Esat rejiminin devrilmesi için diplomasi trafiði hızlanırken, yeni Suriye birçok dengeyi deðiştirecek. Rus gazına alternatif görülen Avrupa ülkelerinin dev gaz projesi Nabucco'daki tıkanıklıðın ardından Federe Kürdistan Yönetimi, Batı Kürdistan üzerinden Akdeniz'e uzanacak yeni enerji hattına öncülük edebilir. Türkiye ve Rusya'yı enerji satrancında 'mat' edecek koridor, Ankara'yı şimdiden tedirgin ediyor.

Geçtiðimiz yıl Suriye krizinin patlak günlerde Şam-Baðdat-Tahran yönetimleri arasında doðal gaz boru hattı projesi imzalanmıştı. Krizin bu kadar derinleşmeyeceði ve Esat'ın koltuðunda kalmaya devam edeceði tahmin edilen o günlerde 5 bin 600 kilometre uzunluðundaki hat ile günlük 110 bin metreküp gazın Irak, Suriye ve hatta Lübnan’a pompalanması hedeflenmişti.

2016 yılında bitmesi planlanan ve 6 Milyar Dolar’a mal olması beklenen gaz için Ýran medyası umutluydu. Zira 28 trilyon metreküp gaz ile dünyanın en zengin ikinci rezervine sahip Ýran, bu anlaşmayla enerji satrancında önemli bir hamle yapmış, stratejik konumunu güçlendirmişti. Ýran’ın gaz çıkışı Azerbaycan, Türkmenistan ve Federe Kürdistan Bölgesi gazını Avrupa’ya ulaştıracak dev Nabucco projesinin aksadıðı bir döneme geliyordu.

Esad'ın niyeti ise benzer yöndeydi. Yanına Türkiye, Ýran, Irak ve hatta Suudi Arabistan'ı da alarak bir "Ýslami Ekonomik Bloðu"na öncülük etmek isteyen Esat, bunun ilk girişimini 2010 yılında gittiði Ankara'da göstermişti. Ancak 2011'in ilk günlerde esen Tunus, Mısır ve ardından Libya'daki deðişim rüzgarı sadece Esad'ın koltuðunu sallamadı, aynı zamanda 'bölge liderliði' fikrini de kursaðında bıraktı.

"YENÝ HAT AVRUPA'NIN ÝLGÝSÝNÝ ÇEKÝYOR"

Geçtiðimiz hafta ABD Dışişleri Bakanı Clinton'un Ankara'ya yaptıðı ziyaretle hızlanan Suriye diplomasisinde ise artık Esad sonrası planlar yapılıyor. En önemli konulardan biri Esad'ın Ýran ve Irak ile yaptıðı doðalgaz boru hattı anlaşmasının nasıl bir seyir alacaðı. 'Asia Times Online' ve Al Jazeera'nin yazarı Pepe Escobar'a göre ise proje kaldıðı yerden devam edecek, hem de yeni aktörleri Kürtlerle.

Avrupa’yı gaz konusunda Rusya’dan baðımsızlaştıracak Nabucco'daki tıkanlık yüzünden batının da hata sıcak baktıðını belirten Escobar, yeni enerji koridorunun hayata girmesiyle Moskova hükümetinin de devre dışı kalacaðına dikkat çekiyor. Suriye'nin yılda ortalama 4 Milyar Dolar petrol ve doðalgaz sattıðını bunun önümle bir kısmının Kürt bölgesinde olduðunu hatırlatan gazeteci Escobar'ın görüşleri devamla şöyle:

"Kürtlerin önemi sadece zengin petrol yataklarından dolayı deðil. Yeni Suriye'de Kürtler aynı zamanda Irak Kürdistan ile baðlanacak bir hatla da bölgenin petrol ve gazını Avrupa'ya ulaştırabilir. Bu hem Baðdat'ı, hem de Ankara'yı alt edecek bir girişim olacak. Bu zor denklemde büyük Kürdistan fikri yeniden canlanacak."

BAKAN YILDIZ: BAÐDAT ÝZÝN VERMEYECEK

Kürt petrolü ve gazının Akdeniz'den dünya pazarına ulaştırılma fikri şimdiden Ankara'yı endişelendiriyor. Dün gittiði Yozgat'ta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız'a basın mensupları Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanı Mesut Barzani’nin Suriye’nin Kuzeyinden Akdeniz’e yeni bir enerji oluşturacaðını planlamasının Türkiye’yi nasıl etkileyeceði soruldu. AA'nın haberine göre Yıldız'ın yanıtı şöyle:

"Siz yatırımcı olsanız şu anda Suriye’nin kuzeyinden bir hat geçirir misiniz? Bırakın başkasını, paranız var aklınız eriyor işi biliyorsunuz ama Suriye’den hat geçireceksiniz, Türkiye gibi siyasi istikrarın sürdürülebilir bir ülke yanında, şuanda yakın ve orta vadede böyle bir şey söz konusu deðildir. Bunlar hele hele Merkezi Irak Hükümetinin yakın ve orta vadede böyle bir tercih yapması çok olası görünmüyor."