DTK, saðlık hizmetinin anadilde verilmesi, tıp terimlerinin Kürtçe karşılıðının belirlenmesi ve Kürtçe tıp sözlüðü oluşturulması kararlarını alındı.

Amed DTK Sosyal Politikalar Komisyonu Saðlık Grubu tarafından 21-22 Temmuz tarihlerinde Batman'da düzenlenen Anadilde Saðlık Çalıştayı sonuç bildirgesi açıklandı. Çalıştayda saðlık hizmetinin anadilde verilmesi, Tıp terimlerinin Kürtçe karşılıðının belirlenmesi ve Kürtçe tıp sözlüðü oluşturulması kararlaştırıldı.

Batman'da düzenlenen çalıştay DTK Daimi Meclis Üyesi ve BDP Diyarbakır Milletvekili Altan Tan, BDP PM Üyesi Osman Özçelik, Batman Belediye Başkan Yardımcısı Hamza Ayiş, Ýstanbul Kürt Entitüsü'nden Sami Tan, TZPKurdî Sözcüsü Mehmet Şahin, Dil Bilimci Ferhadê Dengizî, Kürt yazar Ýrfan Babaoðlu, Bölge SES şubeleri ile birlikte Bölge Tabip ve Eczacı Odalarından katılımcılar ile gerçekleştirildi.

Çalıştayın emek, özgürlük ve demokrasi mücadelesinde hayatını kaybeden saðlıkçılara adandıðı belirtilen bildirgede, iki gün süren çalıştayda "Anadil ve Saðlık", "Saðlık kavramının anlam ve önemi", "Çevre ve saðlık", "Saðlık ve tedavi" ve "Saðlık sözlüðü çalışmaları" başlıkları tartışıldıðı belirtildi.

SAÐLIKTA BÝLE ANADÝL YOK SAYILIYOR

Çalıştayın sonuç bildirgesinde, anadilinde saðlık hizmeti vermenin, saðlıða erişimi kolaylaştıracaðı ve daha nitelikli bir saðlık hizmetinin sunulacaðı belirtildi. Hastanın şifa bulmak adına aktardıðı ve aktarırken yeniden yaşadıðı öyküsünün adı olan Anamnez'in doðrudan hastadan alınması gerektiði, hasta ile hekim arasında tercüman kullanmanın beraberinde ciddi eksiklikler ve yanlışlıkları getirdiði bu nedenle acının ve aðrının aktarımının anadilinde yapılması gereði vurgulanan çalıştayda, halkın kendini anadilinde ifade etmediðinde teşhis ve tedavinin de saðlıklı olamayacaðı doðru tedavi için anadilinde hizmetin verilmesi gereði belirtildi. Bir kamu hizmeti olan saðlık sunulurken bile Kürtlerin anadili yok sayıldıðı vurgulanarak hizmet sunumunun zulme dönüştüðü belirtildi.

Saðlıktan önce savaşa, silahlanmaya daha fazla bütçe ayıran devlet politikalarında kuşkusuz saðlık en alt sıralarda yerini aldıðı, öncelikli olarak barışın tesis edilmesi ve demokratikleşmenin saðlanması, kolektif hak ve özgürlüklerin demokratik anayasayla garanti altına alınmasının önemi vurgulanarak savaşın olduðu bir ortamda ruh-beden-düşünce saðlıðından bahsetmenin mümkün olmadıðı belirtildi. Yaşanan bir travma olduðu vurgulanarak Kürt halkının karşı karşıya kaldıðı baskı, asimilasyon, zor, şiddet, inkar, katliam, kültürel soykırım vb uygulamalar bırakalım saðlıðı, doðrudan yaşamı ortadan kaldırdıðı vurgulandı.

Saðlıðın AKP Hükumeti döneminde 'Saðlıkta Dönüşüm Programı' adı altında piyasalaştıðı belirtilen bildirgede, yürütülen saðlık politikalarının bir sonucu olarak, saðlık hizmetinde ciddi anlamda nitelik sorunu yaşandıðı belirtilerek, performansa dayalı ücretlendirme ile çalışma ortamında hekim-hasta diyalogu bozulduðu, ekip çalışması ve sosyal dayanışma ruhu zedelendiði, anlamsız bir rekabete sürüklenen, etik olmayan uygulamaların yapılmasına sebep olan bir sürecin devam ettirildiði dile getirildi. Devletin bir taraftan toplumun saðlık hizmetini piyasalaştırırken öte taraftan toplumun devletle olan baðını koparmamak için geçmişte uygulanan Yeşil Kart uygulamasının Genel Saðlık Sigortası (GSS) ile birlikte biçim deðiştirdiði, yoksullaştırılan, göç ettirilen toplumun bozulan saðlıðını kullanarak sisteme baðlamanın, terbiye etmenin aracı olarak GSS kapsamının kullanılmaya başlandıðı vurgulandı.

SAVAŞIN YARATTIÐI TRAVAMALAR

Bildirgede, savaşın getirdiði saðlık sorunlarına da dikkat çekildi:

"Savaş ve şiddet ortamının yarattıðı travmalar.

Orman yangınları, kimyasal silah ve atıklar, mayınlar, HES vb. kaynaklı çevresel sorunlar.

Ötekileştirmekten kaynaklı yaşanan psikolojik sorunlar.

Bölgesel farklılıklar, dil sorunu, saðlık kuruluşlarının alt yapı ve personel eksikliði vb. kaynaklı saðlıða erişememe.

Yoksulluktan kaynaklı dengeli ve yeterli beslenememeden dolayı gelişen saðlık sorunları.

Göç ve işsizlikten kaynaklı olarak güvencesiz, saðlıksız işlerde çalışmadan kaynaklı meslek hastalıkları sorunları (silikozis, tersane ölümleri vb).

Birçok ülkede tarihe karışmış hastalıkların bölgede halen görülmesi."

Bildirgede, saðlıðın ve saðlık hizmetini tek başına ele alınamayacaðı ve sadece saðlıkçılar ile daraltılamayacaðı, bu sebeple saðlıkla doðrudan ilgili olan belediye, eðitim, şehir planlama, çevre, tarım, ulaşım, enerji gibi alanlarla kolektif çalışmanın gereði vurgulandı.

HALKIN SAÐLIK ALGISI DEÐÝŞTÝRÝLMELÝ

Toplumsal iyilik halini tehdit eden; cinsiyete, ırka, sınıfa, inanca dayalı ayrımcı politikalarla ve saðlıksız yaşam koşullarına neden olan çevrenin sömürü amaçlı tahribatıyla mücadele edilmesinin gereði vurgulanan bildirgede, ulaşılmış olan teknolojik düzeyin saðlıðın endüstrileşmesinde istismar edilmesine karşı çıkarak; teknolojik imkânların akılcı, toplumun genel yararını gözeten, doða ile uyumlu olarak kullanımı esas alınmasının gereði belirtildi.

Çalıştayda; saðlık alanında yaşanılan saðlıðı bozan ve saðlıksızlıða yol açan sorunların çözümü için yürütülen tartışmalar doðrultusunda halkın saðlık algısının deðiştirilmesi ve halkın katılımı ile eşit, ücretsiz, evrensel nitelikte, ulaşılabilir ve anadilinde saðlık hizmetinin talep edilmesi ve bunun mücadelesinin verilmesinin önemine dikkat çekilen bildirgede, bunun için mahalle meclislerinde eðitim toplantılarının yapılması, TV, radyo ve yazılı medya da programların yapılması kararlaştırıldı.

'KÜRTÇE ORTAK BÝR SAÐLIK LÝTERATÜRÜ OLUŞTURULMALI'

Anadilde saðlık hizmetinin önemine dikkat çekilen bildirgede, Kürtçe ortak bir saðlık literatürü oluşturulması, tıp terimlerinin Kürtçe karşılıklarının belirlenmesine için bu alanda yürütülen çalışmaların derlenmesi ve Kürtçe tıp sözlüðünün oluşturulması için farklı branşlardan saðlıkçılar ve dilbilimcilerle ortak çalışma yürütülmesi kararlaştırıldıðı belirtildi.

Bildirgede, Tıp eðitiminden saðlık hizmet sunumuna kadar her düzeyde Kürtçenin kullanılması için diðer bölgelerle temas kurulması, terminolojinin ortaklaşılması için çalışma yürütülmesi kararı alındıðı belirtildi.