Irakta Güney Kürdistan ile merkezi Baðdat hükümeti arasındaki kriz büyüyor. Son olarak ABDli petrol devi Chevronun yeni yataklar bulmak için Güney Kürdistan idaresiyle bir anlaşma imzalaması Baðdat hükümetinin son dönemdeki tüm baskılarını boşa çıkaran bir adım niteliðinde.
Kaliforniya merkezli Chevrondan yapılan açıklamada Güney Kürdistanın Hewler şehrinin kuzeyindeki Rovi ve Sarta havzalarında petrol arama konusunda anlaşma yapıldıðı bildirildi. Bölgedeki halihazırda arama çalışmaları yürüten Hindistanlı bir şirketin yerini alacak olan Chevron, Avusturyalı OMV AG şirketiyle ortak çalışma yürütecek. Chevronun bu ihaledeki payı yüzde 80 oranında.
Rovi ve Sarta havzaları 1,123 kilometrekarelik bir alanı kapsıyor. Alanda geçtiðimiz yıllarda yüksek kaliteli petrol bulunmuş ve petrol damalarının tespiti için çalışmalar başlatılmıştı.
2003 yılından bu yana Kürtler küçük ve orta ölçekli şirketlerle 50 kadar benzeri petrol arama ve işletme anlaşmalarına imza attı. Ama geçtiðimiz Ekim ayında Exxon ve şimdi de Chevronun Güney Kürdistanda devreye girmesi oyunun kurallarının deðişmeye başladıðına işaret ediyor.
Irakın 2003 yılından sonra iktidarda olan hükümetleri enerji kaynakları üzerinde tam hakimiyet ilan etmiş ve Güney Kürdistan idaresinin yabancı şirketlerle petrol anlaşmaları imzalamasını yasadışı olarak nitelendirmişti.
Baðdat hükümeti uzun süreden bu yana Güney Kürdistanda faaliyet gösteren şirketleri Iraktaki ihalelere almıyor var olan anlaşmalarını ise iptal ediyor.
Ancak Exxon gibi bir dev şirket söz konusu olduðunda Baðdat hükümeti radikal karar almaktan kaçındı. Maliki Exxonun Mayıs ayındaki ihaleye girmesini engellemeisne raðmen Shell ile Exxonun Batı Kurna havzasında 8,6 milyar dolarlık kazanılmış petrol ihalesine ise karışmadı.
Exxonun aksine Chevronun Baðdat hükümetiyle herhangi bir anlaşması bulunmuyor. Bu nedenle Baðdatın şirkete herhangi bir baskı uygulaması söz konusu deðil.
Dün öðle saatlerinde ise Malikinin bürosundan ilginç bir açıklama geldi. Malikinin yazılı olarak yayınladıðı açıklamada ABD Başkanı Barack Obamadan Exxon Mobilin Kürt bölgesindeki faaliyetleri konusunda olumlu bir mektup alındıðı ifade edildi.
Malikinin açıklamasında mektuptan direkt bir alıntı yapılmadı. Açıklamada Exxondan ülkedeki faaliyetler konusunda Irak hükümetinin tavsiyelerine uyması istendi.
Irakta petrol üretimi ve satışını düzenleyen yasa konusunda yıllardan bu yana parlamentoda bir uzlaşma saðlanabilmiş deðil. Bu konuda bir anlaşmanın kısa bir süre içinde gerçekleşmesi beklenmiyor. Kürtler de bu yasama boşluðunu deðerlendiriyor.
Kürtlerin avantajlı olduðu diðer bir konu ise şirketlere sunulan kar oranları. Irak hükümeti büyük ihalelerde şirketlere düşük kar marjı tanırken Kürdistanda ise bu kar oranları oldukça yüksek. Hatta kimi ihalelerde Irakın üç katına yakın kar marjı konuluyor.