‘Dünyada işçi hakları çöküş yaşadı, Türkiye en kötü ilk 10’da’

Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC), yayımladığı 2025 Yıllık Haklar Endeksi raporunda, dünya genelinde işçi haklarının ciddi biçimde gerilediğini duyurdu. Özellikle Avrupa ve Amerika kıtalarında son on yılın en kötü seviyeleri kaydedildi.

Rapora göre, dünya genelinde ülkelerin %87’si grev hakkını, %80’i ise toplu pazarlık hakkını ihlal etti. 

Raporda, “Bu yılın endeksi, işçiler ve sendikalar için ciddi ve giderek kötüleşen bir küresel kriz olduğunu ortaya koyuyor. 2025 yılında, beş küresel bölgeden üçünde ortalama ülke puanları kötüleşti; Avrupa ve Amerika kıtası, Endeksin 2014 yılında başlatılmasından bu yana en kötü puanlarını aldı.” denildi. 

Raporda, Almanya, İsveç ve Norveç dahil sadece yedi ülke işçi haklarına tam saygı gösterenler arasında sayılırken, bu rakamın on yıl önce 18 olduğu belirtildi. 

Raporda, “Veriler, adalete erişim, ifade ve toplanma özgürlüğü ve toplu pazarlık hakkı dahil olmak üzere temel hakların ihlallerinde keskin bir artış olduğunu gösteriyor” ifadeleri kullanıldı. 

İtalya ve Arjantin’in notları ise düşüş gösterdi. Öte yandan, Avustralya ve Meksika’da yapılan reformlar sayesinde bazı iyileşmeler sağlandığı ifade edildi.

ITUC Genel Sekreteri Luc Triangle, bu eğilimin devam etmesi halinde on yıl içinde hiçbir ülkenin tam puan alamayacağı uyarısında bulundu. 

TÜRKİYE EN KÖTÜ ON ÜLKEDEN BİRİ

ITUC Küresel Haklar Endeksi’nde “2025 yılında işçiler için en kötü 10 ülke şunlar: Bangladeş, Belarus, Ekvador, Mısır, Eswatini, Myanmar, Nijerya, Filipinler, Tunus ve Türkiye.” diye belirtildi. 

Raporda Türkiye’ye ilişkin şunlar ifade edildi: “İşverenler, sendikalaşmaya çalışan işçileri işten çıkararak sistematik sendika kırıcı uygulamalarda bulunuyor. 2024 Mart ayında yapılan belediye seçimlerinin ardından, Türkiye Hak İşçi Sendikaları Konfederasyonu (HAK-İŞ) üyesi 6.750 işçi işten çıkarıldı ve 30.000'den fazla üye sendikadan istifa etmek zorunda kaldı. Toplu pazarlık hakları ciddi şekilde engelleniyor. 2024 yılında, sağlık çalışanlarını örgütleyen DISK/Dev Sağlık-İş, yetkililerin sağlık bakanlığının resmi kayıtlarından üyelerin isimlerini silmesinin ardından 10.000 üyesini toplu pazarlıkta temsil etmekten men edildi. Bu durum, sendikanın resmi temsil oranını toplu pazarlık için gerekli olan yüzde 1 eşiğinin hemen altında, yüzde 0,99'a düşürdü. Silinen isimler arasında Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu da vardı.”

Sendikacılara yönelik keyfi tutuklamalara da tepki gösterilen raporda, özellikle 1 Mayıs gösterileri sırasında polisin saldırıları ve yüzlerce kişinin gözaltına alınmasına dikkat çekildi.