Güney Kürdistan’da tartışmaları süren anayasa süreciyle ilgili olarak yazarlar, "Toplumun tüm farklılıklarını kapsamalı" diyerek, anayasanın demokratik yapıda olması ve halkın taleplerine yer vermesi gerektiğine işaret ettiler.

SERÇINARI: BASTIRMA TEMELİNDE OLMAMALI

Yazar Kadir Serçınari, 1991 Raperininden (ayaklanmasından) sonra Güney Kürdistan’da farklı siyasi partilerin kurulduğuna ve bu partiler vasıtasıyla parlamentoda artık farklı görüşlerin yansıdığına dikkat çekerek, "Güney Kürdistan’da artık bu farklılıkları bir arada tutacak bir anayasaya ihtiyaç var. Anayasalar her yerde toplumun ihtiyaçlarına göre hazırlanır. Güney Kürdistan çok dilli, çok etnikli, kültürlü, inançlı bir toplumdur. Tüm bu farklılıklar bir arada kardeşçe yaşayabilmeliler. Böyle değil de, siyasal mücadele karşılıklı bastırma temelinde olursa, o zaman demokrasi de gelişmez. Sonuç silaha kadar gider. Bunun olmaması için yapılacak anayasa bu farklılıkları kapsayan içerikte ve yapıda olmalı" diye konuştu.

ROJAVA ÖRNEĞİ

Serçınari, dünyadaki demokratik anayasaların incelenmesini de isteyerek, demokratik anayasanın ise toplumun tüm farklı kesimlerini, kadınları, gençleri kapsaması gerektiğini belirtti. Serçınari, şöyle devam etti: "Bu düşünceler kendisini örgütler ve parlamentoda ifadesini bulur. Orada da kendisini demokratik temelde ifade eder. Rojava'da toplum demokratik kültüre sahip ve örgütlenmesini, ilişkilenmesini bu demokratik kültür etrafında örebiliyor. Ancak bölgemizde parti hakimiyeti mutlaktır. Bütün kararlar parti çıkarları temelinde belirleniyor. Böyle olunca halkın görüşü, talepleri parlamentoya yansımıyor. Oysa geniş toplum kesiminin, aydınların, sanatçıların, yazarların bu anayasada sözü, talepleri dinlenmeli."

ARİF: HERKESTEN GÖRÜŞ ALINMALI

"Anayasaların demokratik olması tüm halklar açısından son derece önemlidir" diyen Yazar Ahmet Arif ise, şunları ifade etti: "Bir ülkedeki anayasa o ülkedeki toplumun tüm yaşamına etki eder. Ama maalesef bence şimdiye kadar Kürdistan’da toplum anayasalar ve anayasal haklar konusunda çok bilinçli değil ki, bunu talep etsin. Bizim gibi ülkelerde demokratik parlamenter sistemler, demokratik anayasal çerçevede oluşturulursa siyasi ve toplumsal sistem daha iyi örgütlenmiş olur. Ama geçmiş süreç kötü derslerle dolu. Bunun mutlaka bu anayasayla aşılması gerekir."

'MEVCUT ANAYASA DEMOKRATİK DEĞİL'

Şimdiye kadar yürürlükte olan anayasa taslağını demokratik bulmadığını da belirten Arif, yeni anayasa içinse toplumun bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi gerektiğine değinerek, şöyle konuştu: 
"Hükümet ve parlamentoda yer alan partiler, siyasetçiler halkı bu tür konularda çok bilinçlendirmediler. Halkı demokratik sistem ve anayasa konusunda eğitmediler. Bunda aydın ve yazarların da eksikliği var. Dolayısıyla bu olmayınca ben demokratik bir anayasanın çok kolay oluşturulabileceğine ikna değilim.
Anayasa hazırlık komisyonu tüm kesimlerin görüşlerini almalı, taleplerini dinlemeli. Tüm sivil toplum yapıları; işçileri, emekçileri, aydınları, gazetecileri, meslek gruplarını, kadınları, gençleri dinleyerek parlamentoda demokratik bir anayasa çıkarmaya çalışmalı."

ALİ: ZOR VE ŞİDDETTEN ARINMIŞ OLMALI

Yazar Bendi Ali ise, "Anayasalar tüm toplum kesimleri açısından oldukça önemli ve hayatidir, çünkü toplumu oluşturan, yönetim erklerini elinde bulunduran tüm kesimlerin görev ve sorumluluklarını anayasa tayin ediyor, sınırlarını belirliyor" diyerek, şunları kaydetti:
"Anayasa demokratik kriterlerden oluşmalı, zor ve şiddetten arınmış olmalı. Toplumdaki tüm farklılıkların haklarını koruyan bir anayasa olmalı. Çünkü Kürdistan’da İslam, Süryani, Kakai, Êzîdî gibi çok farklı inançlardan insanlar var. Dolayısıyla bu farklılıkları eşit şekilde ele almalı. Anayasa sadece bir inancı esas almamalı. Kürdistan’da herhangi bir inanca ya da etnik yapıya mensup insanlar fazla olabilir, ancak anayasa tüm farklılıklara eşit haklar tanımalı."

'HER ŞEYİN BAŞKANA BAĞLI OLDUĞU SİSTEM OLMAMALI'

Anayasanın evrensel insan haklarını esas almasını ve demokratik parlamenter sistemi öngörmesini isteyen Ali, "Her şeyin bir başkana bağlı olduğu, hatta başkanın parlamento üzerinde bile hakim olduğu bir sistem kesinlikle olmamalı" diye ekledi.