Mamê Rişê, Kürtlerin Che Guvera’sı. Sınırlar aşan, sürgünün, yokluğun, açlığın, ölümün diz çöktüremediği, özgürlüğe adanmış bilinmeyen bir kahraman, bir efsane. An gelir Filistinli çocuklarla yan yana İsrail faşizmini taşlar, an gelir Kürdistan dağlarında Saddam Enfaline karşı en önde zulmün üzerine yürür. Ve an gelir kanlı bir ihanet hançerine kurban gider.

Mamê Rişê sizlerin, bizlerin belki de ancak şahadetinden sonra ismini duyduğu, ancak daha yaşarken milyonlarca Kürdün gönlünde taht kurmuş bir özgürlük savaşçısı, bir halk kahramanıdır. O, ismi Türkülere, şiirlere nakşedilmiş bir adanmış hayattır. Çocuklar onun ismini alır. Anneler çocukları Mame Rişe gibi olsun diye tanrıya dualar okur. O, ne bir masal ne de bir film kahramanıdır. O ülkesinin özgürlüğüne adanmış olsa da ihanetin hançeri yüreğine saplanmış gerçek bir devrimcidir.

Mamê Rişê’nin şahadet yıl dönümünde silah arkadaşı Suwar Baweyi ve Mame Rişe’nin eşi Kjan Hesen Kerim, onun özgürlük mücadelesini ANF’ye anlattı.

ÇEMÇEMAL’DEN FİLİSTİN İNTİFADASINA

1952’de Süleymaniye’nin Çemçemal ilçesine bağlı Taleban köyünde çiftçi bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelen Mame Rişe gençlik yılları babasının çiftçilik işlerine yardım etmekle geçirdi. 1960’lı-70’li yıllarda dünyada gelişen devrimci gençlik hareketlerinden etkilenen Mame Rişe, takvim yaprakları 1971’i gösterdiğinde içinde kabaran mücadele ateşi Mame Rişe’yi Filistin’e götürdü. O artık Filistinli çocuklarla yan yana İsrail işgaline karşı mücadele saflarındaydı.

O ARTIK BİR PEŞMERGEDİR

Filistin’de bir süre kaldıktan sonra Saddam’ın Kürtlere dönük katliamlarına karşı mücadele saflarında yer almak için 1978 yılında Kürdistan dağlarına dönerek, peşmerge olan Mame Rişe, Kerkük’ün Cebari ve Karahasan mıntıkasında sınırında bir müfreze oluşturdu.

Mamê Rişê’nin silah arkadaşı Suwar Baweyi o yılları şöyle anlatıyor: “Mamê Rişê bu alanda çok önemli ve başarılı eylemler yaptı. Hiwa Baroyi isimli peşmerge komutanı ile 3. Ve 4. peşmerge alaylarını oluşturdular. Mame Rişe’nin alayının ismi Cebari 4. Alayı idi. Mamê Rişê şehit düşene kadar da bu alayın komutanlığını yaptı. Defalarca rütbesi yükseltilmek istendi. Ancak o kabul etmedi. Sürekli peşmergeyle, halkla iç içe olmak istiyordu. Sadece bulunduğu alanda değil, başarılarıyla tüm Kürdistan’da tanınmaya başlamıştı. Hem savaşçılığı hem yurtseverliği hem de adaletiyle çok sevilen sayılan bir kişiydi. O daha yaşarken bile gençliğin kahramanıydı.”

Mame Rişe savaşçılığı kadar yurtseverliğiyle de ün yapar. Eşi Kjan Hesen Kerim, Mame Rişe’nin yurtseverliğini şöyle anlatıyor: “O gerçek bir ülke sevgisiyle doluydu. Evlendikten ben senin ve ülkemin sevgisini birlikte yaşamak istiyorum dedi. Onun için ismimin Nıştıman olmasını istedi. Ben de kabul ettim.”

‘YERİ DOLDURULAMAZ BİR YOLDAŞTI’

Mame Rişe, yurtseverliği, yiğitliği kadar arkadaşlığıyla insanları etkileyen bir kişi. Yoldaşı ve silah arkadaşı Suwar Baweyi, Mamê Rişê ile tanışmasını ve arkadaşlığını şöyle anlatıyor: “1970’lerin sonunda peşmergeliğe başladım. 81’de Karadağ’a geçtim. O dönem Mame Rişe ile tanıştım. O dönem peşmerge sayısı azdı. Ben Karahasan köyündenim. Onun için o alanları iyi biliyordum. Araziye hakimdim. Mamê Rişê’de bundan dolayı beni birliğine aldı. Ben de açıkçası onunla savaşmayı çok istiyordum. O dönemden Mamê Rişê’nin şahadetine kadar da birlikteydik. İyi bir arkadaşlık, dostluk kurduk. Benim hayatımda yeri doldurulamaz bir yoldaştı.”

MAMÊ RIŞÊ ŞEHİT DÜŞER AMA NAMI YAŞAR

Mamê Rişê, peşmergelik döneminde başarılarıyla tüm Güney Kürdistan’da nam salar. Peşmerge olmak isteyen tüm gençler Mame Rişe’nin komutasında, onunla birlikte savaşma hayali kurar. Arkadaşı Baweyi bunun nedenini ise şöyle açıklıyor: “O gerçek bir yoldaştı. Adaletiyle, insan severliğiyle çekim merkeziydi. Çok iyi hatırlıyorum, herkes Mame Rişe’nin komutasında yer alma, onunla arkadaşlık, yoldaşlık yapmak için elinden geleni yapardı. Şahadetinden sonra yerine başkaları geldi, yıllar geçti ama o birlik hep Mamê Rişê’nin birliği olarak anıldı. İsmi dillerde, zihinlerde yer edinmişti.”

O DÜŞMANA BÜYÜK KORKUYDU

Mame Rişe’nin namı sadece Kürtler arasında yayılmaz. Düşman da Mamê Rişê’yi yakından tanır. Onun için mümkün olduğunca onun olduğu alanlara kimse saldırmak istemez.

“Bizim tarafımızda ne kadar seviliyor idiyse düşmana da o denli korku salmıştı. Mamê Rişê’nin olduğu yere öyle çabuk çabuk saldırı yapılamazdı. Olsa bile sonuç alamazdı. Onun için Mamê Rişê düşmana da bir korkuydu” diyor silah arkadaşı Baweyi.

‘EN BÜYÜK HAYALİ 4 PARÇA KÜRDİSTAN’IN ÖZGÜRLÜĞÜYDÜ’

Mamê Rişê’yi tanıyan herkes onun gerçek bir yurtsever olduğunu söyler. “Tüm amacı özgür ve bağımsız bir Kürdistan’ı görmekti” diyen Baweyi Mame Rişe’nin yurtseverliğini şöyle anlatıyor: “Onun tek hayali özgür bir ülkede yaşamaktı. Tüm yaşamını da buna adadı. Bunu sürekli dillendirirdi. O sadece Güney Kürdistan’la sınırlı değildi. Sürekli diğer parçalar için de düşünceler tasarlar, hayaller kurardı. Sadece bir asker değildi. Bir siyasetçiydi, bir dava insanıydı. Eğer yaşasaydı dört parça için mücadele etmek için her şeyi yapardı. Ama maalesef ömrü buna yetmedi. Hiç beklenmeyen bir zamanda şehit düştü.”

İHANETLE GELEN ŞAHADET

Mamê Rişe’nin para karşılığı Baas rejimi için cahşlık yapan Kürtleri hedef almak istemediğini ve onları o yoldan çevirmek için her şeyi yaptığını ifade eden Niştîman ana şunları anlattı: “Mamê Rişe kendileri ile savaşmayan Kürt koruculara silah sıkılmaması konusunda, peşmergelere talimat vermişti. Mamê Rişe, ‘Baas rejimini yıkacağız’ diyordu, onun için devlet ve ordu dışında bizim kimse ile sorunumuz yok, diyordu. Muhaberat müsteşarı bazı Kürt asker ve korucuları çağırıp ‘kim Mamê Rişe’yi öldürebilir’ diye sormuş. Tahsin Şaweys adındaki cahş ‘ben yapabilirim’ demiş. Mamê Rişe, cahşların bulunduğu bir bölgeye gidip onlarla konuşmak istiyordu. Onların da Kürt olduklarını söyleyerek onları öldürmek istemiyordu. Ben, Mamê Rişe’yi o akşam cahşların yanına gitmemesi konusunda uyardım. Onlara kendileri ile savaşmadıkları müddetçe onları hedef almayacaklarını söylemek istediğini ve bunun dışında onlarla işinin olmadığını söyleyip biraz sinirlendi. O kadar yurtsever ve iyi kalpli bir insandı. Maalesef Mamê Rişe 24 Ocak 1985'te, hain bir komplo sonucu çadırındayken, yoldaşları Serdar ve Muhsin’le birlikte katledildi.”

Mamê Rişê düşmana karşı savaşırken iç ihanetin kurbanı olur. Ama şimdiye kadar da kimin niye vurduğu, neyi amaçladığı ortaya çıkmadı. Ama böyle olsa da, Mamê Rişê gerçek bir kahraman, efsane olarak halkının gönlünde taht kurdu. Bugün binlerce Kürt genci halen ondan ilham almaya ve halkının özgürlüğü için mücadele etmeye devam ediyor.