Emin Karaca'nın hazırladıðı ve Belge Yayınları'nın okurla buluşturduðu Vaaay Kitabın Başına Gelenler, Türkiye'nin 89 yıllık sansür haritasını gözler önüne seriyor. Kürtlerden Rumlara bütün ulusal kimliklere ilişkin kitaplar, yasaklar listenin başında yer alıyor. Özellikle bu konudaki yasaklar 'ulus devlet' inşaasının ilk yılları olan Mustafa Kemal dönemi ile 12 Eylül sonrasında dikkat çekiyor. Halkın sol, sosyalist düşünceyle tanıştıðı dönemlerde ise sol, sosyalist aydın ve yazarların kitapları listenin üst sıralarına yükseliyor. Küba devriminin ilk yıllarında, Che Guevera ve Fidel Castro yasaðı var. Ermeni tabusunun ise Abdullah Gül'ün cumhurbaşkanlıðının başladıðı 2007 yılında da sürdüðü görülüyor.

'ULUS DEVLET' ÝNŞAASININ YASAKLARI

Mustafa Kemal döneminde yasaklanan kitapların Ermeniler ve Çerkeslerle ilgili olması dikkat çekiyor. Yasaklanan kitaplardan biri, 1915 Ermeni Tehciri sırasında yaşanmış gerçek bir olayı anlatan Musa Dað'da 40 gün. Franz Werfel'in yazdıðı kitap, Antakya Samandað'da tehcire gitmek yerine, 7 Ermeni köyünden yaklaşık 5 bin insanın Musa Daðı'na sıðınması ve direniş öyküsünü anlatıyor.

Mustafa Kemal döneminde, Kemalist diktatörlüðün "ulus devlet" inşaasının yasaklarından biri de Çerkes Alfabesi. Kazim Karabekir'in Ýstiklal Harbimiz kitabı da sansürden kurtulamamış.

BÝTMEYEN KAVGA YASAK

1938-1950 yıllarını kapsayan Ýsmet Ýnönü döneminde ise sol-sosyalist düşünen yazarların kitapları yasaklanıyor. Sabahattin Ali'nin hikayelerden oluşan Sırça Köşk'ü ve Rıfat Ilgaz'ın Sınıf'ı yasaklanan kitaplardan. Klasikleşen Amerikalı yazar Jonh Steinbeck'in Bitmeyen Kavgası da Ýnönü'nün yasaðına takılmış.

DOSTOYEVSKÝ BAYAR DÖNEMÝNDE YASAKLANDI

1950-1960 yıllarını kapsayan Celal Bayar döneminde, Rus ve dünya edebiyatının önemli isimlerinden Dostoyevski'nin Bir Yazarın Günlüðü kitabının bile yasaklanması dikkat çekiyor. Dostoyevski, kitapta, döneminin toplumsal ve siyasal olaylarını ele alırken, Batılılaşma, kültür yozlaşması, anadil, adalet sistemi, kadın gibi konularda görüşlerini açıklıyor.

Bu dönemde yasaklanan diðer kitaplar ise şöyle: Metin Eloðlu'nun Düdüklü Tencere, Ýlias Venezis'in Numero, Melih Cevdet Anday'ın Yan Yana ve Fethi Naci'nin Ýnsan Tükenmez kitapları.

SAÝD-Ý NURSÝ DE YASAK

1960-1969 yıllarındaki Cemal Gürsel döneminde ise Kürtler ve Kürtçe ile ilgili kitaplara uygulanan yasak dikkat çekiyor. Musa Anter'in Kımıl, Kemal Badıllı'nın Kürtçe Gramer, Minorsky'nin Kürtlerni Menşei kitabı yasaklılardan. Said-i Nursi'nin Sözler'i de yasak.

SUNAY DÖNEMÝNDE KÜBA YASAÐI

Toplumsal mücadelenin yükseldiði ve 1971 darbesinin yaşandıðı 1966-1973 Cevdet Sunay döneminde yasak kitap listesi uzun: Marks-Engels'in Komünist Manifesto, Emin Türk Eliçin'in Kemalist Devrim Ýdeolojisi, Rıza Nur'un Hayat ve Hatıratım, Nazım Hikmet'in Dört Hapishane'den, Ehmede Xani'nin Mem u Zin, Mao'nun Çin Kurtuluş Savaşı, Andre Malraux'un Umut, Seyit Kutub'un Ýstikbal Ýslam'ındır, Nikos Kazancakis'in Toda Raba ve Saidi Nursi'nin Mektubat kitapları.

1958 Küba Devrimi'nin ilk yıllarını yaşadıðı o günlerde yasaklı kitaplar listesine Che Guevera'nın Bolivya Günlüðü, L.Lokwood'un Fidel Castro Konuşuyor kitapları da dahil edilmiş.

ÝSMAÝL BEŞÝKÇÝ LÝSTE BAŞI

1973-1980 dönemini kapsayan Fahri Korutürk döneminde yasaklanan kitaplar listesinin başında Ýsmail Beşikçi'nin Kürtlerle ilgili tüm kitapları bulunuyor. Mahir Çayan, Hikmet Kıvılcımlı, Ýbrahim Kaypakkaya, Harun Karadeniz ve Nuri Dersimi'nin kitapları da yasak.

Yasaklar listesinde Hasan Kıyafet'in Çaðdaş Çocuk Ansiklopedisi de dikkat çekiyor. Nedim Gürsel'in ilk kitabı olan ve 12 Mart darbesinin daðıttıðı hayatları anlatan Uzun Sürmüş Bir Yaz da Fahri Korutürk döneminde yasaklanmış.

HANGÝ BÝRÝNÝ SAYALIM

Emin Karaca, "Vaaay Kitabın Başına Gelenler" kitabında 1980-1989 Kenan Evren dönemindeki yasaklar için, "Milyonlarca kitap yakıldı ya da kaðıda dönüştürüldü, hangi birini sayalım" diyor. Kitapta yasaklarla ilgili genel bilgiler şöyle:

"Yaklaşık 50 yayınevi, 500 kitapevi kapandı ya da kapatıldı.

Yazı işleri müdürleri hakkında bin yıla varan hapis cezaları istendi.

Şimdi sayısı 20 bini aşan yasak kitap listesinin büyük bölümü bu dönemde oluştu."

KÜRT SORUNUYLA ÝLGÝLÝ KÝTAPLAR YASAK

1989-1993 yıllarını kapsayan Turgut Özal döneminde, Ýsmail Beşikçi'nin Kürt sorunuyla ilgili kitaplarına dair yasak sürüyor. Sevan Nişanyan'ın Ýnsigh Guide Turkey, Haydar Işık'ın Dersim Tertelesi, Hüseyin Erdem'in Siyabend u Xece ve Soysal Ekinci'nin Biri Yitik Ýki Ülke'si de yasaklananlar arasında.

10 YIL SONRA 12 EYLÜL'Ü ANLATMAK YASAK

1993-2000 yıllarını kapsayan Süleyman Demirel döneminde de, Turgut Özal döneminde olduðu gibi listenin başında Ýsmail Beşikçi'nin kitapları yer alıyor. Lenin'in Doðu'da Ulusal Kurtuluş Savaşları, Haluk Gerger'in Yeni Dünya Düzeni ve Kürt sorunu, Hayri Argav'ın 12 Eylül idamları, Yves Ternon'un Ermeni Tabusu, M.C. Armstrong'un Bozkurt/Atatürk'ün yaşamı kitabı da yasaklar arasında.

ERMENÝ TABUSU SÜRÜYOR

2007 yılında başlayan Abdullah Gül döneminde de kitap yasakları sürüyor. Bu kez listenin başında Abdullah Öcalan'ın kitapları geçiyor. George Jerjian'ın Gelecek Bizi Özgür Kılacak, Dora Sakayan'ın Bir Ermeni Doktorun Anıları ve Enis Batur'un Elma kitapları da yasaklar arasında.

Emin Karaca, kitabında "Önümüzdeki dönem kimin dönemi olacaðı henüz belli deðil. Gül mü yoksa Erdoðan mı? Ama Cumhuriyetin en başından beri, kitapları ve yazarları yargılama, gazetecileri hapsetme alışkanlıðından kolay kolay vazgeçilmeyeceði ortada" yorumunu yapıyor.