Libya, 2011’de Muammed Kaddafi rejiminin NATO tarafından kanlı bir şekilde devrilmesinden bu yana çok parçalı bir yapı ve kaos içerisinde bulunuyor. Mevcut durumda ülkenin doğusunu Tobruk merkezli olmak üzere Halife Hafter güçleri, batısını da Trablus merkezli Birleşmiş Milletler’in de tanıdığı İslamcı yapılardan oluşan Ulusal Birlik Hükümeti yönetiyor.

Halife Hafter güçler, Nisan 2019’dan beri Trablus’u almak için operasyon halinde. Geçtiğimiz hafta, stratejik önemdeki Sirte kenti de Hafter güçlerinin denetimine geçti. İki güç arasındaki çatışmalar dokuz ayı aşkın bir süredir, Trablus kapılarında sürüyor.

Türk devletinin Müslüman Kardeşler’in ağırlık kazandığı Trablus hükümeti ile Kasım ayında askeri ve deniz anlaşması yapması, ardından da tezkereyi kabul etmesi, gerilimi yeni bir boyuta taşıdı.

Suriye’de farklı cephelerde yer almalarına rağmen ittifak oluşturan Rusya ile Türk devleti, Libya’da da farklı güçleri desteklemekle birlikte bir araya gelerek ateşkes çağrısında bulundu. Her iki ülkenin Suriye’de uyguladığı ateşkesler, tutmamıştı.

ATEŞKES BAŞLADIĞI GİBİ İHLALLER DE BAŞLADI

Libya’da ateşkes çağrısına Hafter ve El Sarraj olumlu yanıt vererek, Pazar günü saat 01.00’den itibaren ateşkesi yürürlüğe koydu. Ancak daha sonra her iki taraf da birbirini ateşkese uymamakla suçladı. Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu Komutanı El Mebruk El Gazavi, Trablus hükümetine bağlı güçlerin “her türlü silahla saldırılarını” sürdürdüğünü belirterek, Türk devletine ait bir insansız hava aracını düşürdüklerini bildirdi.

SİLAH AMBARGOSUNU AÇIKÇA İHLAL EDEN TÜRKİYE

Türk devleti, BM’nin silah ambargosunu açık bir şekilde ihlal ederek, yüklü miktarda cephane, zırhlı araç ve insansız hava aracını Libya’ya gönderdi. Son haftalarda Suriye’de kullandığı çete mensuplarından da yüzlercesini Trablus’a uçaklarla taşıdı.

Trablus hükümeti de Hafter güçlerini ateşkesi ihlal etmekle suçluyor. Hükümet yaptığı açıklamada, milislerin ateşkesi ihlal ettiğini, kendilerinin ise ateşkese eksiksiz uyduğunu savundu.

MOSKOVA UMUDU!

Sahada karşılıklı suçlamalar devam ederken, Hafter ve Sarraj bu Pazartesi günü ateşkes anlaşmasını imzalamak için Moskova’yı ziyaret etti. Her ikisinin yüz yüze görüşüp görüşmeyeceği bilinmiyor. Ziyaret ile ateşkesin resmileştirilmesi amaçlanıyor.

MERKEL’DEN BARIŞ KONFERANSI ÖNERİSİ

Libyalı yetkililerin Moskova ziyaretinden önce Almanya Başbakanı Angela Merkel, Cumartesi günü Moskova ziyaretinde bulundu. Merkel, BM’nin himayesinde Berlin’de Libya üzerine bir barış konferansı yapılmasını önerdi.

MACRON KALICI VE GÜVENİLİR ATEŞKES İSTEDİ

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Rus Devlet Başkanı Vladimir Putin’i arayarak, “ateşkesin güvenilir, kalıcı ve denetlenebilir” olmasını istedi.

Fransa, Rusya, Birleşik Arap Emirlikler, Ürdün ve Mısır, Hafter güçlerini desteklemekle suçlanıyor. ABD’nin de gizli destek verdiği yönünde iddialar var. Trablus tarafının temel destekçisi ise Türkiye ve Katar olarak dikkat çekiyor. Rusya’nın bölgeye askeri bir şirket üzerinden binlerce paralı asker gönderdiği ortaya çıkmıştı.

ATEŞKES GARANTÖRÜ İŞGALCİ, ÇÖZÜM NASIL OLACAK?

Daha önce yapılan anlaşmalar ve barış görüşmelerinden bu yana ülkedeki durum daha da karmaşıklaştı. Çok sayıda aktörün doğrudan yer aldığı Libya çatışmasında, ateşkes bir şans olarak görülse de kalıcılığı konusunda ciddi şüpheler var. Zira, ateşkesin garantörlerinden birinin son yıllarda yayılmacı ve işgalci Türk devleti olması, çözüm ihtimalini son derece düşük hale getiriyor.

BAŞARISIZ OLAN ANLAŞMALAR

2015 yılından bu yana Fas’ta Skhriat anlaşmaları, 1-2 Temmuz 2017 ile Mayıs 2018’de Paris zirveleri, Kasım 2018’te Palermo konferansı, Şubat 2019’da Abu Dabi anlaşması da, çözüm yönünde umut kaynağı olmuş ancak başarısızlıkla sonuçlanmıştı.