24 Nisan Ermeni Soykırımı'nın konuşulmayan yanı, el deðiştiren sermaye oldu. Ýttihat ve Terakki'nin kadroları, soykırımdan geçirilen Ermenilerin mallarına el koyarken, bazıları da önce devlet hazinesine geçirildi, ardından satıldı. Bugün için kritik soru şu: Ermenilerin birikimlerinin üzerinde bugün kim/kimler oturuyor?

24 Nisan, Anadolu'da 1.5 milyon Ermeni'nin katledilmesiyle sonuçlanan Ermeni Soykırımı'nın başladıðı gün. Ýstanbul'da 220 Ermeni aydının, bir trene bindirilerek Çankırı ve Ayaş'a gönderilmesiyle başlayan soykırım sürecinde, yok edilen 1.5 milyon Ermeni'nin mezar yerleri bile bilinmiyor.

Ýttihat ve Terakki'nin "etnik temizlik" projesi olarak devreye sokulan soykırımın bir başka unsuru da, Ermenilerin geride bırakmak zorunda kaldıkları birikimlerine el konulması oldu.

'EMVAL-Ý METRUKE'

"Emval-i metruke" denilen bu birikimler, Ýttihatçı kadrolar ile yerel eşraf arasında pay edildi. Etnik temizliðin en önemli sonuçlarından biri de mülklerin el deðiştirmesi ve sermayenin 'Türk'leştirilmesi oldu.

Dönemin gazetelerinde çıkan defterdarlık ve mahkeme ilanlarında kimlerin mülklerine el konulduðu, bu mülklerin devlet adına nasıl satıldıðı ya da kiraya verildiði açık bir şekilde yazıyor.

El deðiştirilen toprakların büyük bir bölümü de Mardin'de bulunuyor. Mardin'de yayınlanan Ulus Sesi adlı gazetenin sayfalarında söz konusu ilanlara sıkça rastlanıyor.

Dönemin gazetelerinde Vilayet Deftardarlıðı'ndan verilen ilanlarda, "Mıksı Mıhı Dokmak, Kırathak Kızı Mero, Circi Koçhisazlı, Ose Sahip, Melki oðlu Abdalo gavuru" gibi soykırım kurbanı Ermenilere ait, hane ve tarlaların, açık artırmayla satışa sunulduðu görülüyor. Aynı ilanlarda, sıkça "hazineye geçen" ifadesi dikkat çekiyor.

KÝLÝSE MÜLKLERÝ BÝLE SATILDI

Kilise mülkleri bile mahkeme kararıyla, gazete ilanıyla satışa çıkarılıyor. Ulus Sesi Gazetesi'nde yer alan ilanlardan biri şöyle: "Ýlyas muhtar oðlu cercis ile Yusuf ve melki ve hazine aralarında meşaan müşterek Mardin'in Çabuk Mahallesi'nde vaki yemini kilise hanesi yesari cephe ve arkası tarikiam ile mahdut [500] lira kıymetli bir ve sözügeçen mahallede vaki yemini illo velet hişmi arkası mukaddema amsih biyaz elyevm Hüseyin gammi haneleriyesari ve cephesi tarik ile mahdut ve 200 lira kıymetli bir ki ceman iki bab hanenin izalei şuyusuretiyle satılmasına karar verilmesi üzerine açık artırma suretile müzayedeye çıkarıldı. Birinci müzayede günü 22-7-935."

SOYKIRIM ÝTÝRAFI GÝBÝ MAHKEME KARARI

Ermenilerin el konulan malların satışına ilişkin mahkeme ilanlarında "yeri bilinmediði için kendisine tebligat yapılmadıðı" şeklinde ifadeler de yer alıyor. Bu ifadeler de, binlerce Ermeni'nin geride hiçbir iz bırakmadan bir anda yok edildiðinin itiraflarından biri olarak dikkat çekiyor.

O ilanlardan biri şöyle: "Derik Asliye Mahkemesi'nden...Müddei Derik'in Rutan Mahallesi'nden Abdullah oðlu Seyithan tarafından açılan ellisekiz kıta susuz tarladan ibaret Kızıl Köyü'nün satılması suretiyle şuyuun izalesi davasının Derik Sulh Hukuk Mahkemesi'nde yapılmakta olan muhakemesinde müddei aleydar Mardin'in Babulcedit Mahallesi'nde Hanna Kaspar oðlu Apkar veresesinden oðlu Aziz'in hududu milli haricinde olduðu ve yeri bilinmediði için kendisine tebligat ifası mümkün ogörülmediðinden ilanen tebligat ifasına karar verilmiş ve muhakeme 7.9.936 pazartesi saat 9'a bırakılmıştır."

ANF NEWS AGENCY