Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’den yapılan bir başvuruyu değerlendirmesinde ilk kez  Anayasa Mahkemesi’ni “iç hukuk yollarının tüketilmesi için” şart koştu. Ancak AİHM, Anayasa Mahkemesi’nin “etkin iç hukuk yolu” olup olmadığını gelecek aylarda alacağı ikinci bir kararla duyuracak.

AİHM, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru hakkınının AİHS maddeleriyle uyumlu olduğunu belirterek Ocak 2013’te mahkemeye ulaşan bir dava başvurusunu “iç hukuk yollarını tüketmediği” gerekçesiyle reddetti. Strasbourg Mahkemesi’nin bu kararıyla Türkiye’deki bireysel hak ve özgürlük ihlalleriyle ilgili şikâyetleri AİHM gündemine taşımadan önce Anayasa Mahkemesi’ne başvurmak şart hale gelmiş oldu. Ancak AİHM, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuru sistemini henüz “etkin iç hukuk yolu” olarak görmediğini de belirtti. Mahkeme, 2’ye karşı 5 oyla aldığı kararda, Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvurunun “etkin iç hukuk yolu” olup olmadığını kanıtlama konusundaki yükümlülüğün “Türk hükümeti ve Anayasa Mahkemesi’ne ait olduğunu” hatırlattı.

AİHM’nin Anayasa Mahkemesi’ni bireysel başvurular için etkin iç hukuk yolu olarak nitelemesi için Anayasa Mahkemesi tarafından alınacak kararların Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihadıyla uyumlu olması gerekiyor. Anayasa Mahkemesi’nin alacağı kararların AİHM içtihadıyla uyumlu olmaması halinde AİHM’nin, “Anayasa Mahkemesi’ne bireysel başvuruya gerek yok” şeklinde karar alma riski bulunuyor.