Kürtlerin şifalı şerbeti: Ava sûsê

Kürdistan'da yaz aylarında en çok tüketilen içeceklerden biri olan ava sûsê, kavurucu sıcaklarda insanların imdadına yetişiyor.

Kürdistan'ın birçok ilinde yaz mevsimi ile birlikte tüketilen içeceklerin başında ava sûsê (Meyan şerbeti) geliyor. Farklı içecek türleri arasında daha çok dikkat çeken ava sûsê, yaz mevsiminde soğuk olarak tüketiliyor. Uzmanların böbrek ve mide rahatsızlıklarına iyi geldiğini söylediği ava sûsê, kavurucu sıcaklarda imdada yetişiyor.

Meyan bitkisinden elde edilen içeceği, Amed’in her sokağında bulmak mümkün. Sırtlarına taktıkları güğümlerle ava Sûsê satan onlarca kişi, hem bu işten ekmek parası kazanıyor, hem de kendi deyimleri ile insanları serinleterek, sevap işliyor.

'AİLE BOYU BU İŞİ YAPIYORUZ'

Sur ilçesinin en işlek yerlerinden olan Gazi Caddesi'nde tezgâh açan ve 40 seneden beri ava sûsê satan Cemil Batıbay (69) 20'li yaşlarda bu işi yapmaya başlarken sokak sokak gezip şerbet sattığını söyledi. Batıbay, bu işi aile boyu yaptıklarını belirterek, "En büyük ağabeyim 50 yıl yaptı. Diğer ağabeyime devretti o da 40 yıl bu işi yaptı. Ben de 40 senedir bu işten para kazanıyorum. Az maliyetle insanların serinlemesine yardım ediyorum, hem de para kazanıyorum" dedi.

40 SENEDİR ŞERBET SATIYOR

İşe ilk başladığı yıllarda buzdolabı ve diğer içeceklerin pek olmadığını belirten Batıbay, günde 6 takım sattığını dile getirdi. İlk başta satışların iyi olduğunu ifade eden Batıbay, "40 senedir şerbet satıyorum. 69 yaşındayım. İlk başladığımızda ne buzdolabı vardı ne başka bir şey. O zaman ne limonata vardı ne başka bir şey. Sadece biz buzhanede bir kalıp buz getiriyorduk, bırakıyorduk. Günde 6 takım şerbet satıyorduk o zaman. Evimiz buradadır, evden buraya kadar bir takım bitiriyorduk. Şimdi akşama kadar bir takım bitiremiyoruz" diye konuştu.

DİCLE NEHRİ’NİN KENARINDA TOPLUYORLAR

Meyan şerbetini hem üreten hem de satışını yapan Mehmet Everek (33), meyan kökü şerbetinin doğal bir içecek olduğunu söylüyor. Sabah saat 4 civarı kalkıp ağaç kökleri çıkarttığını dile getiren Everek şöyle konuştu: “Topladığımız meyan köklerini eve getirip temizleyip iyice yıkıyoruz. Daha sonra iyice ezip tekrar leğene bırakarak üzerine su ekleyip bekletiyoruz. Yarım saatte bir suyunu değiştirip bu işlemi birkaç defa tekrarlıyoruz. Sonra iyice süzdükten sonra termosa doldurup üzerine de buz ekleyerek çarşıya getirip satışa sunuyoruz. Biz bu kökleri Dicle Nehri kenarından topluyoruz."

HASTALIKLARA İYİ GELİYOR

Ailecek bu işi yaptıklarını söyleyen Everek, "Çünkü tek başına toplamak ve hazırlamak çok zor. Bu yüzden ailemin desteğine ihtiyacım var. Bu iş bizim maddi ihtiyacımızı karşılamıyor ama başka iş imkanı yok. 6 nüfuslu bir aile geçindiriyorum. Günde 80 TL ile 100 TL arası satış yapıyorum" dedi.

Ava sûsênin faydalarını sıralayan ve hastalıklara iyi geldiğini söyleyen Everek, devamla şunları kaydetti: "İştahı açar. Nefes darlığı, astım ve bronşite iyi gelir. Mide rahatsızlıklarına faydalıdır. Böbrek kumu ve taşlarının düşürülmesine yardımcı olur. Mide yanması ve ekşimesine çok fayda verir. İdrar yollarını açar. Balgam söktürücüdür."