Irak’ta parlamento seçimlerinin üzerinden 5 ay geçtikten sonra, cumhurbaşkanının seçilmesinin ardından yeni hükûmeti kurmak için 2 Ekim akşamı Adıl Abdulmehdi görevlendirildi. Yasal olarak Abduhmehdi'nin 30 gün içinde yeni hükûmeti kurması gerekir. Abduhmehdi, bunu yapamadığı takdirde hükûmeti kurmak için yeni bir görevlendirme gerekiyor. Yasal sürenin üçte ikisi geride kaldı. Geride kalan yaklaşık yirmi günlük sürede görüşme trafiği oldukça yoğundu. Abdulmehdi, hemen hemen tüm parti ve listelerle görüştü. Parti ve listeleri hükûmette yer almaları için ikna etmeye çalıştı. Yine parti ve listelere verilecek bakanlıkları kendilerine iletti. Parti ve listelerin istediği bakanlıklara karşı kendisinin öngördüğünü onlara aktardı. Geride kalan yaklaşık yirmi günlük süre içinde en yoğun trafiğin olduğu yer Başûrê Kurdistan oldu. Fetih, Sariun ve Hikme listeleri başta olmak üzere Sünni listelerin heyetleri geride kalan yaklaşık yirmi günlük süre için ayrı ayrı Hewler ve Süleymaniye’yi ziyaret etti. Bu ziyaretler sonrasında yapılan açıklamalarda, Bağdat-Hewler ilişkileri, Irak ve bölgede yaşanan siyasal gelişmelerin ele alındığı yansıdı. Gerçekte ise kurulacak yeni hükûmetin ele alındığı biliniyor.

HANGİ PARTİ NE İSTİYOR?

Abdulmehdi'nin önümüzdeki hafta içinde kabinesini açıklayacağı belirtiliyor. Görüşmelerde, liderliğini Mukteda El Sadr’ın yaptığı Sariun listesi ve koalisyonunun, yeni hükûmete bakan vermeyeceğini Abdulmehdi’ye ilettiği belirtiliyor.

Alınan bilgilere göre, Sadr, yeni hükûmete bakan vermeyeceği ancak bir yıl kurulacak yeni hükûmete destek vererek deneyeceği, yeni hükûmet beklentilerini karşılarsa desteğini sürdüreceği, karşılamazsa da hükûmeti devireceğini Abdulmehdi'ye aktardı.

Sariun Listesi ve koalisyonunun yanı sıra Fetih Listesi ve koalisyonu da yeni hükûmete bakanlık vermeyeceğini açıkladı. Fetih Listesi yeni hükûmete bakanlık vermezken, birlikte hareket ettiği eski başbakan ve şimdiki Cumhurbaşkanı Kanun Devleti Partisinin Lideri Nuri Maliki’nin cumhurbaşkanı yardımcılığı görevini devam ettirmesini istedi.

Yeni hükûmeti kurmak için görevlendirilen Adıl Abdulmendi önümüzdeki hafta kabinesini açıklayacak. Abdulmehdi’nin açıklayacağı yeni kabinede Sariun ve Fetih liste ve koalisyonları yer almayacak. Sariun ve Fetih liste ve koalisyonları 12 Mayıs seçimlerinden birinci ve ikinci çıkan liste ve koalisyonlar. Abdulmehdi’nin açıklayacağı yeni hükûmet kabinesinde seçimlerden birinci çıkan Sariun ve ikinci çıkan Fetih listesinin yer almaması nasıl bir hükûmetin olduğu ve bu hükûmetin ne kadar ayakta kalabileceğini de gösteriyor. O yüzden daha şimdiden bu hükûmetin çok fazla ayakta kalma şansının olmadığını söylemek yanlış olmaz. Zira her ne kadar bu listeler hükûmete dışarıdan destek vererek "bir yıl gibi bir süre deneyeceğiz" deseler de herhangi bir durumda hükûmeti devirmekle baskı yapıp isteklerini yaptırma yoluna gidebilecekler. O yüzden baskı altında ve ayakta kalma şansı oldukça düşük bir hükûmet kurulacak.

KDP VE KÜRTLER NE İSTİYOR?

Yeni kurulacak Irak hükûmetinde diğer tüm bileşenler, inançları temsil eden parti ve listelerde olduğu gibi Kürtler, kilit rol oynuyor. O yüzden hükûmet kabinesinde her bileşen ve inanca göre tahsis edilmiş bakanlık yada görevler var. Şu ana kadar Irak’ta kurulan hükûmetlerde Kürtlere 3 bakanlık verilmişti. Bu bakanlıklardan biri KDP, biri YNK, biri de Goran’a verilmişti. Yeni hükûmette de Abdulmehdi bunu esas almayı düşünüyor. Ancak alınan bilgilere göre, KDP'nin bu sefer dört bakanlığın verilmesini istediği belirtiliyor. Kürtlerin bu kilit noktadaki rollerini diğer partilerden daha çok KDP kullanmak istiyor. Onun için Abdulmehdi’nin hükûmeti kurmak için görevlendirilmesinin üzerinden geçen yirmi günlük süre içinde Neçirvan Barzani iki kez Bağdat’ı ziyaret etti. Neçirvan Barzani’nin, Bağdat ziyaretlerinde Kürtlere üç değil de dört bakanlığın verilmesini istediği belirtiliyor. Her ne kadar Kürtlere verilmesini istediği gibi görünse de talep edilen bakanlıklardan ikisinin kendilerine verilmesini istediği için Kürtlerden çok kendi partileri için bu talepte bulundukları açığa çıkıyor. O yüzden KDP’li yetkililer hep "alınan oy oranına göre partilere yaklaşım olsun" şeklinde açıklamalarda bulunuyor.

Görüşmelerde KDP'nin özellikle Maliye ve Gümrük Bakanlığı'nı istediği belirtiliyor. Bu bakanlık 2014-2016 yılları arasında KDP’deydi. KDP bu bakanlığa 2003 yılındaki geçici yönetim döneminden 2014 yılına kadar Irak Dışişleri Bakanlığını yapan Hoşyar Zebari’yi kaydırmıştı. 2016 yılında Zabari, yolsuzluk yaptığı ve yolsuzluğu belgelendiği için bu bakanlıktan azledilmişti. Ancak KDP kurulacak yeni hükûmette de bu bakanlığı istiyor.

BÖLGESEL SEÇİM SONUÇLARI HÂLÂ AÇIKLANMADI, NEDEN?

Irak’ta kurulacak yeni hükûmet için çalışmalar, açmazlar, handikaplar bu şekilde sürerken, Başur’da da 30 Eylül’de yaşanan bir seçim süreci oldu. Seçimlerin sonuçlarının yasal olarak 72 saat içinde açıklanması gerekirdi. Ancak üzerinden 20 gün seçmesine rağmen hâlâ seçim sonuçları açıklanmış değil. Başur Yüksek Seçim Kurulu, "önümüzdeki hafta seçim sonuçları açıklanacak" şeklinde bir açıklama yaptı. Aynı Yüksek Seçim Kurulu, seçimlerden bir gün sonra oyların yüzde 85’inin sayıldığı, buna göre hangi partinin kaç sandalye kazandığı yönünde de açıklamalarda bulundu. Ancak açıklanan bu sonuçlar da resmi sonuçlar değildi. Neden oyların sadece yüzde 85’i sayıldı? Geriye kalan yüzde 15’i neden sayılmadı? Burada şöyle bir sonuç çıkıyor; oyların yüzde 15’lik bir dilimi ile sonuçların değiştirilmesi üzerine oynanacak. Yeni Nesil Hareketi ve YNK Hewler ve Duhok başta olmak üzere Behdinan’da ciddi seçim ihlalleri yapıldığı yönünde itirazlarda bulundu. Aynı itirazlara Komeley İslami de katıldı. KDP ve İslami Yekgurtu ise "YNK bölgesinde seçim hileleri yapıldı" diye itirazlarda bulundu. KDP'nin İslami Yekgurtu’yu bu konuda konuşturduğu ortaya çıktı. Hâlâ seçim sonuçları açıklanmamasına rağmen KDP'nin, YNK’siz bir hükûmet kurma arayışında olduğu gelen bilgiler arasında. O yüzden oyların tamamının açıklanmadığı, açıklanmayan oylarla sonuçlara müdahale edilmeye çalışıldığı yönünde ciddi kaygılar var.

Hâlâ seçim sonuçlarının açıklanmaması ve yürütülen tartışmalar Irak genelindeki siyasal kaosun daha ağır şeklinin Başûrê Kurdistan’da da yaşandığını gösteriyor.