Kürt edebiyatının önemli isimlerinden Mehmed Uzun ölümünün 5. yıldönümünde Stockholm’de Ýşçi Eðitim Merkezi’nde düzenlenen bir etkinlikle edebiyatçı, sanatçı arkadaşları ve dostları tarafından anıldı.

Sunuculuðunu Gazeteci-Yazar Mustafa Can’ın yaptıðı etkinlikte konuşanlar arasında Ýsveç ve Kürdistanlı edebiyat ve sanatçıların yanı sıra Uzun’un uzun yıllar yaşadıðı Sundbyberg bölgesinin Belediye Başkanı da bulunuyordu.

Anma etkinliðinin ilk konuşmasını Kürt sanatçı Ciwan Haco yaptı. Haco, dostu ve yakın arkadaşı Uzun’un Kürt dili ve edebiyatına önemli katkıları olan deðerli bir sanatçı olduðunu, eserleri ile yaşayacaðını söyledikten sonra Türkiye ve Kuzey Kürdistan’da Kürtçenin hala yasaklı bir dil muamelesine tabi tutulduðuna dikkat çekti. Uzun’un Kürt diline kimlik kazandıran bir aydın olduðunu söyleyen Haco Kürtlerin tıpkı diðer halklar gibi bir gün özgürlüklerini kazanacaklarına olan inancını dile getirdi. Daha sonra Uzun’un kaleme aldıðı 5 Kürt gencinin katledilmesini anlatan destanını seslendirdi.

Şair Katerina Frostenson boynundaki şalın Mehmed Uzun’un hediyesi olduðunu söyledikten sonra Uzun’un romanı “Nar Çiçeklerini”ndeki betimlerini ele aldı ve bazı bölümleri okudu.

SÜRGÜNE MAHKUM EDÝLECEÐÝNÝ BÝLMESÝNE RAÐMEN KÜRTÇE YAZDI

Gazeteci-Yazar Arne Ruth uzun yıllar Uzun’la aynı semtte oturduklarını ve yakın dostu olduðuna dikkat çektikten sonra Uzun’un Ýsveç toplumunda örnek alınması gereken edebi bir kişilik olduðunu söyledi. Uzun’un inkar edilen bir dil olan Kürtçede yazmayı yeðlediðini, bunu kendisini ömür boyu sürgünde yaşamaya mahkum ettiðini bilmesine raðmen yaptıðını ifade etti. Mehmed Uzun’un yumuşak görünüşünün tersine düşüncesinden taviz vermeyen bir kişiliði olduðunu, bundan dolayı da Türk devletinin Uzun’u dize getiremediðini söyledi.

Kürt Yazar Omar Sheikhmous Uzun’un kanser tedavisi gördüðü Dıyarbakır’da toplumsal gelişmeleri izlemeyi sürdürdüðünü “Amerika’nın Sesi” radyosuyla yaptıðı söyleşide Hrant Dink’in katledilmesini, Orhan Pamuk aleyhine açılan davaları ele alarak eleştirdiðini, düşünce ve ifade özgürlüðünü savunmayı sürdürdüðünü söyledi. Sheikhmous bundan yıllar önce iki Kürt gencinin, Mahmut Baksi ve Mehmed Uzun’un Ýsveç’e gelmelerine yardımcı olmaktan mutluluk duyduðunu, her ikisinin de edebiyatta büyük başarılar göstererek Ýsveç edebiyat dünyasında kendini kabul ettirdiklerine dikkat çekttikten sonra şunları söyledi. “Mehmet çok geç yaşlarda Kürtçede yazmak için çok büyük çaba harcadı. Türkiye’de Kürt dilinin yasak olmasına raðmen klasik Kürt eselerinden ve edebiyatından öðrendiði gibi onu modernleştirdi . Kürt romanının kırmançı lehçesinin yol göstericisi oldu.”

Yazar Agneta Pleijel Uzun’un sadece Kürt edebiyatı deðil Ýsveç edebiyatıyla ilgilenen ve Ýsveçce eserler yazan bir edebi şahsiyet olduðunu söyledi. Ýsveçli yazarları yakından takip ettiðini ve dostluklar kurduðunu söyleyen Pleijel Uzun’un edebi çalışmalarının yanı sıra Kürdistan’dan gelen göçmenlere yardımlar da bulunduðuna da deðindi.

TÜRKÝYE PROVOKASYONUNDA BAŞARILI OLAMADI

Yazar Kjell Esmark Uzun’un Kürt dili ve kültürünü savunduðu için hakkında pek çok dava açıldıðını ve davalardan bazılarını izlemek amacıyla Türkiye’ye gittiðinde mahkemedeki izlenimlerini anlattı. Uzun’un yargılandıðı davada Kürt dili ve kültürünü edebi bir dille savunmasının gözlerini yaşarttıðını ve mahkemenin beraat ile sonuçlandıðını söyledi.

Gazeteci-Çevirmen Seyitxan Anter Uzun’un mülteci olarak geldiði Stockholm’de politik mültecileri birleştirmek amacıyla büyük çaba gösterdiðini, cenazesinin de Diyarbakır’da deðişik parti ve görüşlerden Kürtleri bir araya getiren bir platforma dönüştüðünü söyledi. Anter Türk devletinin Uzun ile Kürt Özgürlük Mücadelesi arasında tüm provokasyon yaratma çabalarına karşın bunu başaramadıðına da dikkat çekti.

Yazar Fırat Ceweri Ýsveçli Yazar Maria Modig ile birlikte 21 Eylül’de PEN’i temsilen Diyarbakır’daki KCK duruşmalarına gözlemci olarak katıldıklarını, KCK tutuklularının 3 yıldan beri cezaevlerinde tutulduklarını hatırlattıktan sonra bundan 20 yıl önce katledilen Kürt Yazar Musa Anter’i anma toplantısındaki gözlemlerini aktardı. Anter’in Kürtçe yazdıðı baskı ve tehdit edildiðini, yıllarca cezaevinde yatmak zorunda kaldıðını, işkenceye maruz kaldıðını söyledi.

Ceweri, Uzun’u 1980’de Türkiye’deki askeri darbe döneminden önce tanıdıðını ve birlikte edebi çalışmalar yürüttüklerini belirtikten sonra Uzun’un arkadaşları ve dostları ile çatışmaktan kaçınan bir kişiliði olduðunu söyledi.