Dünyanın en büyük beyaz eşya üreticisi şirketlerinden biri olan İsveç tekeli Electrolux, İsveç’in Mariestad ilindeki buzdolabı fabrikasını kapatıp üretimi Macaristan’a taşıma kararı aldı. Fabrikanın kapatılmasıyla birlikte onlarca yıl fabrikada çalışan 250 kişi işsizler ordusuna katılacak.

Fabrikanın kapatılma kararı önceki gün işyerinde yapılan bir toplantıda işçilere duyuruldu. İşçilerin önemli bir bölümü 25 yıldan beri şirketin Mariestad’da buzdolabı üreten fabrikasında çalışıyor.

Elextrolux, daha önceleri de İsveç’in Västervik ilinde 500 kişinin çalıştığı elektrik süpürgesi üreten fabrikasını kapatmış ve üretimi Macaristan’a taşımıştı.

Her iki fabrika da kar etmesine rağmen Electrolux yöneticileri, üretimi İsveç’ten Macaristan’a kaydırmalarının şirketin rekabet gücünü arttırmak için zorunlu olduğunu iddia ediyor.

ELECTROLUX ÜRETİMİNİ SENDİKA DÜŞMANLIĞININ OLDUĞU ÜLKELERE TAŞIYOR

Üretimi iş gücünün daha ucuz olduğu ülkelere kaydırmak Electrolux’un on yıllardır uyguladığı bir strateji. Ama son yıllarda Elextrolux’un üretimi taşırken iş gücünün ucuz olduğu ülkelerle yetinmeyip sendikaların baskı altında bulunduğu ülke ve ABD eyaletlerini tercih ettiği görülüyor.

Electrolux, beyaz eşya sektöründe üretim yapan diğer tekeller gibi üretim maliyetini asgari seviyeye çekebilmek için Çin ve Hindistan’a üretimini taşıdı. Ancak esas pazarı Avrupa ve Kuzey Amerika’da olduğu için bu ülkelerde zarar edince yeniden Amerika kıtasında Meksika, Avrupa’da da Doğu Avrupa ülkelerine yatırım yapmaya yöneldi.

Bundan 1,5 yıl önce şirket Kanada’ın Quebec ilinde fırın üreten fabrikasını kapatıp ABD’nin Tennesse eyaletindeki Memphis’e taşıdı. Quebec’teki fabrikada sendika ile işveren arasında imzalanmış bir toplu iş sözleşmesi vardı ve işçiler Mempis’tekilere kıyasla daha fazla ücret alıyorlardı.

Amerika kıtasında üretimi kuzey eyaletlerden sendikalara karşı düşmanca davranan güney eyaletler  ve Meksika’ya kaydıran Electrolux, Batı Avrupa’daki  fabrikalarını kapatıp üretimi Doğu Avrupa özellikle de Macaristan ve Romanya’ya taşıyor.

ELECTROLUX İSVEÇ’İN EN ÇOK KAR EDEN TEKELLERİ ARASINDA

Electrolux, İsveç’in en fazla kar eden tekelleri arasında yer alıyor. Son on yıl içinde hisse senetleri sahiplerine toplam 28 milyar Kronu kardan pay olarak dağıttı. Ancak beyaz eşya sektöründe şiddetlenen rekabet şirketin karlarının azalmasına yol açıyor.

Şirket, yılda ortalama yüzde 6 oranında kar, üretim ve satışta da yüzde 4 oranında büyümeyi hedeflemekle birlikte on yıllardan bu yana büyüme hedefi yüzde 2’yi geçemedi.

Electrolux’un en büyük pazarı Avrupa olmasına rağmen Avrupa’da krizlerin neden olduğu talep düşüklüğünden dolayı şirket, ABD pazarlarına yönelik üretime ağırlık vermeye başladı. Geçtiğimiz yıl General Electrics’in beyaz eşya üreten şirketini 25 milyar Kron ödeyerek satın almak için girişimde bulundu.

Eğer bu gerçekleşirse Electrolux, ABD’deki en büyük rakibi Whirlpool’un gücüne ulaşacak ve her iki şirket birlikte ABD pazarınının yüzde 80’ini denetim altına alabilecek.

MACARİSTAN’DA ÜCRETLER İSVEÇ’TEKİNİN YEDİDE BİRİ KADAR

Electrolux’un İsveç’teki fabrikalarını kapatıp üretimi Doğu Avrupa ülkelerine kaydırmasının nedeni bu ülkelerde işgücünün batı ve kuzey Avrupa ülkelerindekine kıyasla oldukça düşük olması. Macaristan’da fabrikada çalışan bir işçi İsveç’teki işçinin yedide biri kadar ücret alıyor. Ayrıca işçiler İsveç’teki kadar örgütlü olmadıkları için haklarını savunamıyorlar.

Ekonomistler, Electrolux’un Doğu Avrupa ülkelerine açılma stratejisini çok planlı bir biçimde yürüttüğünü söylüyorlar. Uzmanlara göre strateji, yatırım yapılması düşünülen ülkeye ‘New Markets’ (Yeni Pazarlar) adı altında bir bölümün kurulmasıyla başlıyor ve adım adım pazarda hakimiyet kurmayı hedefliyor.

ADIM ADIM PAZARLARI ELE GEÇİRİYOR

İlk adım olarak şirket kendine Electrolux’un ürettiği ürünleri satacak bir genel acente buluyor. Ürün iyi satmaya başladığında ikinci adımı atarak sadece Electrolux ürünlerinin pazarladığı kendi mağazalarını açıyor. Bu tamamlandıktan sonra da söz konusu ülkede üretim yapılıp yapılmayacağına karar veriliyor.

Uzmanlar, Electrolux’un 1990’lı yıllarda uygulamaya başladığı bu stratejiyle İsveç ve Batı Avrupa ülkelerindeki onlarca fabrikasını kapatıp üretimi Doğu Avrupa ülkelerine taşıdığını söylüyor.

Electrolux, bu stratejiyle bir yandan yeni pazarlara giriş yaparken aynı zamanda rekabet ettiği şirketleri satın alarak pazarlarda hakimiyetini perçinliyor. 1970-80’li yılllarda şirket önce İtalya’nın Zanussi, ardından da Alman AEG ve ABD şirketi White’ı satın aldı.

1919 yılında kurulan ve merkezi Stockholm’de bulunan Electrolux’un dünyanın pek çok ülkesindeki fabrika ve tesislerde 60 bin kişi çalışıyor.