CPJ: Tutuklu gazeteci sayısı rekor düzeye ulaştı
CPJ: Tutuklu gazeteci sayısı rekor düzeye ulaştı
Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), verileri tutmaya başladıðı 1990 yılından bu yana dünya genelinde tutuklu gazeteci sayısının en üst seviyeye ulaştıðını açıkladı. CPJ, en çok gazetecileri tutuklayan ülkelerin başında ise Türkiyenin geldiðini kaydetti.
CPJ araştırmalarına göre 2012 yılında hapisteki gazeteci sayısı dünya çapında rekor düzeye ulaştı. Bunda terörizm ve diðer devlete karşı işlenen cürümlere dair suçlamaların eleştirel işler yapan editör ve muhabirlere karşı geniş çaplı olarak kullanılmasının payı bulunduðu ifade edildi.
1 Aralık itibariyle, yıllık hapisteki gazeteciler sayımında, parmaklıklar ardında 232 gazeteci olduðu tespit edildi. Bu da 2011 sayımından bu yana 53 kişilik artış yaşandıðı anlamına geliyor.
DÜNYA BU KORKUNÇ REKORU TÜRKÝYEYE BORÇLU!
CPJ 1990 yılında global araştırmalar yapmaya başladıðından bu yana tutuklu gazeteci sayısının dünya çapında en üst düzeye ulaştıðını kaydederken, 1996'daki 185 kişilik eski rekorun kırılmış olmasında Türkiye, Ýran ve Çin'de çok sayıda gazetecinin hapsedilmesinin katkısı olduðu vurgulanıyor.
Gazeteciler için en kötü ülkeler arasında ayrıca Eritre, Suriye, Vietnam, Azerbaycan, Etiyopya, Özbekistan ve Suudi Arabistan bulunuyor. Türkiye, Ýran ve Çin ile birlikte bunlar ilk 10u oluşturuyor.
CPJye göre dünya çapında 63 gazeteci kamuoyuna açıklanmayan suçlamalar kapsamında hapisteler. Parmaklıklar ardında 49 gazeteciyle dünyanın en fazla gazeteci hapseden ülkesinin Türkiye olduðunu kaydeden CPJ, Türkiye'de yetkililerin düzinelerce Kürt muhabir ve editörü terörizmle ilgili suçlamalarla ve diðer bazı gazetecileri de hükümet karşıtı komplolara iştirak suçlamasıyla içeride tutuðunu belirtti.
Türkiye'de hapsedilen gazetecilere dair 2012 yılında geniş çaplı bir araştırma gerçekleştiren CPJ, daha önceki sayımlarında yer almayan pek çok davanın gazetecilikle alakalı sebepleri olduðunu kesinleştirirken, böylece ülkedeki toplam rakam önemli ölçüde yükseldiði ifade edildi. CPJnin, kapsamı geniş tutularak yazılmış terörle mücadele ve ceza kanunlarının Türkiyeli yetkililere yasadışı gruplara dair haber yapmayı ve hassas konuları incelemeyi doðrudan terörizm veya devlet karşıtı aktivite kapsamına alma imkânı saðladıðı bulgusuna ulaştıðı belirtildi.
CPJ, hapistekilerden birinin ülkenin tek Kürtçe gazetesi AzadiyaWelat'ın eski Genel Yayın Yönetmeni Tayyip Temel olduðunu hatırlatarak, Temel hakkında yasadışı bir Kürt örgütüne üyeliðe dair suçlamalar sonucunda 20 yılı aşkın hapis cezası istendiðini belirtti. Devletin gösterdiði delillerin yayımlanmış işlerinin yanı sıra meslektaşları ve haber kaynakları ile yaptıðı telefon görüşmelerinin kayıtları olduðunun altı çizildi.
TÜRKÝYEYÝ ÝRAN TAKÝP EDÝYOR
CJPye göre Türkiyeyi Ýran takip ediyor. Parmaklıklar ardında 45 kişiyle gazeteci hapsetme alanında dünyanın en kötü ikinci ülkesi olan Ýran'da ihtilaflı 2009 başkanlık seçimlerinden bu yana bir baskı döneminin sürdüðü kaydediliyor.
Gazeteci hapsetmede en kötü ülkeler arasında üçüncü sırayı Çin aldı. Bu ülkenin, muhalif görüşlü internet yazarları ve etnik azınlık grupları üzerine haber yapan gazetecilere yönelik devlete karşı işlenen cürüm suçlamalarını büyük çapta kullandıðı belirtiliyor. Çin'de hapisteki 32 gazeteciden 19'u 2008'de başlayan etnik gerginlikleri işleyen Tibetliler ve Uygurlar olduðuna dikkat çekiliyor.
Hukuku en çok çiðneyen ülke olarak ifade edilen Eritre, hapiste 28 gazeteciyle dünya sıralamasında dördüncü olurken, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a sadık Suriye güçlerinin en az 15 gazeteciyi alıkoymasının ülkeyi gazeteci hapseden en kötü ülkeler sıralamasında beşinci yapıyor. Gazeteci hapsetmekte beşinci en kötü ülke, tutuklu 14 gazeteci ile Vietnam.
ÝNTERNET ODAKLI ÇALIŞAN 118 GAZETECÝ HAPÝSTE
CPJ, 1 Aralık itibariyle dünya çapında aðırlıkta internet odaklı çalışan 118 gazetecinin hapiste olduðunu tespit etti. Ýnternet gazetecilerinin hapsedilmesinde yıllardır belirgin artışlar olduðuna işaret ediliyor. Basılı gazetelerde çalışanlar ikinci en büyük profesyonel grubu oluşturuyorlar: dünya çapında 77 kişi. Hapisteki diðer gazeteciler ise radyo, televizyon ve belgesel branşlarındaki çalışanlardan oluşuyor.
CPJ analizinde yer alan diðer eðilim ve detaylar şöyle sıralanıyor:
Hapisteki gazeteci sayısında 2011 yılına göre %29,6 oranındaki yıllık artış son 10 yılın en büyüðü ve arka arkaya gelen %20'den yüksek ikinci artış. Hapis gazeteci vakaları 2010'dan 2011'e de %23,4 oranında artmıştı.
Burma, 1996 yılından bu yana ilk defa gazeteci hapseden ülkeler arasında yar almıyor. Ülkenin tarihi biçimde sivil yönetime geçmesinin bir sonucu olarak yetkililer geçtiðimiz yılda en az 12 hapis gazeteciyi bir dizi af ile serbest bıraktılar.
Devlete karşı işlenen cürümlerle suçlanan gazetecilerin 132 kişi olması CPJ kayıtlarındaki en yüksek sayı, ancak sayım genelindeki oranına baktıðımızda yaklaşık %57 ile geçen yıllardaki araştırmalarla süreklilik gösteriyor.
Suçlamaların kamuoyuna açıklandıðı durumlarda en sık kullanılan ikinci taktik misilleme temelli suçlamalar oldu. Dünya çapında 19 gazeteci bu tip suçlamalarla hapiste.
Yedi gazeteci etnik veya dini temelli "hakaret" suçlamalarıyla hapisteydi ve altı diðer gazeteci hakaret ile suçlanıyordu. Üç davada sansür yasalarına atıf ta bulunulurken, "yalan haber" yaymaya dair iki örneðe rastlandı.
CPJ 1 Aðustos'ta Türkiye'deki hapis vakalarının yıl boyu süren kapsamlı bir araştırmasının parçası olan bulguları açıkladı. CPJ o zamanda 61 gazetecinin doðrudan meslekleriyle alakalı olarak hapsedildiklerini ve 15 diðerinin daha az net koşullar altında hapiste olduðunu tespit etti. Aðustos'tan bu yana Türkiyeli yetkililer yargılanması devam eden veya mahkûm olan bir grup gazeteciyi serbest bıraktı.
Sayıma göre Küba, bir yıllık aradan sonra tekrar gazeteci hapseden ülkeler arasına katıldı. Güvenlik güçleri, baðımsız haber ajansı Centro de Información Hablemos Press muhabiri Calixto Ramón Martínez Arias'ı Eylül ayında hakaret suçlamasıyla tutukladılar. Martínez Arias tutuklandıðında hasar görmüş ilaç ve tıbbi malzemeler içeren uluslararası bir nakliyat üzerine raporları araştırmaktaydı.
Küba'daki olay CPJ'in Kuzey ve Güney Amerika'da tespit ettiði tek örnekti. Bu bölgede hapsedilme vakaları çok nadir; CPJ'in 2011 sayımında hiç örnek yoktu.
Hapistekilerin ezici çoðunluðu kendi devletleri tarafından hapsedilen yerel gazeteciler. CPJ sayımına göre yabancı ülkelerde hapsedilmiş gazeteci sayısı üç.
CPJ sayımında en büyük iki profesyonel grubu internet medyası ve basılı gazete çalışanları oluşturuyor. Diðer medya branşlarına bakıldıðında 24 televizyoncu, 12 radyo muhabiri ve bir belgesel yapımcısı hapiste.
1 Aralık itibariyle dünya çapında 85 baðımsız gazeteci hapisteydi ki bu sayımın yaklaşık %37'sini oluşturuyor. Son yıllarda yükselme eðilimi gösteren baðımsız gazetecilerin hapsedilme oranı 2006'dan bu yana ilk kez düştü.
Çin'de tutuklu bulunan Dhondup Wangchen dışındaki diðer üç CPJ Uluslarası Basın Özgürlüðü Ödülleri sahibi gazeteci de hapiste: Azimjon Askarov Kırgızistan'da, Shi Tao in Çin'de ve Muhammed Davari Ýran'da.
CPJ araştırmalarına göre 2012 yılında hapisteki gazeteci sayısı dünya çapında rekor düzeye ulaştı. Bunda terörizm ve diðer devlete karşı işlenen cürümlere dair suçlamaların eleştirel işler yapan editör ve muhabirlere karşı geniş çaplı olarak kullanılmasının payı bulunduðu ifade edildi.
1 Aralık itibariyle, yıllık hapisteki gazeteciler sayımında, parmaklıklar ardında 232 gazeteci olduðu tespit edildi. Bu da 2011 sayımından bu yana 53 kişilik artış yaşandıðı anlamına geliyor.
DÜNYA BU KORKUNÇ REKORU TÜRKÝYEYE BORÇLU!
CPJ 1990 yılında global araştırmalar yapmaya başladıðından bu yana tutuklu gazeteci sayısının dünya çapında en üst düzeye ulaştıðını kaydederken, 1996'daki 185 kişilik eski rekorun kırılmış olmasında Türkiye, Ýran ve Çin'de çok sayıda gazetecinin hapsedilmesinin katkısı olduðu vurgulanıyor.
Gazeteciler için en kötü ülkeler arasında ayrıca Eritre, Suriye, Vietnam, Azerbaycan, Etiyopya, Özbekistan ve Suudi Arabistan bulunuyor. Türkiye, Ýran ve Çin ile birlikte bunlar ilk 10u oluşturuyor.
CPJye göre dünya çapında 63 gazeteci kamuoyuna açıklanmayan suçlamalar kapsamında hapisteler. Parmaklıklar ardında 49 gazeteciyle dünyanın en fazla gazeteci hapseden ülkesinin Türkiye olduðunu kaydeden CPJ, Türkiye'de yetkililerin düzinelerce Kürt muhabir ve editörü terörizmle ilgili suçlamalarla ve diðer bazı gazetecileri de hükümet karşıtı komplolara iştirak suçlamasıyla içeride tutuðunu belirtti.
Türkiye'de hapsedilen gazetecilere dair 2012 yılında geniş çaplı bir araştırma gerçekleştiren CPJ, daha önceki sayımlarında yer almayan pek çok davanın gazetecilikle alakalı sebepleri olduðunu kesinleştirirken, böylece ülkedeki toplam rakam önemli ölçüde yükseldiði ifade edildi. CPJnin, kapsamı geniş tutularak yazılmış terörle mücadele ve ceza kanunlarının Türkiyeli yetkililere yasadışı gruplara dair haber yapmayı ve hassas konuları incelemeyi doðrudan terörizm veya devlet karşıtı aktivite kapsamına alma imkânı saðladıðı bulgusuna ulaştıðı belirtildi.
CPJ, hapistekilerden birinin ülkenin tek Kürtçe gazetesi AzadiyaWelat'ın eski Genel Yayın Yönetmeni Tayyip Temel olduðunu hatırlatarak, Temel hakkında yasadışı bir Kürt örgütüne üyeliðe dair suçlamalar sonucunda 20 yılı aşkın hapis cezası istendiðini belirtti. Devletin gösterdiði delillerin yayımlanmış işlerinin yanı sıra meslektaşları ve haber kaynakları ile yaptıðı telefon görüşmelerinin kayıtları olduðunun altı çizildi.
TÜRKÝYEYÝ ÝRAN TAKÝP EDÝYOR
CJPye göre Türkiyeyi Ýran takip ediyor. Parmaklıklar ardında 45 kişiyle gazeteci hapsetme alanında dünyanın en kötü ikinci ülkesi olan Ýran'da ihtilaflı 2009 başkanlık seçimlerinden bu yana bir baskı döneminin sürdüðü kaydediliyor.
Gazeteci hapsetmede en kötü ülkeler arasında üçüncü sırayı Çin aldı. Bu ülkenin, muhalif görüşlü internet yazarları ve etnik azınlık grupları üzerine haber yapan gazetecilere yönelik devlete karşı işlenen cürüm suçlamalarını büyük çapta kullandıðı belirtiliyor. Çin'de hapisteki 32 gazeteciden 19'u 2008'de başlayan etnik gerginlikleri işleyen Tibetliler ve Uygurlar olduðuna dikkat çekiliyor.
Hukuku en çok çiðneyen ülke olarak ifade edilen Eritre, hapiste 28 gazeteciyle dünya sıralamasında dördüncü olurken, Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'a sadık Suriye güçlerinin en az 15 gazeteciyi alıkoymasının ülkeyi gazeteci hapseden en kötü ülkeler sıralamasında beşinci yapıyor. Gazeteci hapsetmekte beşinci en kötü ülke, tutuklu 14 gazeteci ile Vietnam.
ÝNTERNET ODAKLI ÇALIŞAN 118 GAZETECÝ HAPÝSTE
CPJ, 1 Aralık itibariyle dünya çapında aðırlıkta internet odaklı çalışan 118 gazetecinin hapiste olduðunu tespit etti. Ýnternet gazetecilerinin hapsedilmesinde yıllardır belirgin artışlar olduðuna işaret ediliyor. Basılı gazetelerde çalışanlar ikinci en büyük profesyonel grubu oluşturuyorlar: dünya çapında 77 kişi. Hapisteki diðer gazeteciler ise radyo, televizyon ve belgesel branşlarındaki çalışanlardan oluşuyor.
CPJ analizinde yer alan diðer eðilim ve detaylar şöyle sıralanıyor:
Hapisteki gazeteci sayısında 2011 yılına göre %29,6 oranındaki yıllık artış son 10 yılın en büyüðü ve arka arkaya gelen %20'den yüksek ikinci artış. Hapis gazeteci vakaları 2010'dan 2011'e de %23,4 oranında artmıştı.
Burma, 1996 yılından bu yana ilk defa gazeteci hapseden ülkeler arasında yar almıyor. Ülkenin tarihi biçimde sivil yönetime geçmesinin bir sonucu olarak yetkililer geçtiðimiz yılda en az 12 hapis gazeteciyi bir dizi af ile serbest bıraktılar.
Devlete karşı işlenen cürümlerle suçlanan gazetecilerin 132 kişi olması CPJ kayıtlarındaki en yüksek sayı, ancak sayım genelindeki oranına baktıðımızda yaklaşık %57 ile geçen yıllardaki araştırmalarla süreklilik gösteriyor.
Suçlamaların kamuoyuna açıklandıðı durumlarda en sık kullanılan ikinci taktik misilleme temelli suçlamalar oldu. Dünya çapında 19 gazeteci bu tip suçlamalarla hapiste.
Yedi gazeteci etnik veya dini temelli "hakaret" suçlamalarıyla hapisteydi ve altı diðer gazeteci hakaret ile suçlanıyordu. Üç davada sansür yasalarına atıf ta bulunulurken, "yalan haber" yaymaya dair iki örneðe rastlandı.
CPJ 1 Aðustos'ta Türkiye'deki hapis vakalarının yıl boyu süren kapsamlı bir araştırmasının parçası olan bulguları açıkladı. CPJ o zamanda 61 gazetecinin doðrudan meslekleriyle alakalı olarak hapsedildiklerini ve 15 diðerinin daha az net koşullar altında hapiste olduðunu tespit etti. Aðustos'tan bu yana Türkiyeli yetkililer yargılanması devam eden veya mahkûm olan bir grup gazeteciyi serbest bıraktı.
Sayıma göre Küba, bir yıllık aradan sonra tekrar gazeteci hapseden ülkeler arasına katıldı. Güvenlik güçleri, baðımsız haber ajansı Centro de Información Hablemos Press muhabiri Calixto Ramón Martínez Arias'ı Eylül ayında hakaret suçlamasıyla tutukladılar. Martínez Arias tutuklandıðında hasar görmüş ilaç ve tıbbi malzemeler içeren uluslararası bir nakliyat üzerine raporları araştırmaktaydı.
Küba'daki olay CPJ'in Kuzey ve Güney Amerika'da tespit ettiði tek örnekti. Bu bölgede hapsedilme vakaları çok nadir; CPJ'in 2011 sayımında hiç örnek yoktu.
Hapistekilerin ezici çoðunluðu kendi devletleri tarafından hapsedilen yerel gazeteciler. CPJ sayımına göre yabancı ülkelerde hapsedilmiş gazeteci sayısı üç.
CPJ sayımında en büyük iki profesyonel grubu internet medyası ve basılı gazete çalışanları oluşturuyor. Diðer medya branşlarına bakıldıðında 24 televizyoncu, 12 radyo muhabiri ve bir belgesel yapımcısı hapiste.
1 Aralık itibariyle dünya çapında 85 baðımsız gazeteci hapisteydi ki bu sayımın yaklaşık %37'sini oluşturuyor. Son yıllarda yükselme eðilimi gösteren baðımsız gazetecilerin hapsedilme oranı 2006'dan bu yana ilk kez düştü.
Çin'de tutuklu bulunan Dhondup Wangchen dışındaki diðer üç CPJ Uluslarası Basın Özgürlüðü Ödülleri sahibi gazeteci de hapiste: Azimjon Askarov Kırgızistan'da, Shi Tao in Çin'de ve Muhammed Davari Ýran'da.
