Kolombiya’da bu haftasonu FARC (Halkın Alternatif Devrimci Gücü) liderleri ve ETCR (Bölgesel Eğitim ve Toplumsal Bütünleşme Mekanları) delegeleri tarafından önemli bir toplantı gerçekleştirilecek. Bu toplantıda toplumsal bütünleşmedeki gelişmeler ve zorluklar analiz edilerek geleceğe yönelik prensipler belirlenecek.

Eski FARC gerillaları, FARC ve Başkan Juan Manuel Santos liderliğindeki Hükümet arasında imzalanan Nihai Barış Anlaşması’ndan beri (24 Kasım 2016) Bölgesel Eğitim ve Toplumsal Bütünleşme Mekanları adı verilen belirlenmiş alanlarda son derece kırılgan koşullar altında yaşıyor.

Eski gerillaların yoğunlaştığı bu mekanlar, Karşılıklı ateşkes ve silah bırakma için tasarlanmış eski kırsal alanlardan oluşuyor. Bu süreç tamamlandıktan sonra, Nihai Anlaşma’da mutabık kalınan toplumsal bütünleşmeye olanak sağlamak için uygun mekanlara yönelik bir ihtiyaç ortaya çıktı. İlk aşamada bu mekanlardan 26 tanesi tasarlandı. Pratikte birkaç tane daha kurulması gerekti.

İlk kurulan ETCR’ler şu şekilde: Antioquia’da 5, Caquetá’da 2, Cauca’da 4, Guaviare’de 2, Meta’da 3, Tolima’da 2, ve Putumayo, Norte de Santander, Nariño, Guajira, Cesar, Córdoba, Chocó ve Arauca’da birer adet. Sürecin ortaya çıkardığı yeni kolektif grupların sayısı ise artış gösteriyor.

Bu toplantıya denge adına tüm diğer ETCR’lerden ve kolektif gruplardan delegelerin katılım göstermesi bekleniyor, böylelikle Nihai Anlaşma’nın hayata geçirilme durumunun isabetli bir resmi çizilebilecek, özellikle de toplumsal bütünleşme açısından.

FARC parti kongresinin kuruluşundan beri (Ağustos 2016) ilk defa bu sayıda eski gerilla toplanıp geleceklerini tartışacak.

Haliyle halihazırda bu mekanlardaki duruma dair oldukça çok bilgi mevcut. Eski gerillalar her yerde günlük hayatlarını devam ettirmek için çok emek sarf ediyorlar, bu bir gerçek.

İnsani olarak, su, elektrik, kanalizasyon, iletişim gibi temel hizmetler ve sağlık, eğitim ve gıda gibi ihtiyaçları bulunuyor.

Ayrıca, durumu doğru şekilde görebilmek için, kanuna uygun yollarla hayat kazanma ihtimalini eklemek gerekiyor. Tüm bu meselelerde eksiklikler devasa boyutta. Bu durum mutlaka bu mekanlardan gelecek raporlarda netleştirilecektir. Bahsi geçen eski gerillalar için bu konu zaten netleşmiş durumda, özellikle gıda yardımının Haziran’da biteceği ve zaten kötü durumdaki sağlık hizmetlerinin daha da kısıtlanacağı açıklandıktan sonra.

Fakat durumun en kötü yönlerinden biri, eski gerillalara iş imkanı sağlamak için başlatılmış olması gereken projeler.

Kendisi de eski bir gerilla olan ve “FARC’ın yazarı” olarak bilinen Gabriel Angel durumu süslemeden özetliyor: “Verimli herhangi bir proje başlamış değil.”

Fakat, zorluklara rağmen, eski gerilla milislerinin önemli bir kısmı birliğini koruyor, ve hala sosyal, ekonomik ve politik toplumsal bütünleşme hayalini gerçekleştirmeyi umuyorlar.

Gabriel Angel “Yeni Kolombiya’nın tohumunu atacak olan bizim çelik irademizdir,” diye vurguluyor.

Kolombiya devleti, Nihai Anlaşma kapsamında her bir eski gerillaya iki yıl boyunca aylık 703.000 Peso (Yaklaşık 200 Euro) ödemeyi taahhüt etmişti. (Halihazırda sekiz ay geçmiş durumda) Bu asgari ücretin %80’ine denk gelen temel gelire ek olarak, Devlet her bir eski gerillaya tek seferlik bir ödeme olarak iki milyon Peso (Yaklaşık 590 Euro) verdi. İki yıl tamamlandıktan sonra, eski gerillalar kendi başlarının çaresine bakacak. Bu yüzden ciddi ve istikrarlı ekonomik üretkenlik projelerinin temelini atmak hayati önem taşıyor. Maalesef bu konudaki gecikme birikerek artıyor.

Bu konudaki yetersiz ilerleyiş bu haftasonu gerçekleştirilecek toplantıda ele alınacak. “Ama sızlanıp kendimizi yenilmiş olarak görmek için değil,” diyor Gabriel Angel.

Gerçekten de Devlet ve özellikle de Juan Manuel Santos hükümeti, Havana ve Bogotá’da imzalanan anlaşmaların içeriğini yerine getirmekle çok az ilgileniyor.

FARC ise Nihai Barış Anlaşması’nın her bir maddesini yerine getirdi.

Ancak, barış sürecini terk etmiş, silahlarını bırakmamayı ve başkalarını da savaşa çağırmayı seçmiş eski gerillalar da var mutlaka.

İnsan haklarına saygı gösterilmesi açısından durum hala oldukça kaygı verici, ve paramiliter gruplar hala eskisi kadar aktif.

İnsan haklarının durumuna dair 1 Ocak-31 Aralık 2017 tarihlerini kapsayan ve bu hafta Birleşmiş Milletler’e sunulan rapor, insan hakları savunucuları, toplumsal liderler, eski gerillalar, onların aileleri ve sıradan vatandaşların hakları için eylem yaparken uğradığı saldırılara dikkat çekiyor. Şimdiye kadar 441 kez saldırı gerçekleştirildi, bunların arasında 121 cinayet vardı ve öldürülenlerinden 84 kişi insan hakları savunucusuydu.

Bu sayılara 2018’in şimdiye kadarki kısmında öldürülen 35 toplumsal lider ve insan hakları savunucusunu da eklemek gerekiyor. En son öldürülen iki toplumsal lider (bir kadın ve bir erkek) henüz geçen hafta öldürüldü.