İran’da tutuklu Yarsan kadınlar işkence altında

İran ‘da Yarsan inancına mensup on kadın işkence ve onur kırıcı muamelelere maruz kalıyor. Şukufe Yadullahi, gördüğü ağır işkencelerden sonra tedaviye ihtiyaç duyuyor.

Şukufe Yadullahi, Şubat ayında devlet güçlerinin bir eyleme şiddetli saldırısı sonucunda tutuklandı. Karşak’daki Varark cezaevine konuldu. Müdahale sırasında başına sert darbeler aldı, kaburga kemikleri kırıldı, ağzı, burnu ve kulakları cop darbeleri nedeniyle kan içinde kaldı. Gözaltında da işkenceye maruz kaldı ve koklama duyusunu kaybetti. Yadullahi, bugün tedaviye ve gerekli ilaçlara ihtiyaç duyuyor.

Uluslararası Af Örgütü, 29 Mart’ta yaptığı bir açıklamada İran makamlarını Yarsan inancından 11 kadını serbest bırakmasını istemişti. Bunlar Gonabadi tarikatına bağlı derviş azınlığına mensuplar ve insanlık dışı koşullarda tutuluyor. Avukata da erişemiyorlar.

19 Şubat günü güvenlik güçleri, Gonabadi topluluğuna mensup en az 60 kadını şiddetli bir şekilde gözaltına almışlardı. Gözaltı nedeni, Tahran’da bir gösteriye katılmalarıydı. Devlet güçlerinin saldırısı nedeniyle Gonabadi mensupları ile devlet güçleri arasında çatışmalar yaşanmıştı.

Af Örgütü’ne göre kadınlar ilkin Vozara merkezine götürülerek üzerleri arandı ve onur kırıcı sorgulamalara tabi tutuldu. Hakaret maruz kaldılar. Sonraki 24 saat içerisinde yetkili makamlar 10 kadını, Tahran yakınlarındaki Şahri Rey cezaevine nakletti. Diğerlerini serbest bıraktı. Nakledilen kadınların isimleri şöyle: Şukufe Yadullahi, Sepideh Muradi, Meryem Farisani, Nazila Nuri, Sima Entesari, Şima Entesari, Şehnaz Kiani, Meryem Barakuhi, Elham Ahmedi ve Avişa Celaleddin.

Bir kaç gün sonra bunlara bir kadın daha eklendi: Sedigeh Safabaht. Daha önce Tahran’daki Evin cezaevindeydi. Safabaht da Şahri Rey’e transfer edildi. Af Örgütü’nün açıklamasına göre, kadınlardan bir çoğunun gece saatlerine kadar süren sorgulara maruz kalıyor, tehdit ve hakaret görüyor.

İran rejimi diğer inanç gruplarına yönelik ağır ihlalleri ile sık sık tepki konusu oluyor. Uluslararası Af Örgütü 2013 raporunda İran makamlarının Şii olmayan azınlıklara yönelik ayrımcı muamele yaptığını belirterek, özellikle Sufiler ve Yarsani topluluklarına yönelik baskılara dikkat çekmişti.

YARSANİLİK

"Sultan Sahak" tarafından kurulan Yarsanilik dininin kökenleri konusunda kesin bir bilgi olmamakla birlikte, bir çok inancın izlerine rastlanıyor. Bazı kaynaklar Yarsanizm'i bir tarikat olarak ele alırken, bazılarına göre farklı bir din. Yarsanilik, Şii yönetimin yanısıra, Sünni yönetimler tarafından da baskılanıyor. Zira Sünni iktidarlar, bu inancı "yapay" olarak nitelendiriyor ve özünde Müslüman olmadığını belirtiyor. İran'da Yarsan Kürtler Ehl-i Hak veya Yarsan olarak adlandırılırken, Güney Kürdistan'da daha çok Kakêyî veya Sarlî olarak isimlendiriliyor.

GONABADİ DERVİŞLERİ

Gonabadi dervişleri ise özellikle Şubat ayında yoğun protesto eylemleri yapmıştı. Gonabadi topluluğu üyeleri, Tahran’da 18 Şubat sabahı gözaltına alınan derviş Neymatullah Riahi’nin koşulsuz serbest bırakılmasını istiyordu.

Gonabadi topluluğu, İran’daki en etkili sufi tarikatlarından biri olarak değerlendiriliyor. Bu tarikat İran hükümetini taciz ve ayrımcılıkla suçluyor. Daha önceki Mahmud Ahmedinecad döneminde de sufiler ve rejime bağlı milisler arsında sık sık çatışmalar yaşanmıştı.