Katliamdan sonra Şengal kendini yeniden yarattı

Şengal halkı, katliamdan sonra onlarca kurum ve örgütlenmeyle, adeta kendisini küllerinden yeniden yarattı.

3 Temmuz 2014’teki katliamın ardından binlerce Êzidi halkı katledildi ve yüzlerce Êzidi kadını esir alındı. Bunun için Êzidi halkı 74’üncü katliamın son katliam olabilmesi ve bir daha katliama uğramamak için askeri güçlerini, kendi meclislerini, eğitim kurumlarını, akademi ve partilerini kurdu.

Katliam sonrası Şengal'de kurulan kurum ve örgütlemeleri inceleyeceğiz...

ŞENGAL DİRENİŞ BİRLİKLERİ (YBŞ)

Halk her fermanda ona kucağını açan Şengal Dağı’na tekrardan vardığında, yine aynı incelikle karşılaştı. 9 süvari çetelerin dağın içine girmemeleri için en stratejik yerleri tuttular. Silahlı Êzidî halkı ve silahı olmayıp kendi halkı için tarihi görevini yerine getirmek isteyen halk, süvarilere omuz verip, direniş mevzilerinde yerlerini aldılar. O dönemde süvarilere omuz veren halk, Êzidî gençlerden oluşan bir savunma gücü kurmak istedi. Eylül 2014’te, fermanın üzerinden bir ay geçmeden, Şengal Direniş Birlikleri (YBŞ) adında bir güç kurdular. Dış güçlerden ümidini kesen Êzidî gençler YBŞ saflarına katılmaya başladı. YBŞ  kuruluşunda, "fermanın cevabıyız" diyerek, bedenleriyle fermanı durduracaklarını belirtti. Acaba neden YBŞ kuruldu? Êzidî halkı birkaç saat içinde silahlı güçler tarafından savunmasız bırakılarak, DAİŞ çetelerinin insafına bırakıldı. Yıllarca KDP ve Irak ordusu için askerlik görevini yerine getiren Êzidî halkı, kimsenin onları savunmadığını ve Şengal’e sahip çıkacak kimsenin olmadığını gördü. Barzani fermandan önce Şengal’in kendisinin namusu olduğunu söyledi ama bir gece ansızın arkasına bakmadan kaçtı. Bu yüzden de YBŞ mecburiyetten kuruldu. Êzidxan gençlerin kendi halk ve toprağını savunması için, kandırılmamak için YBŞ’nin kurulması kararı verildi.

ŞENGAL KADIN BİRLİKLERİ (YJŞ)

Fermanda en fazla katledilen ve kaçırılanlar ise  Êzidî kadınlarıydı. Çetelerin eline geçmemek ve Tawusê Melek inancından dönmemek için yüzlerde kadın kendisini kayalıklardan ve uçurumlardan attı. Esir alınan Êzidî kadınlar da insanlık ve demokrasi adıyla anılan 21. yüzyılda pazarlarda satıldı. Sistem Êzidî kadınlarda ne irade ne de inanç bırakmıştı. Süvarilerin yanında gelen kadınların çetelere karşı savaşması, Êzidî kadınlarına büyük umut kaynağı oldu. Aynı zamanda halkı kurtarmak ve İnsanlık Koridorunun açılması sırasında Kadın Direniş Birlikleri de (YPJ) çetelere karşı savaştı. Êzidî kadınları da artık bu kadınlar gibi direniş mevzilerinde yerini alabileceğine inandı. Êzidî kadınları 2015 yılında Kadın Direniş Birlikleri-Şengal (YPJ-Şengal) adıyla kendini örgütledi. Kısa bir süre sonra ise Şengal Kadın Birlikleri (YJŞ) adıyla isim değişikliğine gitti. YJŞ o dönemde esir alınan ve pazarlarda satılan Êzidî kadınlarının intikamı için ordulaşma kararı verdiğini açıkladı.

Şimdiye kadar YBŞ ve YJŞ Şengal şehir merkezi, Xanesor ilçesi, Dohula, Boruk, Digur, Barê, Kersê, Çilmêran, Behreva, Medîban, Kolik, Xeyalê, Sikêniyê, Cîdalê köyleri, Şengal Dağı’nın tamamı ile Şengal ve Reqa arasındaki yolu özgürleştirmiş. Her ne kadar bazı yer ve köylerde farklı güçler bulunsa da, YBŞ-YJŞ güçleri bu köy ve kasabaları DAİŞ’ten temizlemiş. DAİŞ çetelerine karşı YBŞ-YJŞ’nin 39 kilometrelik bir sınırı bulunmakta. Haşdi El-Şahbi bölgeye gelene kadar 11 ay boyunca HPG ve YBŞ Şengal şehrinde DAİŞ çetelerine karşı göğüs göğüse çarpıştı.

ŞENGAL KURUCU MECLİSİ

Êzidî toplum Êzidxan'ın tarihinde ilk defa 14 Ocak 2015’te kimseye muhtaç olmadan kendi kendini yönetme kararı aldı. Meclisin temel amacı; halkı örgütlemek, savunmak, eğitmek. Bu karar ilk basında açıklandığında  herkesten önce Barzani bu karara tepki göstererek, "PKK Şengal'de kanton inşa etmek istiyor" dedi. Fakat bu, halkın kararıydı. Katliamdan sonra gördüler; eğer kendi kendilerini yönetmezler ise, her zaman katliamlarla yüzyüze kalacaklarını. Katliamların önüne geçmek için Şengal Kurucu Meclisini kurdular. 2 yılı aşkındır bu meclis kurulmuş durumda. Bütün kurumların temsilcisi bu mecliste yerini alıyor. Meclis 14 komiteden, toplam 34 üyeden oluşuyor. Temmuz 2016'da ise Xanesor Meclisi ilan edildi. Köylere dönüş artınca Êzidî Demokratik Toplum Koordinasyonu  her köyün kendi meclisini kurma kararını verdi. 11 Mart 2017'de Borik köyü ilk meclisini kuran köy oldu. 30 Mart 2017'de ise Şengal Dağı'ndaki Serdeştê meclisini ilan etti. Serteştê Meclisi 63 kişiden oluşmaktadır.

DEMOKRATİK ÖZERKLİK MECLİSİ

14 Ocak 2017'de Şengal Kurucu Meclisi kuruluşlarının yıl dönümünde Şengal'in özerkliğinin çalışmalarına başladıklarını belirttiler. Çünkü Şengal'in bütün köylerinden dönüşler olmuştu, bir de bunun yanında, binlerce Êzidî halen Şengal Dağı'nda yaşıyordu. Meclisi geliştirme ihtiyacı ortaya çıktı. 30 Mayıs'ta Kurucu Meclisin 2. Kongresi gerçekleşti ve kongrede meclisin adı değiştirildi. Adı Şengal Demokratik Özerklik Meclisi oldu. Meclisin içinde bütün Şengal köylerinin temsilcileri yer almaktadır. Meclis 101 kişiden oluşmaktadır. Yine bunun yanında Şengal tarihinde ilk kez Eş Başkanlık Sistemi kuruldu.

Şengal meclisinin ilanından sonra Şengal Yönetim Kurulu ilan edildi. Şengal'deki bütün kurum ve kuruluşların temsilcisi Şengal Demokratik Özerklik Meclisinde yer almaktadır.

ÊZİDÎ KADINLAR MECLİSİ (TAJÊ)

73’üncü katliamla en fazla zarar gören, pazarlarda satılan ve küçük düşürülen Êzidî kızları ve kadınları oldu. Bunun için irade sahibi olmak, kendi kendileri yönetmek için Êzidi kadınları Êzidi Kadınlar Meclisini kurma kararını aldılar. Bu meclisin rol ve misyonu; örgütleme, eğitme ve kadına irade haline katmaktır. Fakat gün getikçe Şengal'de kadınların sayısı artınca, 25 Eylül'deki konferanslarında meclisten partileşmeye geçme kararı aldılar ve adlarını da Êzidxan Özgür Kadın Hareketi (TAJÊ) olarak belirlediler. TAJÊ meclisi 31 kişiden oluşmaktadır.

AKADEMİ

Katliamdan sonra Êzidi toplumu en fazla akademi ve eğitime ihtiyaç duydu. Bunun için Ocak 2016'da Şehit Egid Efrîn Akademisi kuruldu. Bu akademide şimdiye kadar 4 devre eğitim verilmiş. Akademide Êzidî gerçekliği, inanç ve kültürü, kendi kendini yönetme, kendini iradeli bir kişilik haline getirme vb. başlıklarda dersler verilmekte. Sivil toplum öncüleri her ay bu eğitimlere dahil oluyor. Her eğitim devresi en az bir ay sürüyor. TAJÊ ise Özgün Şehit Bınefş Edessa Akademisi'ni kadınları fikri ve siyasi anlamda eğitmek için açtı. Bunun yanında ise askeri olarak öz savunma çerçevesinde eğitim verilmektedir.

ŞENGAL'DE EĞİTİM

Şengal'de hükûmet ve sistem adına herhangi bir şey kalmadığı için Êzidî gençler kendi imkanlarıyla baraka ve çadırları okula çevirerek Şengal çocukları için okul açtılar. Bu 3’üncü yıl oluyor. Şengalli çocuklar kendi tarihlerinde ilk defa ana dilleriyle eğitim görüyorlar. Her köy ve yerde okul açılmış ve çocuklar eğitiliyor. Toplam 10 okul açılmış ve 40 sınıftan oluşuyor. Okulda 6’ncı sınıfa kadar eğitim veriliyor. Geçen sene 400 öğrenci okula gidebilmiş, bu sene sayı 600'e çıkmış. Okullardaki eğitimler 33 ögretmen tarafından verilmekte. Okulda ana dil, matematik, sosyal bilgiler, fen, resim, beden, müzik vb dersler veriliyor. Bu sene de derslere Arapça ve İngilizce eklendi. Bunun yanında öğretmenlerin  akademisinde zihniyet ve branş eğitimi veriliyor. Kısacası Şengal'in her yeri kendine eğitmek, örgütlemek ve geliştirmek için eğitim alanına çevrilmiş durumda.

SOSYAL HİZMETLER (BELEDİYECİLİK)

Sosyal Hizmetler Kurumu katliamdan sonra kuruldu. Bu kurumun amacı; halka hizmet etmek, Êzidî toplumunun yaşamsal ihtiyaçlarını karşılamak. Şengal'deki halk arasına ayrım yapmadan her eve kendi gücü ve imkanları oranında hizmet götürmeye çalışıyor. Bu kurum 5 su tankeri ve 2 traktör ve 1 çöp kamyonuyla 55-60 bin kişiye hizmet vermeye çalışıyor. Kurum kendi imkan ve gücü oranında çalışmalarını yürütüyor. 47 günülü üyesi sayesinde bu çalışmalar yürütülüyor. Bu yıl ise 8 elektrik jeneratörü kuruldu. Her ay 30 litre mazot ve 10 bin aile için de un yardımı yapılıyor.

DEMOKRATİK ÖZGÜR PARTİSİ (PADÊ)

2016 tarihinde partişeşme kararı alındı ve adı Êzidilerin Demokratik  ve Özgür Partisi (PADÊ) koydu. PADÊ 2016'da kurulurken Özgür  Êzidîler Hakeketi de onlara katıldı. Başkanı Şêx Qehtan Ali. Amacı; halkı örgütlemek ve bilinçlendirmek. Irak'taki seçimlere Şengal halkı adına katılarak Şengal halkını temsil edecek. PADÊ'nin temsilcilikleri Şengal'de açılmıştır; toplam 3 temsilcilik açılmıştır. Bunları Şengal köylerinde açtı. Irak devleti tarafından resmi olarak tanınmıştır ve Irak'ta çalışma ve örgütlenme izni merkezi hükûmet tarafından PADÊ'ye verilmiştir.

ÊZİDXAN ASAYİŞİ

Şengal'in merkezi ve köylerinde halkın artmasıyla ve YBŞ-YJŞ'nin sürekli ön cephede savaşta olmasından kaynaklı, 2016’nın Haziran ayında iç güvenliğin korunması için asayişin kurulmasına karar verildi. Bunun için Êzidxan Asayişi kuruldu. Şu an yüzlerce Êzidxan Asayiş üyesi Şengal'in köy ve merkezi bölgelerini dış saldırılara karşı savunuyor. Şimdiye kadar onlarca asayiş eğitim devresi açılmış ve Êzidî gençler eğitilmiş ve görevleri başındadır.

ÊZİDXAN'IN ÖZEL BİRLİKLERİ (YTÊ)        

YBŞ-YJŞ savaşçılarının profesyonelleşmesi için, Êzidxan'ın Özel Birlikleri 2016'da kuruldu. Bu birimlerin görevi özel ve tehlikeli görevlerdir. Şimdiye kadar onlarca Êzidi kadını YTÊ tarafından özel operasyonlarla DAİŞ’in içinden çıkarılarak kurtarılmıştır.