AKP iktidarı, halkın kendisine yetki vermediği belediyeleri gasp etti. Uyguladığı tüm kirli politikalara rağmen kazanamadığı belediyeleri, OHAL darbesiyle ele geçirdi. Ele geçirdiği belediyelerde çalışanlara yönelik tasfiye hareketi başlatan AKP, kamu çalışanlarının bir kısmını KHK'larla, bir kısmını da kayyumlar eliyle işten çıkararak, çalışanları kendisine göre yeniden dizayn ediyor.

AKP iktidarı tarafından 11 Eylül 2016’da startı verilen BDP'li ve HDP'li belediyelere kayyum atanması uygulaması sonucunda bugüne kadar BDP'de bulunan 103 belediyenin 88'ine kayyum atadı. Siyasal soykırım operasyonlarıyla başlatılan kayyum atanması OHAL tarafından çıkartılan bir KHK'ya dayandırıldı. Kimi belediye başkanları tutuklanarak yerine kayyum atanırken, kimisi ise açığa alınarak yerine kayyum atandı.

AKP tarafından başlatılan siyasal soykırım operasyonları nedeniyle de aralarında; Amed Büyükşehir Belediye Eş Başkanları Gültan Kışanak-Fırat Anlı, Van Belediye eş Başkanı Bekir Kaya, Siirt Belediye Eş Başkanları Tuncer Bakırhan -Belkıza Beştaş Epözdemir, Ağrı Belediyesi Eş Başkanı Mukaddes Kubilay, Dersim Belediyesi Eş Başkanları Nurhayat Altun- M. Ali Bul, Hakkari Belediye Eş Başkanları Dilek Hatipoğulları- Nurullah Çiftçi ve Bitlis Belediye Eş Başkanı Hüseyin Otan ile birlikte toplam 79 Belediye Eş başkanı çeşitli cezaevlerinde tutuklu bulunmaktadır.

AKP iktidarının yeni savaş politikasını devreye koyduğu 2015 yılından itibaren HDP’nin Kürdistan yerelinde yerel yönetimlerde iktidar olmasına ise tahammülü yoktu. Hem MGK’da hem de Cumhurbaşkanı’nın çevresinde bulunan yakın ekibi ve Kürt danışmaları BDP’li belediyeleri tasfiye etmesi gerektiği yönünde Erdoğan’a akıl veriyordu.

2016 yılının Mart ayında, hırsızlıkları ve yolsuzlukları Kayseri’de ayyuka çıkan eski Kayseri Belediye Başkanı ve AKP Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Özhaseki, Erdoğan’ın talimatıyla belediyelere kayyum atamayı planladıklarını açıkladı. Bu açıklama Bakanlar Kurulu’nda yoğun olarak tartışıldı. Erdoğan’ın yakınında bulunan isimlerden olan ve AB konusunda yaptığı çalışmalarıyla bilinen eski Diyarbakır Valisi ve dönemin İçişleri Bakanı Efkan Ala bunun hukuku olarak uygun olmadığını belirterek buna itiraz etti. Hem Bakanlar Kurulu’nda, hem de köşkte bu yoğunluklu olarak tartışıldı. Bir yasayla görevde olan veya açığa alınan yerel yönetimlere, tıpkı şirketler gibi kayyum atanması fikri savaş konseptine paralele geliştirildi.

Bu fikrin uygulanması için Erdoğan’ın bunu uygulatacağı bir ekibe ihtiyacı vardı. Bu tartışmalarda karşı görüşünü açıklayan İçişleri Bakanı Ala, küçük bir kabine değişikliğiyle görevden alınarak yerine Süleyman Soylu atandı. Bu görüşü kamuoyu önünde savunan Özhaseki de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na getirildi. Hazırlanan bir torba yasayla bu yasa Meclis’e sunuldu. Meclis’te görüşülmeye başlanan yasa Meclis’te grubu bulunan dört partinin ortak kararıyla geri çekildi.

15 Temmuz darbe girişimiyle ilan edilen OHAL ile başlayan KHK’lar döneminde, bir KHK’ya eklenen bir maddeyle belediyelere kayyum atanması yasası çıkartıldı. Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra geçen 10 aylık süreç de 88 büyükşehir, il ve ilçe belediyesine kayyum atanırken, kayyumların yarattığı tahribat, Kürdistan’da belki onlarca yıl onarılamaz hasarlara da neden oldu.

11 Eylül’de Resmi Gazete’de yayınlanan bir kararla 24’ü DBP’li 28 belediyeye kayyum atandı. Kayyum atanan belediyelerden ise sadece 12 başkan tutuklu bulunmaktaydı. Başkanlar gece bir kararla açığa alınıp, sabahleyin yerlerine ağırlıklı olarak valilik ve kaymakamlardan oluşan kayyumlar atandı.

11 Eylül’de DBP’li 24 belediyeye kayyum atanırken, aynı gün Amed’de 50 kişinin başlattığı açlık grevi nedeniyle, Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan ile kardeşi Mehmet Öcalan’la görüşmesi de sağlanmıştı.

KAYYUM OPERASYONLARINA TUTUKLAMALARLA DEVAM ETTİ

11 Eylül’de 24 belediyeye kayyum atanmasının ardından 30 Ekim günü Amed Büyükşehir Belediye Eşbaşkanları Gültan Kışanak ve Fırat Anlı gözaltına alındı. 5 Ekim’de Gültan Kışanak ve Anlı tutuklandı. Amed Büyükşehir Belediyesi’ne kayyum olarak Cumali Attilla atandı. Amed Büyükşehir Belediyesi’ne kayyum atanmasının ardından operasyonlar Mardin, Van, Bitlis, Ağrı başta olmak üzere il, ilçe ve belde belediyelerinde devam etti.

22 Kasım’da 677 sayılı kararname ile HDP’li belediyelerden yüzlerce kamu çalışanı ihraç edildikten sonra, belediyelere kayyum atanmaya devam etti.

Van Belediye Başkanı Bekir Kaya ile Mardin Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Türk gözaltına alınarak tutuklandı. Bir süre tutuklu kalan Ahmet Türk sağlık sorunları nedeniyle adli kontrol şartıyla serbest kaldı.

Ve AKP tarafından 20 Temmuz 2016 yılında ilan edilen OHAL ile HDP’li belediyelere yönelik olarak planlanan tasfiye ve içini boşaltma operasyonuyla bugüne kadar 103 HDP’li belediyeden 88’ine kayyum atandı.

AB ve uluslararası kamuoyuna demokrasinin varlığının işletildiği, tüm HDP’li beledilere anti demokratik bir şekilde el konulmadığının, demokrasinin hala var olduğu iddiasıyla 15 belediye yönetimine ise valiler ve kaymakamlar fiili belediye başkanı olarak atandı. Çıkarılan genelge ve yasalarla bu belediye başkanları kaymakam ve valilerin birer memuru haline getirilerek yetkileri ellerinden alındı.

‘KENDİMİZİ DE KENTİMİZİ DE BİZ YÖNETECEĞİZ’

Kürtlerin yerel yönetim geleneğinin geçmişi 40 yıl öncesine dayanmaktadır. 1970'li yıllarda kısa süreli de olsa 3 belediye Kürtlerin temsilcileriyle yönetildi. Yine Fatsa'da Türkiyeli devrimcilerin yerel yönetim deneyi bu dönem uygulandı.

Kürtler ilk olarak yerel yönetimlerle 1970’li yılında Silopi, Hilvan ve Batman’da yapılan ara seçimlerde aldıkları belediye başkanlıkları ile tanıştılar. 12 Eylül darbesi sonrasında bu belediyeler faşist darbe yönetimleriyle el konuldu.

1980 darbesiyle el konulan yerel yönetimlerde, Kürtler 1999 yılında yeniden buluştu.

Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın Türkiye’ye teslim edildiği 15 Şubat Komplosu sonrasında, 18 Nisan’da hem yerel seçimler hem de milletvekili seçimleri yenilendi. O dönem HADEP Genel Başkanı Murat Bozlak ve merkez yöneticileri cezaevinde olmasına karşın HADEP ilk defa girdiği yerel seçimlerde önemli oranda belediye kazandı. Amed, Bingöl, Siirt, Batman, Hakkari, Ağrı kent merkezleriyle birlikte 34 belediye başkanlığı kazandı.

HADEP seçime girdiği 1999 seçimlerinde Şırnak kent merkezi ve ilçeleri ile Urfa’nın Siverek ilçesi gibi birçok yerde baskılar, OHAL uygulamalarıyla aday bile gösterememişti.

2004’DE YEREL YÖNETİMLER GÜÇLENDİ

30 Mart 2004 tarihinde yapılan yerel yönetim seçimlerinde, ANAP, DYP gibi partiler çözülerek, birer tabela partisine dönüşürken, merkez sağ seçmenin de AKP’de buluşmasıyla Kürdistan’da iki parti kalmıştı. 2004 yerel yönetim seçimlerinde, SHP çatısı altında girilen seçimlerde metropollerde ciddi patlamaları yaşanırken, Kürdistan’da 54 belediye yönetimi kazanıldı. Ağrı, Siirt, Van ve Bingöl kent merkezlerinde seçimleri AKP kazanırken, HADEP mevcut belediyelere, Dersim, Iğdır ve Şırnak kent merkezlerin de ekledi.

ÖZGÜR TOPLUMLA ÖZGÜR KENTLERE

2009 seçimlerine, bir yandan barış görüşmeleri yapılırken, bir yandan da Kürdistan’da çatışmaların yoğunlaştığı bir dönemdi. Bu dönem yapılan seçimlere DTP ile girildi. Seçimlerde Amed Büyükşehir Belediyesi, Şırnak, Batman, Dersim, Siirt, Iğdır, Hakkari kent merkezleriyle birlikte 80’i aşkın yerde belediye başkanlığı seçimlerini kazandı. Yapılan seçimlerin ardından başlatılan KCK operasyonlarıyla birlikte; DTP’li siyasetçiler ile birlikte çok sayıda belediye başkanı tutuklanarak, Kürt siyasetine yönelik siyasal soykırım operasyonlarının startı verildi.

ÖZYÖNETİMLE ÖZGÜR KİMLİĞE

2014 yerel seçimlerine BDP ile girildi. Kürtler Kürdistan’da BDP ile seçimlere girerken, İstanbul, Ankara, Mersin gibi batı kentlerinde ise HDP il seçime girdiler. BDP Kürdistan’da girdiği seçimlerde “Özyönetimle Özgür Kimliğe” sloganıyla girdiği seçimlerde Amed, Van, Mardin Büyükşehir Belediyeleri, Batman, Siirt, Şırnak, Bitlis, Hakkari, Ağrı ve Iğdır kent merkezleriyle birlikte toplamda 103 seçim merkezinde belediye başkanlıklarını kazandı.

AMED

2014 yerel seçimlerinde Amed’de bulunan 17 belediyenin 15’ini Kürtler kazanırken, Çermik ve Çüngüş’de ise seçimleri AKP aldı. Amed’de yerel yönetimlerde hiçbir varlık gösteremeyen AKP, kayyumlarla BDP’nin seçimlerle kazandığı 15 belediyenin 11’ine kayyum atadı. Çınar, Bağlar, Ergani ve Hazro belediyelerine kayyum atanmazken, tüm yetkiler ellerinden alınarak kaymakamlıklara bağlandı. Yine Bağlar Belediye Başkanı ise uygulamaları nedeniyle BDP tarafından partisinden ihraç edildi. Amed’de kayyum atanan belediyeler ve oy oranları: Amed Büyükşehir Belediyesi (55.10), Silvan (69.55), Sur (55.41), Hani (45.8) Yenişehir (50.1), Kayapınar (54.6), Kulp (55.1), Kocaköy (5.1), Eğil (52.1), Dicle (49,7), Bismil (68.1), Lice (89.4))

MARDİN

Mardin’de ilçe belediyesi olan Midyat ve Yeşilli ilçeleri hariç tüm belediyeler 2014 yerel seçimlerinde BDP tarafından kazanıldı. Mardin’de BDP adayı olan Ahmet Türk, DTP’nin kapatılması nedeniyle 5 yıllık siyasi yasağı nedeniyle seçimlere de bağımsız aday olarak girerek kazandı. Mardin’de kazanılan tüm belediyelere ise kayyum atandı. Kayyum atanan belediyeler ve oy oranları: Mardin Büyükşehir Belediyesi (53.2), Artuklu (35.7), (Derik (64.4), (Dargeçit (60.16), (Mazıdağı (61.71), Nusaybin (78.78), Kızıltepe (62.5), Savur (52.5)

VAN

1999 yılında HDP kazandığı Van seçimlerini 2004 yılında ise kaybetmişti. 2009 yılında kazanılan Van Belediyesi, 2014 seçimlerinde ise büyükşehir oldu. Van’da Gevaş ve merkez Tuşba hariç tüm belediyeler 2014 yılında HDP tarafından kazanıldı. Van’da AKP tarafından tüm belediyelere kayyum atandı. Kayyum atanan belediyeler ve oy oranları: Van Büyükşehir Belediyesi (53.1), Edremit (50.91), (Erciş: 49.43), İpekyolu (48.32), Özalp: (71.62), Çatak (67.7), Muradiye (50.9), Başkale (90.9), Gürpınar (55), Çaldıran (58.6), Bahçesaray (53.9), Saray (65.9)

BATMAN

1999 yılından bu yana Kürtler tarafından yönetilen Batman Belediyesi (55.89) ile birlikte Gerçüş (52.43), Beşiri (50.45), İkiköprü (56.22) belediyelerine kayyum atandı.

HAKKARİ

1999 yılında kazanılan Hakkari Belediyesi AKP tarafından atanan kayyum ile halkın iradesi yok sayıldı. Hakkari Hakkari (66.83), Yüksekova (86.6), (Çukurca (54,2), Şemdinli (49.6)

ŞIRNAK

1999 seçimlerinde HADEP’in baskılar ve engellemeler nedeniyle aday bile gösteremediği bir kentti. 2004 yılında ilk defa girilen seçimlerle, Şırnak ve ilçelerinde Kürtler yerel yönetimlerde iktidara geldi. Şırnak ilçelerinin tamamında 2014 yılında BDP seçimleri kazanırken, bazı beldeleri ise AKP kazandı. Şırnak’ta kayyum atanan belediyeler ve oy oranları: Şırnak (71.1), Cizre (81.61), Silopi (78.19) İdil 78.9), Uludere 78.5), Beytüşşebap (67.4), Sırtköy (61.1), Fındık (51.4), Görümlü (51.1) Balveren (64.7)

AĞRI

1999 yılında Ağrı’da seçimler HADEP’le kazanılmıştı. 2004 yılında kaybedilen Ağrı’da 2014 yılında seçimler yeniden kazanıldı. Ağrı’da kayyum atanan belediyeler ve oy oranları şöyle: Ağrı (51), Diyadin (48.4), Tutak (38.5), Doğubayazıt (61.9).

SİİRT

1999 yılında HADEP'le kazanılan Siirt Belediyesi 2004 seçimlerinde küçük bir farkla kaybedilmiş, 2009 yılında yeni kazanılan Siirt Belediyesi 2009 yılında DTP, 2014 yılında ise BDP adayları tarafından kazanılmıştı. Siirt'e kayyum atanan belediyeler ve oy oranları: Siirt (49.4), Eruh (52.37), Baykan (55.6), Veysel Karani (39.4), Gökçebağ (41.3) Atabağı 56.4), Beğendik (62.3), Kayabağlar (68.7)

DERSİM

Dersim Belediyesi 2004 yılında girilen seçimlerde kazanıldı. 2004 yılından buyana Kürtler tarafından yönetilen Dersim Belediyesi Eş Başkanları tutuklanarak Kayyum atandı. Kayyum atanan belediyeler ve oy oranları: Dersim (42.4), Akpazar (54.6)

BİTLİS

Bitlis 1014 seçimlerinde BDP ile girilen seçimlerde ilk kez kazanıldı. Bitlis ve ilçelerinde de belediye başkanları tutuklanarak, açığa alınarak kayyum atandı. Kayyum atanan Belediyeler ve oy oranları: (Bitlis 43.9), (Hizan 29.7), Mutki (46.1), Güroymak (48.1), Ovakışla (37.46), Yolalan 41.6

IĞDIR

Iğdır Belediyesi ilk olarak 2009 yılında kazanıldı, 2004 yılında yapılan seçimlerde hileyle DEHAP'dan alınan belediye için dönemin Belediye Başkanı Hasan Alagöz tarafından açılan davalarda, belediyenin hileyle DEHAP'dan alındığı mahkeme kararıyla da tescillenmesine rağmen geriye dönük işlem yapılamadı. 2009 yılında yenden kazanılan belediye için dönemin Adalet Bakanı "Ermenistan sınırına dayandılar" açıklaması yapmıştı. Iğdır Belediye Başkanlığı'na kayyum atanmadı. Belediye Başkanı'nın yaptığı ve yapacağı tüm işlemler için Valilik oluru getirildi. Iğdır'da kayyum atanan belediyeler ve oy oranları: Tuzluca (51.67), Hoşhaber (61.75)

ERZURUM

2009 seçimlerinde DTP Karayazı ve Karaçoban ilçelerinde belediye seçimlerini kazanmıştı. 2014 yılında BDP ile girilen seçimlerde Karayazı ve Karaçoban'dan sonra Tekman ve Hınıs'ta kazanılmıştı. Tüm kentlerde olduğu gibi Erzurum'da da 4 belediyeye kayyum atandı. Kayyum atanan belediyeler ve oy oranları: Karayazı 6(2.1), Karaçoban (59.2) Tekman (60.3), Hınıs (39.8)

MUŞ

1999 yılında HADEP ile girilen seçimlerde Muş'da Malazgirt, Bulanık ilçeleri kazanılmıştı. 2004 yılında Varto ve çok sayıda belediye eklenerek Muş merkez dışında ilçe ve beldelerde ciddi sayıda belediye kazanıldı. Muş'ta kayyum atanan belediyeler ve oy oranları: Bulanık (45.84), Malazgirt (39.18), Varto 63.4), Rüstemgedik (53.7), Konakkuran 42.3), Erentepe (63.00).

URFA

1999 yılında Suruç ve Viranşehir Belediyeleri HADEP tarafından kazanılmıştı. 2014 yılında büyükşehir statüsüne alınan Urfa'da kayyum atanan belediyeler ve oy oranları: Suruç (52.58) Halfeti (58.4), Viranşehir (48.2), Bozova 45.8)

MERSİN

Mersin Akdeniz Belediyesi ilk olarak 2009 yılında kazanıldı. 2004 yılında CHP tarafından kazanılan Akdeniz Belediyesi 2009 yılında yeniden DTP tarafından kazanıldı. 2014 yılında HDP ile girilen seçimde 4 siyasal partinin çekiştiği Akdeniz'de yüzde 29.8 ile kazanılan belediyeye kayyum atandı.

Bu kentlerin dışında Kars'ın Diğor İlçesi (29.8) ile Elazığ'ın Karakoçan (51.7) ilçesine de kayyum atandı.