Halep hesaplaşma merkezi - Hayri Baran
Halep hesaplaşma merkezi - Hayri Baran
Halkların birlikte yaşadıðı mozaik kentlerden Halep, artık korkunç ve trajik manzaraların sahnesi haline geldi. Çok dilli, çok dinli, çok kültürlü ve çok kimlikli yapısıyla yarım yüzyılı aşkındır BAAS diktatoryası altında demokrasi özlemiyle yaşayan kent, artık belirsiz bir kaosun ortasında çatırdıyor.
Yaklaşık 18 aydır Suriye’de yaşanan iç savaşın merkezi; ikinci ve büyük endüstri kenti Halep'tir. Son üç aydır rejim güçleri ile karşıtları arasında şiddetli çatışmalar yaşanıyor. Her günün bilançosu; onlarca ölüm, yüzlerce yaralı, bir o kadar göç…
Ben de kentteki savaşın acı gerçekliðinin son aylardaki tanıðıyım.
SAVAŞIN KADERÝNÝ BELÝRLEYECEK
Suriye iç savaşının kaderini şu an Halep’te yaşanan şiddetli savaş belirleyecek. Suriye rejimi, bunun için son aylarda tüm gücüyle bu kente saldırıyor. Suriye rejimi, savaş uçakları, saldırı helikopterleri, tankları, obüs ve havan toplarıyla gece gündüz silahlı rejik karşıtlarının yerleştiði bölgelere bomba yaðdırıyor. Selahaddin, Haydariye, Bıstan Başa, Mesekkin ve Henano saldırıların en yoðun olduðu bölgeler. Uluslararası güçlerin desteklediði rejim karşıtlarının, saldırıları da devam ediyor. Artık çatışmalar, Halep kent merkezi ve Halep Kalesi civarına da sıçramış durumda.
Bugün itibariyle Halep’in yüzde 90'ı şavaş alanıdır.
FÝYATLAR SAVAŞLA TIRMANDI
Savaş doðası gereði yaşam koşullarını da olaðanüstüleştirdi. Halep'te yaşamının bedeli, kadar yaşayabilmenin fiyatı da oldukça aðır. Litresi 50 Suriye lirası olan benzin fiyatı, şimdi 150 liraya çıktı. Aynı oran mazot fiyatları için de geçerli; taksi fiyatlarına/taşımaya yansıması da cabası.
En büyük sorunlardan biri de ekmek. Yanlış okumadınız, ekmek bulmak… Tanesi 20 lira olan ekmek, şimdi 60 liradan satılıyor. O da her zaman bulunmuyor. Tüm gece fırının önünde sıra bekleyip, şafak sökerken eve ekmeksiz dönenler de var.
Elektrik kesintisi de; daha doðrusu elektriksizlik büyük dert. Kesintiler on saati bulabiliyor. Telefon ve internet baðlantısı ise on günde bir kez ya var ya yok.
Halep'te her şey pahalı ama ucuz olan bir şey var. Malesef insan yaşamı! Savaşın dili ve gerçeði işliyor Halep'te. Ne hesap veren, ne de soran var. Ne yasalar, ne de yasalara uyan var...
KÜRT BÖLGELERÝ YPG KONTROLÜNDE
Halep’te 600 binin üzerinde Kürt nüfusu var. Kürtler on yıllar önce BAAS rejiminin ayrımcı politikaları ve ambargoları neticesinde buraya yerleşmişler. Kürt nufüsunun yüzde doksanı Şêx Meqsûd ve Eşrefiyye bölgelerinde yaşamakta. Örgütlü olan Kürtler, çatışmaların başlamasıyla kendi sistemlerini aktifleştirip savunma gücünü geliştirdi. Buna raðmen rejim ve destekçilerinin saldırı ve provokasyonlarına maruz kaldı. Bugüne kadar onlarca Kürt yaşamını yitirse de, çatışmaların Kürt bölgelerine sıçraması engellendi. Yine de onlarca aile en güvenli bölge olarak gördükleri Batı Kürdistan'a göç etti. Kürt bölgelerinin savunması da YPG (Yekîneyên Parastina Gel) güçleri tarafından yapılmakta. Bölgedeki tüm giriş ve çıkışlar YPG güçlerinin kontrolünde.
TEK MUHATAP MALA GEL
Kürt bölgeleri olan Şêx Meqsûd ve Eşrefiyye, çatışmalardan etkilense de örgütlenme çalışmaları sürüyor. Savaşın acıları, zorlukları karşısında daha da birleşerek, baðımsız ve özerk duruşlarını korudular. Burada yaşanan sorunların tek muhatabı 'Mala Gel' yani Halk Meclisi. Yaşanan toplumsal sorunların çözüm yeridir Mala Gel. Gece-gündüz kapıları açık olan Mala Gel'e günün yirmidört saati halk akın eder. Şikayetler gelir, başvurular yapılır. Siyasi, ekonomik vb. her türlü sorun tartışılarak çözüme kavuşturulur. Burayı ziyaret eden Kürt, Arap, Türkmenlerden Mala Gel ile ilgili görüşlerini alma fırsatım oldu. Oldukça memnunlar.
SAVAŞTA YOLCULUK
Halep’e girmek kadar çıkmak da büyük sorun. Özellikle Halep’ten Kürt kenti olan Kobanê'ye gitmek istediðinizde yolda başınıza gelebilecekleri düşünmeden edemezsiniz. Son ayların çatışma merkezlerinden biri olan Bıstan Başa’dan yol gider Kobanê'ye. Bistan Başa’dan geçerken yol boyunca yakılan arabalar, bombalanmış binalar, etrafa saçılmış herşey ve halen bir yerlere gitme imkanı bulamayan, masum ve tedirgin yüz ifadeleriyle ve bir saat sonra başına gelebileceklerden habersiz bakan insanlar görünür. Ýşte bu hayalet manzaraların ortasından geçene kadar ecel terleri dökmemek elde deðil.
Önünüzde bekleyen silahlı gruplar ve tepenizde dolaşan savaş uçakları eşlik eder size. Kazasız belasız Kobanê'ye ulaştıðınızda yeniden dünyaya gelmiş gibisiniz. Ýki saat süren Halep-Kobanê yolunda bazen altıya varan 'Ceyş-î- Hür' yani Suriyeli silahlı muhalif güçlerin kontrol noktaları bulunmaktadır. Özerk Batı Kürdistan kenti Kobanê sınırlarından sonra YPG yani 'Halk Savunma Birlikleri' kontrol noktaları yer alıyor.
HALEP-EFRÎN YOLU
Diðer bir Kürt kenti olan Efrîn’e gidiş gelişlerde de aynı sorunlarla karşılaşıyor insan. Halep–Efrîn arasında bulunan Handan, Haretan, Daret Aza aylar süren çatışmaların ardından şu an rejim karşıtlarının kontrolünde. Sözkonusu bölgelerin yüzde sekseni boşaltıldı. Normal şatlarda otobüsle kırkbeş dakika süren Halep-Efrîn yolu, şimdi bir buçuk saate çıkmış durumda. Anayolun ulaşıma kapatılması nedeniyle arabalar oldukça dolambaçlı yollardan gidip-gelmek zorunda kalıyor.
Halep’ten Efrîne giderken kentin çıkışında ilk olarak rejimin kontrol noktasından geçiliyor. Hemen beşyüz metre ötesinde muhalif grupların kontrol noktaları bulunmakta. Özerk Batı Kürdistan kenti Efrîn sınırına ulaşılıncaya kadar en az silahlı muhalif grupların dört kontrol noktasından geçiliyor. Halep-Efrîn yolu Kobanê yolu kadar risk taşımasa da orada savaş uçaklarının ne zaman üzerinize bomba yaðdırıcaðını kestiremezsiniz. Zaman zaman bu yoldan geçen araçlar da savaş uçaklarının saldırılarına maruz kalıyor.
YAŞAMAK VE ANLATMAK...
Savaşı yaşamak ve anlatmak çok farklı şeyler. Gözlerimin kaydettiði, tanık olduðum acı ve trajik yaşam manzaralarını olduðu gibi yazıya dökmem mümkün deðil. Harabeleşen şehir ve parçalanan bedenleri anlatamam. Bu korkunçluklar içinde Suriye’nin geleceðinin nasıl olabileceðini kestiremem. Yalnız şu kadarını biliyorum; uluslararası güçlerin Suriye üzerindeki iktidar çatışması kızıştıkça, bedelini buradaki halk daha aðır ödüyor/ödeyecek...
Yaklaşık 18 aydır Suriye’de yaşanan iç savaşın merkezi; ikinci ve büyük endüstri kenti Halep'tir. Son üç aydır rejim güçleri ile karşıtları arasında şiddetli çatışmalar yaşanıyor. Her günün bilançosu; onlarca ölüm, yüzlerce yaralı, bir o kadar göç…
Ben de kentteki savaşın acı gerçekliðinin son aylardaki tanıðıyım.
SAVAŞIN KADERÝNÝ BELÝRLEYECEK
Suriye iç savaşının kaderini şu an Halep’te yaşanan şiddetli savaş belirleyecek. Suriye rejimi, bunun için son aylarda tüm gücüyle bu kente saldırıyor. Suriye rejimi, savaş uçakları, saldırı helikopterleri, tankları, obüs ve havan toplarıyla gece gündüz silahlı rejik karşıtlarının yerleştiði bölgelere bomba yaðdırıyor. Selahaddin, Haydariye, Bıstan Başa, Mesekkin ve Henano saldırıların en yoðun olduðu bölgeler. Uluslararası güçlerin desteklediði rejim karşıtlarının, saldırıları da devam ediyor. Artık çatışmalar, Halep kent merkezi ve Halep Kalesi civarına da sıçramış durumda.
Bugün itibariyle Halep’in yüzde 90'ı şavaş alanıdır.
FÝYATLAR SAVAŞLA TIRMANDI
Savaş doðası gereði yaşam koşullarını da olaðanüstüleştirdi. Halep'te yaşamının bedeli, kadar yaşayabilmenin fiyatı da oldukça aðır. Litresi 50 Suriye lirası olan benzin fiyatı, şimdi 150 liraya çıktı. Aynı oran mazot fiyatları için de geçerli; taksi fiyatlarına/taşımaya yansıması da cabası.
En büyük sorunlardan biri de ekmek. Yanlış okumadınız, ekmek bulmak… Tanesi 20 lira olan ekmek, şimdi 60 liradan satılıyor. O da her zaman bulunmuyor. Tüm gece fırının önünde sıra bekleyip, şafak sökerken eve ekmeksiz dönenler de var.
Elektrik kesintisi de; daha doðrusu elektriksizlik büyük dert. Kesintiler on saati bulabiliyor. Telefon ve internet baðlantısı ise on günde bir kez ya var ya yok.
Halep'te her şey pahalı ama ucuz olan bir şey var. Malesef insan yaşamı! Savaşın dili ve gerçeði işliyor Halep'te. Ne hesap veren, ne de soran var. Ne yasalar, ne de yasalara uyan var...
KÜRT BÖLGELERÝ YPG KONTROLÜNDE
Halep’te 600 binin üzerinde Kürt nüfusu var. Kürtler on yıllar önce BAAS rejiminin ayrımcı politikaları ve ambargoları neticesinde buraya yerleşmişler. Kürt nufüsunun yüzde doksanı Şêx Meqsûd ve Eşrefiyye bölgelerinde yaşamakta. Örgütlü olan Kürtler, çatışmaların başlamasıyla kendi sistemlerini aktifleştirip savunma gücünü geliştirdi. Buna raðmen rejim ve destekçilerinin saldırı ve provokasyonlarına maruz kaldı. Bugüne kadar onlarca Kürt yaşamını yitirse de, çatışmaların Kürt bölgelerine sıçraması engellendi. Yine de onlarca aile en güvenli bölge olarak gördükleri Batı Kürdistan'a göç etti. Kürt bölgelerinin savunması da YPG (Yekîneyên Parastina Gel) güçleri tarafından yapılmakta. Bölgedeki tüm giriş ve çıkışlar YPG güçlerinin kontrolünde.
TEK MUHATAP MALA GEL
Kürt bölgeleri olan Şêx Meqsûd ve Eşrefiyye, çatışmalardan etkilense de örgütlenme çalışmaları sürüyor. Savaşın acıları, zorlukları karşısında daha da birleşerek, baðımsız ve özerk duruşlarını korudular. Burada yaşanan sorunların tek muhatabı 'Mala Gel' yani Halk Meclisi. Yaşanan toplumsal sorunların çözüm yeridir Mala Gel. Gece-gündüz kapıları açık olan Mala Gel'e günün yirmidört saati halk akın eder. Şikayetler gelir, başvurular yapılır. Siyasi, ekonomik vb. her türlü sorun tartışılarak çözüme kavuşturulur. Burayı ziyaret eden Kürt, Arap, Türkmenlerden Mala Gel ile ilgili görüşlerini alma fırsatım oldu. Oldukça memnunlar.
SAVAŞTA YOLCULUK
Halep’e girmek kadar çıkmak da büyük sorun. Özellikle Halep’ten Kürt kenti olan Kobanê'ye gitmek istediðinizde yolda başınıza gelebilecekleri düşünmeden edemezsiniz. Son ayların çatışma merkezlerinden biri olan Bıstan Başa’dan yol gider Kobanê'ye. Bistan Başa’dan geçerken yol boyunca yakılan arabalar, bombalanmış binalar, etrafa saçılmış herşey ve halen bir yerlere gitme imkanı bulamayan, masum ve tedirgin yüz ifadeleriyle ve bir saat sonra başına gelebileceklerden habersiz bakan insanlar görünür. Ýşte bu hayalet manzaraların ortasından geçene kadar ecel terleri dökmemek elde deðil.
Önünüzde bekleyen silahlı gruplar ve tepenizde dolaşan savaş uçakları eşlik eder size. Kazasız belasız Kobanê'ye ulaştıðınızda yeniden dünyaya gelmiş gibisiniz. Ýki saat süren Halep-Kobanê yolunda bazen altıya varan 'Ceyş-î- Hür' yani Suriyeli silahlı muhalif güçlerin kontrol noktaları bulunmaktadır. Özerk Batı Kürdistan kenti Kobanê sınırlarından sonra YPG yani 'Halk Savunma Birlikleri' kontrol noktaları yer alıyor.
HALEP-EFRÎN YOLU
Diðer bir Kürt kenti olan Efrîn’e gidiş gelişlerde de aynı sorunlarla karşılaşıyor insan. Halep–Efrîn arasında bulunan Handan, Haretan, Daret Aza aylar süren çatışmaların ardından şu an rejim karşıtlarının kontrolünde. Sözkonusu bölgelerin yüzde sekseni boşaltıldı. Normal şatlarda otobüsle kırkbeş dakika süren Halep-Efrîn yolu, şimdi bir buçuk saate çıkmış durumda. Anayolun ulaşıma kapatılması nedeniyle arabalar oldukça dolambaçlı yollardan gidip-gelmek zorunda kalıyor.
Halep’ten Efrîne giderken kentin çıkışında ilk olarak rejimin kontrol noktasından geçiliyor. Hemen beşyüz metre ötesinde muhalif grupların kontrol noktaları bulunmakta. Özerk Batı Kürdistan kenti Efrîn sınırına ulaşılıncaya kadar en az silahlı muhalif grupların dört kontrol noktasından geçiliyor. Halep-Efrîn yolu Kobanê yolu kadar risk taşımasa da orada savaş uçaklarının ne zaman üzerinize bomba yaðdırıcaðını kestiremezsiniz. Zaman zaman bu yoldan geçen araçlar da savaş uçaklarının saldırılarına maruz kalıyor.
YAŞAMAK VE ANLATMAK...
Savaşı yaşamak ve anlatmak çok farklı şeyler. Gözlerimin kaydettiði, tanık olduðum acı ve trajik yaşam manzaralarını olduðu gibi yazıya dökmem mümkün deðil. Harabeleşen şehir ve parçalanan bedenleri anlatamam. Bu korkunçluklar içinde Suriye’nin geleceðinin nasıl olabileceðini kestiremem. Yalnız şu kadarını biliyorum; uluslararası güçlerin Suriye üzerindeki iktidar çatışması kızıştıkça, bedelini buradaki halk daha aðır ödüyor/ödeyecek...
