Sêmalka sorunu, yaşananlar ve aktörleri

2013’ten bu yana sürekli sorunların yaşandığı Rojava-Başûrê Kurdistan arasındaki Sêmalka sınır kapısında bu kez MİT-KDP ittifakıyla bazı uygulamalar devreye sokuldu.

Başûrê Kurdistan ile Rojava Kürdistan arasında bulunan tek kapı olan Sêmalka Sınır Kapısı’nda 2013’ten bu yana sorunlar yaşanıyor. Sürekli olarak kapatılan sınır kapısında bu kez KDP yönetimi tarafından başka uygulamalar devreye konuldu.

Bu uygulamaların Türk devletinin bölgeye dönük tehditlerinin ardından gelmesi KDP-TC ittifakına işaret ediyor. Kimi kaynaklar, KDP’nin Türk devletine boyun eğmek zorunda kaldığını dile getiriyor.

BÖLGENİN EN ÖNEMLİ KAPILARINDAN BİRİ

Kuzey ve Doğu Suriye için en önemli sınır kapılarından biri olan Sêmalka Sınır Kapısı, Başûrê Kurdistan ile Rojava sınırında bulunuyor. Ticaret kapısı da olan kapıdan sürekli olarak bölgeye, ilaç-tıbbi malzeme, gıda malzemeleri taşınıyor.

Rojava’da henüz tedavi ortamı oluşturulmayan hastalıkların tedavisi için de hastaların geçiş yolu. O nedenle büyük önem arz ediyor. DAİŞ’e karşı savaşıp yaralananlar da tedavi olmak için Başûrê Kurdistan'a gidiyor.

GEÇİŞLERDE NELERLE KARŞILAŞILIYOR?

Rojava’dan Başûrê Kürdistan’a geçmek isteyen bir kişi nelerle karşılaşıyor. Sêmalka Sınır Kapısı’nda işlemleri tamamlanan insanların belgeleri önce Peşhabur yönetimine gönderiliyor ve yanıt vermeleri bekleniyor. Yanıt gelmesinin ardından sınırın diğer tarafında yani Peşhabur’da önce geçiş işlemlerini yapmak için yetkililerin yanına gidiyor ve verilen formun doldurulması isteniyor.

Formu doldurup teslim ettikten sonra ilgili kişi tarafından da bazı sorulara (Forumda yazılmayan sorular) maruz bırakılıyor. Ardından bir odaya gidiyor. Burada iki kişinin onlarca sorusuyla karşılaşıyor. Sorulara cevap vermemesi durumunda ya hakarete maruz kalıyor ya da sınır dışı edilip bir daha geçemeyeceği söyleniyor. Sorguyu yapan kişilerin Türk istihbaratı (MİT) olduğu tahmin ediliyor.

GEÇİŞ FORMU DEĞİL DE SANKİ İSTİHBARAT RAPORU

Tabi bununla da sınırlı değil keyfi olarak saatlerce bekletiliyorlar. Hatta bazı insanların doldurulan formun birkaç gün içerisinde kontrol edileceği söylenilerek geri dönmesi ve sonra gelmesi söyleniyor.

Peşhabur yönetimi tarafından verilen forumda oldukça ilginç sorularla karşı karşıya kalınıyor. Annenin dedesinin baba ismi, eşinin dedesinin ismi, aşireti, etnik köken, eski ev adresi vb. daha önce hiç karşılaşmadığınız size bilmece gibi gelen sorularla karşılaşıyorsunuz.

HALK RAHATSIZ

Peşhabur tarafından maruz kaldıkları uygulamalardan çok rahatsız olduklarını ancak mecbur oldukları için geçiş yaptıklarını belirten yurttaşlar, “Biz de Kürdüz. Sözde onlar da Kürtler. Neyle karşılaşıyoruz, aklımız almıyor. Bize neden böyle davranıyorlar. Yeter artık. Dünyanın hiçbir yerinde yapılmayan şeylerle karşılaşıyoruz. Başka ülkelerde vize bile istenmezken kendi ülkemizde bir parçadan diğer parçaya giderken böyle şeylere maruz bırakılıyoruz” diyor.

‘HEVAL’ DEDİĞİ İÇİN DAYAK YEDİ

Sınırdan geçenlerin arasında özellikle gençler ve kadınlar KDP yönetiminin uygulamalarından rahatsız. Peşhabur’dan Sêmalka’ya geçmek isteyen Rojavalı bir genç ‘Heval’ kelimesi kullandığı için dayak yediğini belirtiyor.

KDP’nin yasadışı ihlallerine maruz kalanlar ve yakınları KDP’li güçlerin bu uygulamalarını şiddetle kınıyor ve bu sorunun bir an çözülmesi için ilgili kesimleri göreve çağırıyor.

DAİŞ’E KARŞI SAVAŞIP YARALANANLARA DA İZİN YOK

Tüm dünyanın başına bela olan DAİŞ çetelerine karşı eşsiz bir direniş gösterip yaralanan QSD, YPG ve YPJ savaşçılarının Başûrê Kürdistan’a gidip tedavi olmaları da engelleniyor. KDP asayişi geçmek isteyen yaralıları engelleniyor. Başûrê Kürdistan’da yaralılara yardım edenler de KDP güçlerince tehdit ediliyor.

KAPI KAPANIRSA

Til Koçer Sınır Kapısı’nın kapalı olması nedeniyle ambargo altında olan Kuzey ve Doğu Suriye bölgesi, Sêmalka Sınır Kapısı’nın kapanması durumunda büyük zorluklar yaşamaya başlar. Rojava yönetimi uygulamaların ardından geçtiğimiz Haziran ayında kapıyı kapatma kararı aldı. Ancak Rojava yönetiminin bu durumu kabul etmediği ve kapıyı kapattığını görenler ‘Rojava kapıyı kapatmak istiyor’ diyerek sorunu Rojava yönetimine mal etmek istediler. Rojavalı yetkililer ise, “Halkımızın onurlu bir şekilde gidip gelmesini istiyoruz’ diyerek yanıt verdi.

Sêmalka yönetimi kapının kapatılmasının nedenlerini şöyle belirtmişti:

1- Yolcular istihbaratı bilgilerinin olduğu bir form doldurmak zorunda kalıyor. Yeni evli, hasta, kadın 48 saat Başûrê Kurdistan’dan onay beklemelidir. Birçok yolcu acil bir şekilde geçiş yapmak durumundadır. Örneğin kanser hastaları Başûrê Kürdistan'da tedavi ediliyor. Yine evlenecek kişiler büyükelçiliklere gerekli başvuruları yapmak zorunluluğundan kaynaklı geçmek durumundadır. Aynı şekilde Kobanê ve Şehba’dan gelerek sınır kapısından geçecek olan kişiler de onay işlemleri tamamlanana kadar Qamişlo’da beklemek zorunda kalmaktadırlar.

2- Habur Sınır kapısında yolcular saatlerce bekletiliyor. Sorguya çekiliyor.

3- Tedavi için Başûrê Kurdistan’a giden yaralılar gayri insani bir tepki ile karşılaşıyorlar. İstihbarati süreçlerden geçiriliyorlar.

4- Habur Sınır kapısına kendisi hakkında forum bırakmayan kişilerin acil geçişlerine de izin verilmiyor.