Son 18 yılda açılan, inşaları halen devam eden ve planlan cezaevleri, AKP/MHP faşist iktidarının Kürtler başta olmak üzere tüm muhalif güçlere yönelik öngördüğü politikayı gözler önüne seriyor.

Türkiye Ceza ve İnfaz Kurumlarında tutulan mahpus sayısı Ekim 2019 itibarıyla net olarak bilinmemektedir. Olağanüstü halin (OHAL) ilanı sonrası Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile düzenlenen mevzuat ile sivil toplumun ve insan hakları savunucularının ve örgütlerinin bilgiye ulaşmasının önüne çıkarılan engeller, cezaevleri ve tutsaklar hakkında bilgi alınmasını ve değerlendirme yapılmasını zorlaştırdı. Diğer taraftan Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkif Evleri (CTE) Genel Müdürlüğü tarafından istatistiki bilgiler uzun düzenli olarak yayınlanmaktayken son yıllarda bunun da vazgeçildi. CTE Genel Müdürlüğü web sayfalarında cezaevlerine dair mevzuat ve iletişim bilgileri dışında tutsaklarla ilgili sayısal veriler yer almıyor. Adalet Bakanlığı’nın web sayfasında (son erişim tarihi 10 Ekim 2019) dava dosya, savcılıklara ait soruşturma ve denetimli serbestlik sayılarına yer verilirken, tutuklu ve hükümlülerle ilgili herhangi bir bilgiye yer verilmiyor. Web sitelerinde yer alan en son veriler 2 Ekim 2017 tarihli. Ceza ve Tevkif Evleri Müdürü Şaban Yılmaz, 31 Ekim 2018’de Meclis İnsan Hakları Komisyonu'nda tutsak sayısının 258 bin 660 olduğunu aktardı.

CEZAEVİ SAYILARI

Bakanlık ve ona bağlı kurumlara alternatif saha araştırması ve incelemesi yaptıktan sonra rapor yayımlayan sivil örgütlerinin verilerine bakıldığında, sayılar ilgili devlet kurumlarının deklare ettiklerinin çok daha üstünde olduğu anlaşılıyor. Türk cezaevlerinin sayısı 01 Temmuz 2020 itibarıyla 445'e yükseldi. Cezaevi tipleri ise A, B, C, D, E, F, H, K, L, M, R, S, T ve yüksek güvenliklilerden oluşuyor.

MEVCUT KAPASİTE VE HEDEFLENEN

Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürlüğü web sayfasında, 9'u kadın, 7'si çocuk olmak üzere 282 kapalı cezaevi olduğu belirtiliyor. 7'si kadın, 4'ü çocuk 163 de açık cezaevi var. Toplamda 445. Kapasitenin 236 bin 755'e ulaştığı yazılıyor. Cezaevlerinin boş alanları ve inşa edilmekte olan/projeleri sürenlerin de mevcut kapasiteye eklenmesiyle sayının, 800 bine ulaşacağı öngörülüyor. Bu da Kuzey Kürdistan ve Türkiye nüfusu baz alındığında 100 kişiden birinin tutuklanacağı anlamına geliyor.

KÜRDİSTAN'DAKİ HAPİSHANELER

CTE web sayfasında Kürdistan'da 01 Ekim 2019 itibarıyla 87 cezaevinin olduğu belirtiliyor. Tümünün web adresleri bulunmasına karşın bir bölümünün web adreslerinde herhangi bir bilgi yer almıyor veya adresine ulaşılamıyor. “Mahpus sayıları ve hapishanelere dair diğer veriler"e ise hiçbir kurumun web sayfasında yer verilmiyor.

Kuzey Kürdistan'daki cezaevlerinin sayıları ve tipleri ise şöyle:

* 7 Yüksek Güvenlikli Ceza İnfaz Kurumu (Antep H Tipi, Erzurum H Tipi, Amed D Tipi, Elazığ 1 nolu, Elazığ 2 nolu, Van F Tipi, Van YG)

* 51 Kapalı Ceza İnfaz Kurumu

* 1 Çocuk ve Gençlik Kapalı CİK (Amed)

* 2 Kadın Kapalı (Amed, Elazığ)

* 6 A Tipi Kapalı CİK (Antep Nizip, Urfa Viranşehir, Dersim, Erzurum Hınıs, Ağrı Doğubayazıt, Van Erciş)

* 1 B Tipi Kapalı CİK (Iğdır)

* 11 E Tipi Kapalı CİK (Antep, Adıyaman, Amed, Urfa, Mardin, Siirt, Elazığ, Erzurum, Malatya, Muş, Bitlis)

* 5 K Tipi Kapalı CİK (Antep, Araban Adıyaman Gölbaşı, Elazığ Karakoçan, Elazığ Keban, Erzurum Horasan)

* 3 L Tipi Kapalı CİK (Antep, Kilis, Ağrı Patnos)

* 5 M Tipi Kapalı CİK (Mardin Midyat, Batman, Bingöl, Ağrı, Van)

* 15 T Tipi Kapalı CİK (Antep İslahiye, Antep Nizip, Urfa 1 nolu, Urfa 2 nolu, Urfa Siverek, Amed 1 nolu, Amed 2 nolu, Şırnak, Elazığ, Erzincan, Erzurum Oltu, Ardahan, Kars, Ağrı Doğubayazıt, Van)

* 2 Kapalı CİK (Ağrı, Hakkari)

* 28 Açık Ceza İnfaz Kurumu

-Bu kurumların 9’u bağlı açık (İslahiye, Nizip, Kilis, Midyat, Şırnak, Erzincan, Bingöl, Ardahan, Ağrı)

- 19’u ise müstakil açık CİK (Antep, Şehitkamil, Adıyaman, Urfa, Akçakale, Siverek, Amed, Siirt, Malatya Doğanşehir, Elazığ Sivrice, Elazığ Kampüs Cezaevi, Erzurum, Erzurum Dumlu, Erzurum Narman, Bitlis, Kars, Patnos, Doğubayazıt, Van, Van Erciş) ve Elazığ Çocuk Eğitimevi yer almaktadır.

* Kuzey Kürdistan'da ayrıca Elazığ ve Amed’de iki adet kampüs yerleşkesi bulunuyor.

Yarın: Hapishanelerdeki hak ihlalleri ve tutsakların sorunları