Önder Apo’nun 27 Şubat'ta yaptığı çağrının ardından, barışın toplumsallaşması için halk çalışmaları aralıksız bir şekilde yürütülüyor. Devletin atması gereken adımlara yönelik beklentiler artarken, barışın tek taraflı olamayacağına dikkat çeken halk, sürecin atılan adımlarla inşa edilebileceğini vurguluyor.

Bedel veren, henüz cenazesine ulaşamayan ve kayıplarının akıbetini soran binlerce insan, barış taleplerini her alanda dile getiriyor.

Barışın sadece söylemde kalmaması gerektiğini belirten aileler, bu bayram da her bayram olduğu gibi ilk olarak mezarlıkları ziyaret etti. Çatışmalı süreçle birlikte sivil halkın girişine yasaklanan birçok mezarlık, uzun yıllardan sonra yeniden ziyaret edildi.

Geçen on yılın ardından mezarlıkları ziyaret eden aileler, büyük bir talan ve yıkımla karşılaştı. Kürdistan'da bir savaş suçuna dönüşen ve sistematik hale getirilen mezarlıklara yönelik saldırılar, neredeyse 2016 yılından bu yana devam ettiriliyor.

Bitlis'te bulunan Garzan Mezarlığı ile daha da görünür hale gelen bu saldırılar, ardından Amed, Bagok, Dersim, Gimgim ve Dicle'deki şehitliklerle devam etti. Çatışma süreçlerinde HPG gerillalarının cenazesinin bulunduğu birçok mezarlık bombalanırken, şehitlikte yer almayan mezarların da taşları kırıldı ve siyaha boyandı.

Yaşanan talan ve yıkım politikasına tepki gösteren aileler, ziyaret ettikleri mezarlıklarda "Önce ölülerle barışmalılar" ifadelerini kullandı.

Barışın tüm toplum için büyük ihtiyaç olduğunu vurgulayan Medeniyetler Beşiğinde Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (MEBYA-DER) Amed Eşbaşkanı Mehmet Emin Kılıç ise, mezarlıklara yönelik saldırıların insani olmadığın belirterek, tüm yasaklı mezarlıkların halka açılması çağrısında bulundu.

Mehmet Emin Kılıç, bu süreçte atılacak adımlarla geçmişin iyileştirilebileceğinin altını çizdi.

'SAVAŞ SUÇU İŞLENİYOR’

Kılıç, yaşananları savaş suçu olarak nitelendirirken, barışın mezarlıklardan başlaması gerektiğini vurguladı.

“Devlet, son on yılda özellikle mezarlıklara yönelik saldırılar geliştirdi. Birçok yerde taş üstünde taş bırakmıyor, cenazeleri dahi mezardan çıkarıyorlar” diyen Kılıç, bu durumun hukuka ve insanlığa aykırı olduğunu belirtti.

Kılıç, “Bu ahlaksızlığa ve hukuksuzluğa dair bu durumu daha önce çok gündeme getirdik” diyerek, yaşanan sürecin defalarca dile getirildiğini hatırlattı.

Uzun yıllardan sonra bu bayram, bazı yasaklı mezarlıkların ziyaret edilebildiğini ifade eden Kılıç, mezarlıklardaki manzaranın ise değişmediğini, ailelerin talanla karşılaştığını belirtti.

'AİLELER ON YIL SONRA MEZARLARINI GÖREBİLDİ’

Mehmet Emin Kılıç, mezarlıklarını görmeye gelen insanların karşılaştığı tabloyu şu sözlerle aktardı:

“İnsanlar on yıl aradan sonra mezarlıklarını görüp hasret giderebildi. Ama sadece yıkık taşlara ve dağınık topraklara dokunabildiler. Birçok yerde hâlâ gidilemeyen, yasaklı mezarlıklar var. Bu süreçte barış, önce ölüler ve mezarlıklarla olmalı. Bu yıkım ve talan bir an önce son bulmalı.”

Devletin gerekli adımları atmadığını ifade eden Kılıç, eleştirisini şu sözlerle dile getirdi:

“Devletin bu süreçte attığı adımlar o kadar yavaş ilerliyor ki, aileler ancak şimdi mezarlıklarını görebiliyor. Bu, barışın adımı değil. Devlet bu sürece göre politika yürütmeli ve sürecin ruhuna göre adım atmalı.”

'MEZARLIKLARA YÖNELİK YASAKLAR KALDIRILMALI’

“Yaşanan bu ciddi düşmanlığa karşı artık iyileştirici ve onarıcı şeyler yapılmalı” diyen Kılıç, mezarlıklara yönelik yıkımın savaş suçu niteliğinde olduğunu belirterek şöyle devam etti:

“Bu ahlaksız politikaya karşı, bir an önce bütün mezarlıkların halka açılması gerekiyor. Bu kadar yıkıma ve savaş suçlarına rağmen biz hâlâ barış elini uzatıyoruz. Bu savaşın ve yıkımın sonu asla olmaz. İnsan, zararın neresinden dönerse kârdır. Bizim bu noktada çağrımız da şudur: Aileler, tüm bu talan ve yıkıma rağmen hâlâ barış diyor.”

‘BUNCA YIKIMA VE BU ACIYA RAĞMEN HÂLÂ BARIŞ DİYORUZ’

Mehmet Emin Kılıç, yıkımın son bulması için barışın şart olduğunu vurgulayarak, “Barışla beraber bu yıkımın ve talanın da durdurulmasını istiyoruz” ifadelerini kullandı.

Kılıç, “Artık ne mezarlıklar tahrip edilsin ne de aileler yıkılmış mezarların önünde dua etsin. Aileler de huzur ve barış istiyor. Yine her bayramda, her özel günde engelsiz bir şekilde mezarlarını ziyaret etmek istiyor. Bunu sağlayacak olan da barıştır” sözleriyle taleplerini dile getirdi.

Kılıç, son olarak “Biz aileler, bu yıkıma ve bu acıya rağmen hâlâ barış diyoruz ve bunun için mücadele etmeye her daim devam edeceğiz” diyerek sözlerini tamamladı.