Genel seçimlerde, 329 sandalye için 7 binden fazla aday yarıştı. İlk sonuçların akşam saatlerinden itibaren ortaya çıkması bekleniyor.

Sonuçlar açıklandıktan sonra, Anayasa’ya göre 90 gün içerisinde yeni hükümetin kurulması gerekiyor. Saddam Hüseyin rejiminin 2003’te yıkılmasından bu yana, Başbakan bir Şii’ye, Parlamento Başkanı bir Sünni’ye ve protokol ile sınırlı görevi olan Cumhurbaşkanı ise bir Kürde veriliyor. Her üçü de parlamento tarafından seçiliyor.

Bu seçimler, bölgede kartların yeniden dağıtıldığı, ABD’nin İran ile nükleer anlaşmadan çekildiği ve İran ile İsrail arasında gerilimin tırmandığı bir döneme denk geldi. Trump’ın özellikle bölgede jeopolitik dengeyi ve diplomatik kartları yeniden dağıtmak istediği yorumları yapılıyor. Hem Tahran’ın hem de Washington’un Bağdat’ta ittifakları var.

HÜKÜMETİ BEKLEYEN SORUNLAR

Yeni hükümetin her şeyden önce, ittifakları arasındaki dengeyi sağlaması gerekecek. Ancak hükümetin gözetmesi gereken tek sorun bu değil. Her şeyden önemlisi, ülke içerisindeki farklı inanç ve hakları bir arada tutma yeteneğini göstermesi gerekecek.

Başta DAİŞ çeteleri olmak üzere bir çok oluşum, Sünnilerin ayrımcılığa maruz kaldığı tepkisinden beslendi. Özellikle de 2006 ile 2014 arasında Şii Nuri el Maliki hükümeti döneminde bu tepkiler biçimlendi.

Yeni iktidarın toplumsal, bölgesel ve uluslararası güç dengelerini gözetmesi gibi büyük sorunlarını yanısıra inşa sorunu da var. Ülke yeniden inşa edilmeyi bekliyor. Savaşta ağır zarar gören alt yapı ve sosyal hizmetler, çözüm bekliyor. Bağdat’ın önündeki diğer bir sorunda Güney Kürdistan. Kürtlerle kuracağı ilişkinin biçimi, Irak’ın gelecekteki yerini de belirleyecek.

EBADİ’NİN ‘ZAFER İTTİFAKI’

66 yaşındaki mevcut Başbakan Haydar El Ebadi, dört yıl önce iktidara geldiğinde, kendisinden önceki başbakanın ayrımcı politikalarına son verme vaadinde bulunmuştu. Musul’un DAİŞ çetelerinden kurtarılmasından sonra, KDP öncülüğündeki referandumu gerekçe göstererek başta Kerkük olmak üzere Kürt kentlerine yönelik operasyon düzenledi.

Ebadi’nin “Zafer ittifakı”, 18 vilayetin tümünde aday gösteren tek liste olarak dikkat çekti. Ancak Ebadi, devlet içerisinde kangrenleşen yolsuzluktan dolayı eleştiriler alıyor. Bununla birlikte DAİŞ’e karşı mücadele ülkeye 100 milyar dolarlık zarar verdi.

KADINLAR İÇİN TEHLİKELİ BİR ÜLKE

Saddam rejiminin devrilmesinden sonra kadınların durumunda da bir iyileşme olmadı. Özellikle DAİŞ çetelerinin ortaya çıkması ardından zorla evlendirmeler, çok eşlilik, fuhuşa zorlama ve siyasette temsiliyet sorunu ağır bir şekilde yaşanıyor. Irak kadınlar için tehlikeli bir yer olarak kalmaya devam ediyor.

HALK YÖNETİCİ TABAKAYA GÜVENMİYOR

Genel anlamda yönetici tabaka ile halk arasında bir güven sorunu var. Bu seçimlerde de halkın, yöneticilere ilişkin tepkileri ve güvensizliğinde bir değişim olmadı. Ülkede bir yandan DAİŞ ile savaş yaşanırken, diğer yandan son yıllarda bir çok bölgede yolsuzluk ve hizmet eksikliğine karşı protesto eylemleri yapıldı.

AMİRİ’NİN İRAN İLE GENİŞ İLİŞKİLERİ VAR

Ebadi’nin karşısında iki temel rakip duruyor: Yeniden iktidara gelmek isteyen Nuri El Maliki ve İran destekli Şii Haşdi Şabi mils gücünün komutanı Hadi El Amiri.

Ebadi’nin Zafer İttifakı, en fazla sandalyeyi alsa bile bir koalisyon hükümeti kurmak için müzakerelerde bulunması gerekecek. Ebadi gibi, Amiri de kampanyasını DAİŞ karşıtı zafer üzerinden yürüttü. 63 yaşındaki Amiri’nin İran Devrim Muhafızları ve dış operasyonları yürüten komutanı Kasım Süleymani ile geniş ilişkileri var.

MALİKİ YENİDEN İKTİDAR OLMAK İSTİYOR

Maliki, sekiz yıllık iktidarı ardından 2014 yılında kaybetti. Kötü yönetimi ve siyasi başarısızlıklarına rağmen yeniden iktidara gelmek istiyor.

KÜRTLER

Kürtler bu seçimlere yeni bir siyasi tablo ile giriyor. Yeni parti, ittifak ve daha geniş bir yelpazeden adaylarla seçimlere giren Kürtler, bununla birlikte Irak parlamentosunda 10 dolayında sandalyeyi kaybetme riski taşıyor. Kürtler bir önceki seçimlerde 62 sandalye elde etmiş ve kilit role sahip olmuşlardı.

Bu seçimler, bir çok açıdan bölgenin geleceği açısından önem arz ederken, Şengal için de özel bir yeri var. DAİŞ çetelerinin soykırım saldırılarına maruz kalan Şengalliler, ilk kez kendi temsilcilerini aday olarak gösterdi.