BM İnsan Hakları Konseyi bünyesinde 2016 yılında hayata geçirilen bir komisyonu, “Bugün Güney Sudan’da siviller kasıtlı bir şekilde aç bırakılıyor, sistematik olarak gözetim altında tutuluyor, susturuluyor, keyfi bir şekilde gözaltına alınıyor ve tutuklanıyor, gerçek bir adalete erişemiyor” dedi.

Sözkonusu komisyon, Addis Abeba’da barış anlaşmasının imzalandığı Eylül 2018 ile Aralık 2019 arasında işlenen hak ihlalleri ve vahşetlerin faillerinin adalet önüne çıkarılması için kanıt toplama amacıyla kurulmuştu.

Komisyonun üç üyesi, topluma hiçbir şekilde hesap vermeyen elitleri zan altında bırakırken, toplumun da Aralık 2013’ten iç savaşın başlamasından bu yana büyük acılar çektiğini kaydetti.

Bu rapor, 2018 anlaşması kapsamında bir ulusal birlik hükümeti kurulması için tanınan sürenin dolmasına ik gün kalırken yayınlandı. Komisyon, siyasi irade yetersizliğinden kaynaklı bu anlaşmanın bir çok kez kavga konusu olduğunu belirterek, “Siyasi elitler milyonlarca sivilin büyük acılarını görmezden gelmeye devam ediyor” dedi.

BARIŞ ANLAŞMASI

Komisyonun raporundan sonra Cumhurbaşkanı Salva Kir ile isyancı kanadın lideri Riek Machar arasında ulusal birlik hükümeti kurulduğu haberi geldi.  Hükümet için son tarih 22 Şubat'tı. 

Güney Sudan, Sudan’dan bağımsızlığını ilan ettikten iki yıl sonra 2013’te iç savaşa girdi. Cumhurbaşkanı Salva Kiir, eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Riek Machar’ı darbe planlamakla suçlayınca çatışmalar başlamıştı. Toplumlar arası çatışmalara dönüşen bu savaşta katliamlar yapıldı ve kadınlara tecavüz bir savaş silahı olarak kullanıldı. İnsani felakete yol açan iç savaşta 380 bini aşkın kişi hayatını kaybetti. Her iki tarafda ağır savaş suçları gerçekleştirdi. 

Yapılan anlaşma ardından Salva Kir, yeni bir barış çağı sözü verdi.  Riek Machar da "Başka sorunlar üzerine tartışmaya devam ediyoruz ve bir çözüme ulaşacağımıza inanıyorum" dedi. 

Şimdiye kadar her iki taraf, Güney Sudan Federal Cumhuriyeti içerisinde eyalet sayısına ilişkin anlaşma sağlayamıyordu. 

Geçen Pazar günü isyancı kanat, Salva Kir'in 32 yerine 10 eyaletli federal bir sisteme dönüş önerisini reddetmişti. Bu sistem 2011'de bağımsızlık ilanının yapıldığı sırada kabul edilen Anayasa'da vardı. Anlaşmazlık ortak bir ordu üzerine de yaşanıyordu. Anlaşma altı yıllık iç savaşa son vermek için önemli bir adım olsa da gerçek bir barışın geleceğini söylemek için henüz erken görünüyor.