Doğu ve Güney Kürdistan sınırında mayınla temizleme ekiplerinde yer alan Esxer Esedi adlı Kürt, mayın patlaması soncu yaşamını yitirdi.

Serdeşt yakınlarındaki Dupize sınır bölgesinde mayın temizleme çalışmaları sırasında yaşanana patlamada ağır yaralanan Esxer Esedi'nin kaldırıldığı hastanede kurtarılamadığı bildirildi. Esed'in İlam nüfusuna kayıtlı olduğu öğrenildi.

19 Ekim günü de Doğu Kürdistan’ın Merivan kentine bağlı Nişkaşê köyünde bulduğu mayınla oynayan 7 yaşındaki bir çocuk ağır yaralanırken, 8 yaşındaki Geşin Kerimi isimli çocuk ayağını kaybetmişti.

Kürdistan mayın kirliliği konusunda Afganistan ve Angola'dan sonra üçüncü sırada yer alıyor. İran-Irak sınırı dünyada en çok mayın bulunan sınır bölgelerinin başında geliyor. Bu bölgedeki mayın yoğunluğu İran-Irak savaşında kaynaklı. Hem Güney, hem Doğu Kürdistan’da her yıl yüzlerce kişi bu mayınlara basarak sakat kalıyor ya da hayatını kaybediyor.

BM Özel Raportörü Ahmed Şahid, İran'daki ihlallere ilişkin Ekim ayında yayınladığı raporda İlam, Kirmaşan, Sine, Urmiye ve Kuzistan eyaletine bağlı Erebakinci bölgesinde 20 milyon mayının bulunduğuna dikkat çekmişti. Raporda göre bu mayınlardan dolayı günde ortalama 2 kişinin yaşamını yitirirken, bunların yüzde 40’ının 14 yaşının altında olduğu belirtiliyor.

SADECE DOĞU TARAFINDA 16 MİLYON MAYIN

İran kaynaklarına göre de sınır bölgelerindeki 4 milyon hektarlık alanda 12 ile 16 milyon arasında mayın bulunuyor.  İran, Irak ile olan sınır bölgelerinde sınırlı miktarda ve ilkel yöntemlerle mayın temizleme çalışmaları yürütüyor.

Saddam rejimi tarafından döşenen mayınların ömrü 40 yıla kadar varabiliyor. Kürdistan coğrafyasına döşenen mayınların en tehlikelisi Wanmara mayınları olarak biliniyor. Bu mayın adını İtalyan bir kadından alıyor. Kocası tarafından aldatılan İtalyan Wanmara, yaylı özelliğe sahip bu mayını yapar ve kocası eve gelmek üzereyken yoluna döşer. Mayın kocasında patlar, iki bacağını yitirir. İtalyanlar, yaylı özelliğe sahip Wanmara'yı daha da geliştirerek basılması durumunda kemere kadar yükselmesini sağlar.  Bu mayın, basan kişiyi gövdeden ikiye parçalayacak güce sahip. 1400 parçaya sahip Wanmara'dan Kürdistan'ın güneyinde milyonlarcası ekili duruyor.

TEMİZLENMESİ 50 YIL ALACAK

Güney Kürdistan Federal Yönetimi ise konu hakkında NATO’dan yardım istedi.  14 ve 15 Kasım 2013 tarihlerinde Brüksel'deki NATO konferansına katılan Peşmerge Bakanlığı Genel Sekreteri Cebar Yawer, Kürdistan bölgesinin mayın, kimyasal silah artıkları ve diğer silah artıklarından temizlenmesi konusunda işbirliği istedi.

Kürdistan Bölgesi Hükümeti Planlama Bakanı Elî Sindî, bu yılın başında yaptığı bir açıklamada mayınlı araziler konusunda Kürdistan Bölgesi'nin dünyada üçüncü sırada yer aldığını belirterek mayınlı arazilerin temizlenmesinin 50 yıldan fazla süreceğini belirtmişti.

Kürdistan’daki mayınları temizleme konusundaki en büyük sorunlardan biri mayın haritalarının kaybolmuş olması. Örneğin Sadam Hüseyin yönetimi yıkıldıktan sonra bu ülkenin mayın haritaları da yok edildi. Bu nedenle Güney Kürdistan mayınlarının haritaları bulunmuyor.