1973 yılında Şili’de gerçekleştirilen faşist darbeden sonra bini aşkın kişinin yurtdışına çıkmasını saðlayan Ýsveçli diplomat Harald Edelstam’ın anısına ilk kez verilen ödülün sahibi Ýranlı öðrenci lideri Bahareh Hedayat oldu.

Ulusal Öðrenci Birliði Merkez Komitesi’nde yer alan ilk ve tek bayan olan Hedayat Ýslami rejime karşı örgütlenen gösteriler sırasında 30 Aralık 2009 tarihinde tutuklanarak 9,5 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

Yunanlı sanatçı Mikis Teodorakis ile Şilili devrimci sanatçı Violetta Parra’nın şarkılarının okunduðu törende bir konuşma yapan Harald Edelstam’ın torunu Caroline Edelstam dedesinin Nazi işgali altındaki Norveç’te direnişçileri ve Yahudileri, 1973 yılında Şili’deki faşist darbeden sonra devrimcileri kurtarmak için verdiði çabalardan söz etti. Bahareh’in kadın ve öðrenci hareketi içerisinde demokrasi ve insan haklarını savunmada gösterdiði çabalardan dolayı ödüle layık görüldüðünü söyledi. Hedayat’e iletmesi için 96 bin dolarlık ödülü bundan iki yıl önce Ýran’dan kaçarak Ýsveç’te siyasi iltica talebinde bulunan kadın ve insan hakları savunucusu Parvin Ardalan’a teslim etti.

Edelstam Vakfı bünyesinde kurulan ödülün verileceði kişi veya kurumu belirleyen jüri içerisinde Diktatör Pinochet hakkında tutuklama kararı veren Ýspanyol Hakim Baltazar Garzon, 2003 yılında Nobel Barış Ödülü’nü alan Ýranlı Avukat Şirin Ebadi ve Birleşmiş Milletlerin eski Ýnsan Hakları Komiserlerinden Hakim Louise Arbour gibi tanınmış isimler de yer alıyor.

HARALD EDELSTAM KÝMDÝR?

Ýsveçli diplomat ve insan hakları savunucusu Edelstam 1973 yılında Şili’de Pinochet’in gerçekleştirdiði darbeden sonra askeri cuntaya karşı çıkması, Pinochet’i kınayan demeçler vermesi ve Şili’deki insan hakları ihlallerini kamuoyuna duyurması ile tanınıyor. Darbenin gerçekleştirildiði sırada Ýsveç’in Şili Başkonsolosu olan Edelstam askerlerin Küba Büyükelçiliðini abluka altına alması üzerine Küba Büyükelçiliðine girerek abluka kaldırılıncaya kadar içerde kalacaðını açıklamıştı. 3 gün süren direnişin ardından darbeciler Küba Büyükelçiliði görevlileri ile Büyükelçilik binasına sıðınan devrimcilerin Küba’ya gitmelerine izin vermişlerdi.

Edelstam cuntanın teröründen kaçan devrimcilere Büyükelçiliðin kapılarını açmış bini aşkın kişinin Ýsveç ve diðer Avrupa ülkelerine gönderilmelerini saðlamıştı. Bu çabalarından dolayı darbeden 3 ay sonra faşist cunta tarafından “istenmeyen adam” ilan edilerek sınırdışı edilmişti. Dönüşünde Stockholm havaalanında Şilili mülteciler ve Ýsveç halkı tarafından bir kahraman gibi karşılanan Edelstam “çok ileri gittiði” gerekçesiyle Ýsveçli yetkililer tarafından dışlanmış ve bir nevi kızaða alınmıştı.

Ýsveçli Yönetmen Ulf Hultberg Eldstam’ın yaşamını ve Şili’de cuntaya karşı verdiði mücadeleyi “Siyah Lale” filmiyle beyaz perdeye yansıtmıştı.

ANF NEWS AGENCY