Rojava’da 19 Temmuz devrimi ile birlikte sadece askeri anlamda bir gelişme yaşanmıyor. Hayatın neredeyse tüm alanlarında eksiği ve fazlası ile gelişmeler yaşanıyor. DAİŞ, El Nusra ve Ehrar û Şam gibi çete gruplarının saldırıları altındaki Rojava kantonlarında yeniden inşa kapsamında çalışmalar yürütülürken, tarım ve ekonomi alanında da gelişmeler yaşanıyor.

Özerk yönetim kurumları komün, kooperatifçilik gibi faaliyetleri örgütleyerek zengin ve fakir ayrımını ortadan kaldırıyor. Özerk yönetim kurumlarından olan toplumsal kalkınma ekonomisi de hem ticari alanda hem de tarım alanında faaliyetler örgütlüyor.

Cizîr kantonuna bağlı Dırbesiye kentinde ANF olarak Toplumsal Kalkınma Ekonomisi merkezine giderek çalışmalar hakkında bilgi alarak, Dırbesiye Toplumsal Kalkınma Ekonomisi yöneticilerinden Xalıd Şexo ile kooperatif çalışmaları üzerine bir söyleşi yaptık.

“Koperatif çalışmalarımız her ne kadar bizim istediğimiz düzeyde ilerlemiyor olsa da çalışmalarımızı sürdürmekten vazgeçmiyoruz. 1. Ekonomi Konferansı ve ‘Edi bese koçberti’ hamlesi ile çalışmalarımıza hız verdik” diyen Şexo, 2015’te ekonomi alanında tarım alanındaki çalışmalarının sonuç alıcı ve olumlu olduğunu söyledi.

Dirbesiye tarım ve ticaret kooperatiflerinin 300 üyesi olduğunu da belirten Şexo, “Bu kooperatiflerin amacı iç ve dış güçlerin halklar arasında ekmeye çalıştığı nifak tohumlarını boşa çıkartmaktır. Biz de kooperatifçiliği geliştirerek bu planları boşa çıkardık diyebiliriz.

Farklı halk ve inanç kesimlerinden oluşan 300 kooperatif üyesi olarak el ele verdik ve birçok alanı tarıma açtık. Kooperatifçiliği geliştirerek zengin-fakir ayrımını ortadan kaldırdık. Kooperatiflerin esas amacı ve önemi de budur zaten” dedi.

‘KATILIM BEDELİ KOOPERATİFÇİLİĞİN GELİŞTİRİLMESİ VE YAYGINLAŞTIRILMASI İÇİN KULLANILIYOR’

Bu kooperatiflerin içerisinde farklı halk ve inanç kesimlerinden insanların, toprak sahiplerinin, toprak sahibi olmayanların, zengin, fakir herkesin yer aldığını da sözlerine ekleyen Şexo şöyle devam etti: “Ticaret kooperatiflerine katılım bedeli olarak 15 bin Suriye lirası alıyoruz. Ancak kooperatiflere hiçbir geliri olmayan ve katılım bedeli ödeyemeyen insanları da dahil ettik.

Katılım bedeli olarak aldığımız paralar ile kooperatifçiliğin geliştirilmesi ve daha da yaygınlaştırılması çalışmaları yürütürken, kimi projelere de imza attık. Örneğin projelerimizden biri su üretim merkezi. Bu su üretim merkezinin üretilecek olan su markasının adının da ‘ROJ AV’ olacağını söyleyebilirim size.

Bu su üretim merkezi içinde şu an en son teknoloji makinaları alınmış durumda. Günlük 100.000 metre küp su üretimi yapmayı hedefliyoruz. Ayrıca burada pet şişe üretimi de yapılacak. Çalışmalardan elde edilecek aylık gelir ise 150 milyon Suriye lirası olacağını tahmin ediyoruz.

Elde edilecek olan bu geliri de kooperatif üyeleri baz alındığında kişi başına düşecek gelirin 840 bin Suriye lirası kazanç elde edeceğini tahmin ediyoruz.”

‘İŞSİZLİĞİN ÖNÜNE GEÇMEYİ PLANLIYORUZ’

Kurulacak olan bu merkez ile işsizliğin önüne geçmeyi planladıklarını da vurgulayan Şexo, “Tarım ve ticaret kooperatiflerimize üye olmak isteyenler gelirlerine göre katkıda bulunabilir ve kooperatiflere üyelik hakkı kazanabilir. Maddi imkanı olmayanlara pozitif ayrımcılık uyguluyoruz ve onları kooperatife üye yapıyoruz” dedi.

Dirbesiye kent merkezi ve çevre köyler de dahil edildiğinde nüfusunun yaklaşık 100 bin olduğunu da belirten Şexo, bu nüfusun bir kısmının kooperatiflerde yer aldığını sözlerine ekledi.

“Dırbesiye'deki kooperatif çalışmalarımız her geçen gün istediğimiz seviyeye doğru pozitif yönde bir gelişme gösteriyor” diyen Şexo, ürünlerin de halkla paylaşılacağını, amaçlarının da kendi topraklarında kalmak ve göçün önünü almak olduğunu söyledi.

Ticaret kooperatifinde şu anda 3631 kişinin katıldığını, katılım payının da 15 bin Suriye lirası olduğunu vurgulayan Dırbesiye Toplumsal Kalkınma Ekonomisi yöneticilerinden Xalıd Şexo, Tarım Kooperatifinde ise 2038 kişinin katıldığını, katılanlardan 52’sinin maddi durumunun iyi olmadığını belirtti. Şu anda 39.611 dönüm arazinin de ekildiğini ekledi.

Jidede ve Fewira köylerinde komünler oluşturulduğunu da vurgulayan Şexo, “Bu iki köyde yaklaşık 55-60 yaşıyor. Köylerde arpa, buğday, mercimek, susam vb. ekini yapılıyor. Her iki köyde yaklaşık 6 bin 500 dönüm arazide ekin yapılmıştır.

Bu köylerde komün sandığı kurulmuş durumda üretimden elde edilen kazançların % 70'i bu komün sandığına aktarılacak ve köylüler buradan gelirlerini elde edecek. Komünlerin temel amacı insanlarımıza yardım ederek, yaşamlarını kolaylaştırmak ve maddi durumu iyi olmayanlara daha fazla yardım etmek.

Dırbesiye halkı her zaman Kürt özgürlük hareketinin çalışmalarında yerini almış ve almaya devam ediyor. Bu kazanımlar durduk yerde elde edilmemiştir. Şehitlerimiz sayesinde, örgütümüz sayesinde olmuştur. Biz bu inançla yola çıktık, böyle de devam edeceğiz” diye konuştu.