Sîpan Dağı'nın renkleri motiflerde saklı!

Bitlis’in Ahlat İlçesinde unutulmaya yüz tutmuş el işlemeli kilimler, halen renk, motif ve desenleri ile evlerin en güzel köşesinde yerini tutuyor.

Bölgede ‘emeni’ olarak adlandırılan kilimlerin yanı sıra özel günlerde serilen halılar, diğer tüm el sanatları gibi el işlemeli ürünlerde yok oluyor.

Ahlat’ta 40 yıl önce yörenin motifleri ile işlediği kilimleri evinde bulunduran 65 yaşındaki Vethan Öner, kendi kız çocuklarına da  el işlemeli halıların işlenmesini öğretmiş. Birçok motifin kaybolmaması için tekrardan kilim ve halıların işlenmesi gerektiğini dile getiren Öner, “şimdi fabrika halıları çıktığı için kimse kilim ve halı işlemiyor. Ama bundan 40 yıl öncesine kadar da Ahlat’ta varlıklı bir aile, sanatkar bir aile, ilim irfan sahibi bir aile evlerinde serili olan kilimler ile duvarlarında asılı olan el işlemeli halılardan belli olurdu. Kürt toplumuna ait olan renkler, motifler ve desenler hali ve kilimlere işlenirdi. Ama bu fabrikanın naylon halıları bizim yüzlerce belki binlerce yıllık halı ve kilim kültürümüzü yok etti. Ama şimdi 2 kızım Eskişehir’de kalıyor ve ikisi de kişim işliyor. Bu yıl onlara koyun yünü göndereceğim, kendileri evlerinde kilim tezgahını kurmuşlar” diye konuştu.

Ahlat’a özgü el işlemeli kilim ve halıların antika niyetine kullanılmayacağını söyleyen Mahmut Nafiz Öner ise, “aslında şu an süs veya antika olarak görenler var. Oysa Ahlat halı ve kilimleri, binlerce yıllık Kürt kültürünün birer parçasıdır. Şimdi toplum fabrika halılarını rağbet göstermiş olsa da şimdiden insanlar kendi kültürünün parçası olan el işlemeli kilimleri yapmaya ya da yaptırmaya başladı. İnsanlar teknolojinin gelişmesiyle biraz kültüründen uzaklaştı. Ancak tıpkı yöresel kıyafetler gibi herkesin evinde halısı ve kilimleri olacak. Biz köklü ve kadim bir toplumuz, özümüze aykırı yaptığımız ne varsa göze batıyor. Onun için Sîpan'ı, geyiği, Xecê ve Siyabend’i anlatan motifler evlerimizde hiç eksik olmayacak. Van Gölü Havzasında 5 bin yıldır gelişen medeniyetin ilk ve son kadim halkıyız. Bunu kilimlerimizde görmeniz mümkündür” dedi.

...