İran'da çok düşük katılımlı seçim

İran'da 21 Şubat’ta yapılan seçim sonuçları açıklandı. İran, en düşük katılımlı seçimini geçirdi.

İran ve Rojhilatê Kurdistan'da 21 Şubat’ta 11. Dönem Parlamento ve Uzmanlar Meclisi Seçimleri yapıldı. Yaklaşık 58 milyon seçmenin sandık başına gitmesi gerekiyordu. Seçim sonuçlarının 22 Şubat Cumartesi günü açıklanması gerekiyordu ama açıklanmadı. Sonuçlar 23 Şubat'ta öğleden sonra İran İçişleri Bakanı Abdurrıza Rahmani Fazli tarafından düzenlenen bir basın toplantısı ile açıklandı.
Fazli, seçimlere katılım oranının  42,57 olduğunu söyledi. Fazli, seçimde yaklaşık 58 milyon seçmeden 24 milyon 512 bin 404 kişinin oyunu kullandığını, bunun da yüzde 42,57 katılım oranına tekabül ettiğini söyledi.
Bakan, açıklamasında kadın ve erkek seçmenlerin oy oranlarına ilişkin de bilgi verdi. Bakan Fazli’nin verdiği rakamlara göre seçimde kullanılan oyların yüzde 48’i kadınlara ait oylar, yüzde 52’lik oran ise erkeklere ait.
Fazli seçimlere katılım oranın düşük olmasının nedenlerine ilişkin de bilgi verdi ve şu başlıkları sıraladı: "Koronavirüsten kaynaklı salgının İran’da görülmeye başlaması, Ukrayna uçağının düşürülmesi, sonbahar aylarında benzine yapılan zamdan sonra halkın başlattığı isyan ve gösteriler."
Bu nedenlere rağmen seçime katılım oranının bu kadar olmasının oldukça yüksek bulan Fazli, bundan ötürü seçim sonuçlarını geçerli saydıklarını söyledi.

BAKAN, BOYKOTU GÖRMEDİ!

Bakan, başta Kürt parti ve hareketleri KODAR, PJAK, İKDP, HDK, Komala olmak üzere İran’da Fars ve diğer halkların mücadele örgütleri ve muhalefet gruplarının seçimleri boykot etmelerinin en büyük etken olduğunu itiraf etmedi. Muhalif gruplar tarafından yapılan açıklamalarda ise boykot stratejisinin başarılı olduğu belirtildi. Halkın boykot çağrılarına kulak vererek sandık başına gitmediğini söyleyen muhalif gruplar, İran rejiminin seçimlerde halkın boykotu ile aldığı ağır yenilgiden sonra artık yönetimi sürdüremez bir düzeye geldiğini söylüyor.
NEDEN GEÇ AÇIKLANDI?
Seçimlerin bir gün sonra açıklanması gerekirken açıklanmaması da muhalif grupların tepkisini çekti. Ancak tepkilere rağmen İran, seçimleri bir gün sonra açıkladı.
Seçim sonuçlarının geç açıklanmasına yönelik tepki ve eleştirilere ilişkin açıklamalarda bulunan Fazli, seçim sonuçlarının geç açıklanmasının sorumluluğunun kendisinde olduğunu, yasal sorumlulukları gereği sonuçların geç açıklandığını, tüm sonuçların Anayasayı Koruma Konseyi tarafından onayından geçmeden ve ilgili bazı kurumlarla toplantılar yapılmadan sonuçların açıklanamayacağını söyledi.
Reformistler, Devrim Muhafızlarının kendi lehine açıklanması yönünde onayı alındıktan sonra sonuçların açıklandığına dikkat çekiyor.

BAŞI TAHRAN ÇEKTİ

İran İçişleri Bakanı tarafından açıklanan seçim sonuçlarına göre, seçime Tahran’ın yaklaşık 11 milyon seçmeninden  2 milyon 539 bin seçmeni sandık başına gitti. Bu da yüzde 26’lık bir orana tekabül ediyor. Bu oranla başkent Tahran, seçime katılımın en düşük olduğu yer olarak ifade edildi.
Muhalif kesimler tarafından Tahran’da seçime katılım oranının yüzde 15’i geçmediği yönünde açıklamalar yapıldı.
Seçimlerde 2 milyon 931 bin seçmen ilk defa oy kullandı. Muhalefet cephesi ilk defa oy kullananların büyük çoğunluğunun Devrim Muhafızları tarafından belirlenen seçmen olduğunu, yeni seçmenlerin oylarını kullanarak katılımı oranının yükseltilmek istendiğini ancak buna rağmen katılımın açıklanan resmi rakamın çok altında olduğunu savundu.

REFORMİSTLER AZINLIĞA DÜŞÜRÜLDÜ

İran rejiminin bu yıl seçimlerden önce aldığı bazı tedbirlerle, oluşacak parlamento bileşiminin Devrim Muhafızları ve İran Dini Lideri Ali Hamaney’in istediği şekilde oluşmasını sağladığı iddia ediliyor.
Alınan tedbirlerin başında parlamentoya seçilmek için yapılan başvuruların yarısından fazlasının kabul edilmemesi gösteriliyor. Başvuruları en çok reddedilenler ise reformistler oldu. Anayasayı Koruma Konseyi'nin işi başından sıkı tutuğu; adaylık başvurusunda bulunan reformistlerden Devrim Muhafızları ve Hamaney’ye eleştirilerde bulunan hiçbir adayın adaylığının kabul edilmemesinin bunun kanıtı olduğu belirtiliyor. Bundan ötürü açıklanan seçim sonuçlarına göre 10. Dönem Parlamento Bileşiminde yüzde 55’lik bir orana sahip olan Devrim Muhafızları yanlısı muhafazakârlar, bu seçimden sonra bileşimin yüzde 75’ine sahip oldu. Yüzde 45’lik bir orana sahip olan reformistler ise yüzde 25'e düştü.

MEŞRULUĞU OLUR MU?

İran İslam Cumhuriyeti'nin kurulmasının üzerinden 40 yıl gibi uzun bir süre geçti. 21 Şubat’ta gerçekleşen seçimlerden önce geride kalan 40 yıl içinde on kez seçim yapıldı. İran İslam Cumhuriyeti tarihinde yapılan seçimlerden en düşük katılımlısı, 21 Şubat tarihinde yapılan ve sonuçları iki gün gecikmeli açıklanan seçim oldu. Seçim sonuçlarının açıklanmasının üzerinden daha bir gün geçmeden seçimlere katılımın yüzde 50'nin altında kalmasıyla, birçok kesim tarafından, İran rejiminin bir meşruluğunun kalmadığı yönünde değerlendirmeler yapılmaya başlandı. Önümüzdeki günlerde bu konudaki tartışmalar boyutlanarak devam edecek.