CPJ: En çok gazeteci hapseden ülkeler Çin ve Türkiye

Gazetecileri Koruma Komitesi (CPJ), hazırladığı özel raporunda dünyada en çok gazeteci hapseden ülkelerin Çin, Türkiye, Suudi Arabistan ve Mısır olduğunu belirtti.

Elena Beiser’in hazırladığı özel CJP raporuna göre son dört yıldır üst üste dünya çapında en az 250 gazeteci cezaevinde bulunuyor.

Raporda şu ifadeler dikkat çekti: “Çin basının üzerindeki sıkı baskıyı artırırken, neredeyse tüm bağımsız haberciliği yok etmiş olan Türkiye bazı gazetecileri dava veya temyiz sonucu beklemek üzere serbest bıraktı; 2019 yılında mesleki faaliyetlerinden dolayı hapsedilen gazetecilerin dünya çapındaki sayısı gene rekor sayılabilecek düzeylere yakın olarak 250 çıktı. Otoriterizm, istikrarsızlık ve protesto gösterileri nedeniyle Orta Doğu bölgesinde hapis gazetecilerin sayısında artış oldu; özellikle de artık en çok gazeteci hapseden ülkeler sıralamasında artık Mısır ile üçüncülüğü paylaşan Suudi Arabistan'da.”

CPJ’nin dünya çapındaki bu yıllık araştırmasına göre en az 250 gazeteci mesleki faaliyetlerine misilleme olarak hapishanelerde bulunuyor. Bu sayı geçen yıl 255 olarak açıklanmıştı.

CPJ’nin bu kayıtları tutmaya başladığından beri en yüksek sonucun 273 gazeteci ile 2016 yılına ait olduğu belirtildi. Raporda, “Gazetecileri hapsetmekte Çin, Türkiye, Suudi Arabistan ve Mısır'ın ardından gelen ülkeler Eritre, Vietnam ve İran oldu” denildi.

Raporda, “Bu yılın sayımı Türkiye'nin dört yıldır ilk kez dünyanın en çok gazeteci hapseden ülkesi olmadığını gösteriyor ama düşen sayı Türkiye medyasının durumunun iyileştiğini göstermiyor. Aksine, geçen seneki 68 sayısından bu yılki 47'ye düşüş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükumetinin 100'ün üzerinde haber kurumunu kapatmak ve çalışanlarından pek çoğunu terörizmle suçlamakla gerçekleştirdiği bağımsız habercilik ve eleştiriyi yok etme çabalarının başarısını yansıtıyor” ifadeleri yer aldı.

CPJ’NİN TUTUKLU SAYISINA İLİŞKİN TESPİTİ NE KADAR GERÇEK?

CPJ tutuklu gazeteci sayısını 47 olarak gösterse de, Türkiye’deki basın örgütlerinin tümüne göre tutuklu gazeteci sayısı 100’ün üzerinde. Türkiye Gazeteciler Sendikası’na göre 4 Aralık itibariyle 110 gazeteci ve medya çalışanı, Özgür Gazeteciler Cemiyeti’nin 3 Aralık tarihli açıklamasına göre 139 gazeteci, Tutuklu Gazetecilerle Dayanışma Platformu’nun 4 Aralık tarihli bilançosuna göre 197 gazeteci cezaevlerinde bulunuyor.

CPJ, “Türkiye'de an itibariyle hapiste olmayan düzinelerce gazeteci halen yargılanıyor veya temyiz bekliyor ve hapse mahkum olabilir durumda. Ayrıca gıyabi yargılanan, ülkeye dönerse tutuklanacak olanlar da var” diye belirtti.

Raporda ayrıca şu ifadeler yer aldı: “CPJ 1990'lı yılların başında hapisteki gazetecilerin kaydını tutmaya başladığından beri Türkiye sıkı sık dünyanın en çok gazeteci hapseden ülkesi olma konusunda Çin ile yarıştı. 2019 yılında CPJ Çin hapishanelerinde en az 48 gazeteci tespit etti; 2018'dekinden bir kişi daha çok.”

Çin’de tutuklu gazeteci sayısının 48 ile Türkiye’yi geçtiğini belirten CPJ, Suudi Arabistan’da 26, Mısır’da da aynı şekilde 26, İran’da ise 11 gazetecinin tutuklu olduğunu kaydetti.

CPJ'in yıllık sayımındaki diğer bulgular ise şöyle sıralandı:

“* Dünya çapında hapisteki gazetecilerden yüzde doksan sekizi kendi ülkeleri üzerine haber yapıyordu. Hapisteki dört yabancı uyruklu gazeteciden üçü Suudi Arabistan'da, dördüncü ise Çin'de.

* Hapisteki gazetecilerden yirmi kişi yani %8'i kadın. Bu oran geçen yıl %13 idi.

* Gazetecilerin hapse girmesine neden olabilecek en tehlikeli faaliyet alanı siyaset haberciliğiydi; onu insan hakları ve yolsuzluk takip etti.

* Hapisteki gazetecilerin yarıdan çoğu İnternet gazetecisi.”