÜZENLEDİĞİ İLK ONUR FESTİVALİ

Dünyanın pek çok ülkesinde LGBT kişilerin sorunlarını ele alan festivaller düzenlediğini ama yerli halkların bu oluşumların dışında kaldıklarını söyleyen Fahlgren, ilk kez Sami Halkının bir festival düzenleyerek bir ilke imza atmasından gurur duyduklarını söylüyor.

Düzenledikleri festivalde sadece LGBT  insanların haklarını savunmak ve sorunlarına tartışmakla sınırlı kalmadıklarını, eşcinsellerin sorunlarını Samilerin haklarını alma mücadelesi ve feminist mücadele ile bütünleştirdiklerini ifade ediyor.

Festival Düzenleme Komitesi içinde yer alan 28 yaşındaki Sami genç Tobias Poggats, maden bölgesini toplumla uyuşmayan bir cinsel kimliği olan özel bir çevre olarak tanımlıyor. Açık bir yasak olmasa da insanların kafalarında tabular olduğunu, festivali düzenleyerek tabuları yıkmayı ve insanların istedikleri gibi yaşama haklarını savunmayı amaçladıklarını söylüyor.

Samilerin düzenlediği festivalin bugüne kadar İsveç’te düzenlenen 20 civarındaki onur festivaline kıyasla çok fazla siyasi içerek kazandığı eleştirilerini “Festivale katılan herkes maden ocaklarına karşı verilen mücadeleye katılmak veya desteklemek zorunda değil. Ama  bizler için önemli bir sorunu görmezden gelemeyiz” diyerek yanıtlıyor.

LAPONYA’NIN SÖMÜRGÜLEŞMESİ SÜRÜYOR

Samilerin Kallak, Gallok ve Jokkmokk gibi yerleşim birimlerinde maden ocaklarının açılmasına karşı verdikleri mücadeleye önderlik edenlerden  Jenni Laiti de, festival süresince Samilerin sorunlarını ve maden ocaklarına karşı verdikleri mücadeleyi konu alan seminerler verdi.

Herkesin cephede savaşması gerekmediğini,  yazarak, tartışarak, insanları bilgilendirerek ve bağış yaparak mücadeleye katkıda bulunulabileceğini belirten Laiti, “Günümüzde hala Laponya’nın sömürgüleşmesi en üst düzeyde sürüyor.  İsveç devleti Samiler ve yaşadıkları topraklara saygısızca davranıyor. Biz Samiler varlığımızı sürdürmek istiyorsak uyanmamız ve haklarımız için mücadele etmemiz gerekir. Başkaları bunu yapmaz. Sadece evde oturup sorumluluğu başkalarının üzerine atamayız” dedi.

Maden ocaklarının doğanın korunması mücadelesi olarak başladığını ancak Samilerin haklarının savunulması mücadelesine dönüştüğünü söyleyen Laiti, “Madenlere karşı verilen mücadele halkın gözünü açtı. Bunun başkalarına ilham vermesini , insanların aktif olarak direniş gösterdiklerinde bazı şeyleri değiştireceklerini görmelerini umuyorum” şeklinde konuştu.

LGBT SAMİLER EKTRA BASKI ALTINDA

Sami Festivali’nin proje sorumlusu Elfrida Bergman,  İsveç Devlet Televizyonu’nda yayımlanan söyleşisinde, sömürgeci mirasın etkileri ve ırkçılıktan dolayı Sami kültürün baskı altında olduğunu, eşcinsel Samilerin ektra baskı altında olduklarını İsveç’te LGBT’lerin haklarını savunmak için kurulan örgütlerin kayrayamadıklarını söyledi.

LGBT Samilerin konuşacakları kimseleri olmadığından dolayı psikojojilerinin bozulduğunu, bunalıma düştüklerini ve intihar etmeyi düşündüklerini ifade etti.

Festivalde bir Sami kadının yaşamını anlatan ”Farklı” adlı bir tiyatro oyunu da sergilendi. Oyun 1800’lü yılların başlarında yaşayan 210 cm uzunluğunda dünyanın en uzun kadını olarak adlandırılan  Christina Catharina Larsdotter’in Avrupa’da düzenlediği turnelerde para karşılığı izleyicilerin karşısına çıkmasını anlatıyor.

Oyunda Larsdotter’I canlandıran Tiyatro Sanatçısı Anna Åsdell, “Eşsiz aynı zamanda üzücü bir hikaye. Halk tuhaf olduğunu düşündüğü için gezmek ve kendini göstermek durumunda kaldı. Öldükten sonra da çilesi bitmedi. Üzerinde inceleme yapmak  için kemiklerini alıp Uppsala’ya götürdüler” diyor.

Festival  ‘Sami Onur Yürüyüşü’nden sonra kilisede düzenlene bir ayinle sona erdi. Kadın Papaz Birgitta Simma tarafından gerçekleştirilen ayin Samicenin üç lehçesi ve İsveçce olarak yapıldı.